Tây Bắc lãng mạn và hiện thực

Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ/Nơi nào qua mà chẳng thấy yêu thương/ Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở/Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn!

(Chế Lan Viên)

Tháng 3, chúng tôi về Điện Biên trong cái hừng hực, hối hả thi đua chuẩn bị cho sự kiện chính trị trọng đại kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7-5-2014). Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Điện Biên đang dồn cả tâm và lực kiến thiết hạ tầng, nhất là việc trùng tu, tôn tạo các quần thể di tích lịch sử, chỉnh trang đô thị. Bảo tàng Chiến thắng Lịch sử Điện Biên Phủ, Nghĩa trang liệt sỹ A1, Sân vận động tỉnh... là những hạng mục được  quan tâm đặc biệt, lồng ghép, bố trí nhiều nguồn vốn để tập trung xây dựng. Chúng tôi cứ tiếc mãi bởi phải rời Điện Biên trước Lễ hội hoa ban-một trong những hoạt động hướng tới kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ đúng một ngày. Cách đây 3 năm, khi chuẩn bị cho lễ hội hoa ban 2011-2012, tỉnh Điện Biên đã có dự án trồng cây ban tại một số trục đường chính thuộc thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên, quanh các điểm di tích lịch sử. Tại Quảng trường Trung tâm Hội nghị-Văn hóa tỉnh, nơi diễn ra Tuần lễ văn hóa và lễ hội hoa ban năm nay, những cây ban đã xỏa bóng. Hoa ban ở Tây Bắc thì nhiều lắm, nhưng hoa ban Điện Biên hình như có vẻ đẹp riêng, thanh mảnh và thuần khiết. 

Bên dòng Nậm Rốm những mái nhà sàn soi bóng, duyên dáng cô gái Thái bản Him Lam đều tay thoi dệt vải, thêu khăn. Điệu xòe hoa đêm nay uyển chuyển, mềm mại, tươi tắn như cánh ban đang nở. Cuộc sống thanh bình, đầy ắp tiếng cười đã xua đi bóng đen của xích xiềng nô lệ. Dọc đường Tây Bắc, các thảm hoa ban chảy dài thành những dòng thác trắng muốt tràn từ đỉnh núi qua các vách đá, rừng cây xuống sát mặt đất. Người Thái coi hoa ban là một trong những loại hoa biểu trưng cho tình yêu thuần khiết, sáng trong, thủy chung, vĩnh cửu. Hoa ban gọi về cả những mùa màng bội thu. Anh bạn đồng nghiệp báo Sơn La đi cùng bảo: Năm nay ban nở rực rỡ hơn báo hiệu một mùa màng trọn vẹn. Dường như khi hoa ban nở trắng rừng thì những đợt mưa đầu mùa cũng chợt tới. Ban xà từ trên đỉnh núi, buông mình xuống những thung lũng ăm ắp nước đầy. Bà con dân bản các dân tộc nơi đây lại hối hả gieo mạ, làm đất, đốt nương chuẩn bị cho mùa mới dưới gốc ban trắng bình yên, bởi công trình thế kỷ Thủy điện Sơn La (thị trấn Ít Ong-huyện Mường La) với công suất tối đa 2.400MW sau 7 năm xây dựng (12-2005 đến 12-2012) đang hoạt động tạo động lực cho Tây Bắc, đặc biệt là 3 tỉnh Sơn La-Điện Biên-Lai Châu, có thể thực hiện công cuộc xóa đói giảm nghèo bền vững và bứt phá mạnh mẽ trong tương lai.

Đây là một dự án quan trọng quốc gia có quy mô vốn đầu tư lớn nhất từ trước đến nay, có vị trí, vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh Sơn La nói riêng và các tỉnh vùng Tây Bắc nói chung. Thủy điện Sơn La tập trung khai thác tiềm năng lợi thế vùng là phát triển thủy điện, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng giảm dần tỷ trọng nông lâm nghiệp, tăng tỷ trọng công nghiệp-dịch vụ.

Xung quanh vùng hồ bà con đã ổn định cuộc sống ở nơi tái định cư với những nương bãi ngút ngàn, những lồng nuôi cá tầm quy mô lớn, đưa điều kiện sống bằng và tốt hơn nơi ở cũ. Nhà máy cũng tạo việc làm ổn định cho con em các dân tộc trong vùng trực tiếp làm công nhân vận hành. Các yếu tố hạ tầng đồng bộ như điện, đường, trường trạm, nước sạch… tạo điều kiện cho đồng bào các dân tộc từng bước cải thiện chất lượng cuộc sống. Từ nay, nguồn điện từ Nhà máy sẽ đảm bảo cung cấp điện lưới an toàn, ổn định cho đồng bào các dân tộc trong vùng. Lòng hồ Thủy điện Sơn La có diện tích lớn phục vụ phát triển nuôi trồng thủy sản, hứa hẹn tiềm năng phát triển lĩnh vực dịch vụ du lịch sinh thái hấp dẫn. Có thể khẳng định, công trình Thuỷ điện Sơn La, sẽ tạo thêm động lực, góp phần thúc đẩy kinh tế các tỉnh Tây Bắc phát triển, vươn lên mạnh mẽ trong thời gian tới… Công trình Thủy điện Sơn La đã hoàn thành và đưa vào vận hành cả 6 tổ máy, đang phát huy hiệu quả từng ngày. Các tổ máy vận hành phát điện, đã tạo thêm nguồn điện năng lớn, cung cấp điện luới quốc gia cho đồng bào các tỉnh trong vùng. Nó có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc giúp đồng bào từng bước sử dụng thiết bị máy móc, cơ khí hóa, giải phóng sức lao động, nâng cao năng suất, hiệu quả lao động… góp vào bản hùng ca Tây Bắc mùa xuân.

Đường lên Tây Bắc đẹp đến nao lòng. Dù đã đến nhưng tôi vẫn ước có lần trở lại.

V.T

Tháng 3-2014