Tản mạn về hạnh phúc

Người Việt mình có câu “Nhìn lên thì chẳng bằng ai, nhìn xuống cũng không ai bằng mình”. Câu nói ấy có lẽ là để an ủi, động viên và đôi khi, trong trường hợp nào đó cũng giống như một cái “phanh” cho người ta kiềm chế lòng tham sân si... Nhưng cũng thật khó hiểu, tại sao chúng ta sống mà cứ phải so sánh với người này, người kia?!

Như lâu nay câu chuyện “con nhà người ta”, “bố mẹ nhà người ta” rồi “chồng/vợ nhà người ta”, “đất nước của người ta” đã cắm rễ  trong suy nghĩ các thế hệ vì thế mà tận bây giờ, thời đại hội nhập 4.0 nhưng dường như chúng ta vẫn hoang mang chạy theo những hệ giá trị ở nơi xa tít mù khơi nào đó... Đồng ý là cần nhìn xung quanh để học điều tốt đẹp nhưng không có nghĩa phải đuổi theo những giá trị của người khác.
Thỉnh thoảng cậu con trai 10 tuổi của tôi lại đặt ra những câu hỏi “Mẹ ơi, cầu thủ bóng đá Ronaldo với họa sĩ Picasso thì ai giỏi hơn?”, có lúc lại thủ thỉ “Mẹ sẽ hạnh phúc nếu con học giỏi nhất lớp phải không?”... Tôi bảo con: Con có thể phấn đấu để học giỏi nhất lớp, thi đỗ điểm cao đứng đầu một cuộc thi cấp trường, cấp huyện hay thậm chí cấp tỉnh, cấp quốc gia, nhưng bước ra khỏi lớp sẽ còn nhiều bạn giỏi hơn con và chắc chắn cũng sẽ còn vô vàn cuộc thi cấp châu lục, quốc tế khác... Nếu cứ mải miết đuổi theo những giá trị mà người khác đặt ra như thế con sẽ rất mệt mỏi và thật khó để có được niềm hạnh phúc đích thực. Ai cũng có giá trị riêng và “thang giá trị sống” của mỗi người chẳng thể nào giống nhau. Vậy tại sao chúng ta cứ phải nhìn người khác rồi lấy thước đo của người ta để sống cuộc đời của mình nhỉ?
Tôi từng cảm nhận hạnh phúc chạy rần rần trong cơ thể khi đọc một học giả người Israel bàn về hạnh phúc, ông cho rằng: Trên bình diện sinh học, hạnh phúc của chúng ta được quyết định bởi tình trạng sinh hóa, chứ không phải bởi tình trạng kinh tế, xã hội hay chính trị. Vào thế kỉ 21, khoa học chứng minh chẳng ai trở nên hạnh phúc vì được thăng chức, trúng số hay thậm chí là tìm được tình yêu đích thực. Người ta chỉ trở nên hạnh phúc bởi một thứ duy nhất là cảm giác dễ chịu trong cơ thể và rũ bỏ được những cảm giác khó chịu. Nhưng nếu hạnh phúc là những cảm giác khoan khoái thoáng qua và khao khát trải nghiệm chúng thêm nữa, thêm nữa thì chẳng còn lựa chọn nào khác là phải luôn theo đuổi chúng...
Nghĩ về hạnh phúc, tôi thấy đó là hành trình đuổi theo những nấc thang giá trị của chính bản thân. Ngày hôm nay nỗ lực để hơn hẳn mình của ngày hôm qua chứ không phải để hơn bất kì một ai khác. Hạnh phúc đôi khi giản dị ở quanh ta, gần bên cạnh, sát bên mình và nó đến từ thái độ của chúng ta đối với cuộc đời. Học cách tôn trọng sự khác biệt của người khác đồng thời nỗ lực vượt lên chính mình để khẳng định giá trị bản thân là con đường để tìm hạnh phúc đích thực.