Tháo gỡ khó khăn trong triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018

Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 được Bộ GD-ĐT triển khai từ năm học 2020-2021 đối với học sinh khối 1 toàn quốc; năm học 2021-2022 triển khai với khối 1, khối 2 và khối 6; năm học 2022-2023 triển khai với khối 1, khối 2, khối 3, khối 6, khối 7, khối 10… Theo lộ trình, đến năm học 2024-2025, học sinh toàn quốc đều học theo chương trình mới.

Cơ sở vật chất trường học đồng bộ, hiện đại tạo thuận lợi cho ngành GD-ĐT Bắc Ninh trong triển khai Chương trình GDPT 2018.
(Ảnh minh hoạ tại Trường THPT Ngô Gia Tự, thành phố Từ Sơn).

Đáng nói, trong 2 năm đầu triển khai chương trình GDPT 2018, do ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, học sinh nhiều tỉnh, thành phố phải nghỉ học dài ngày để phòng, chống dịch; các cơ sở giáo dục mặc dù chủ động chuyển từ dạy học trực tiếp sang trực tuyến, nhưng đây chỉ là giải pháp tình thế, không thể là giải pháp thay thế. Nhất là với học sinh Tiểu học, đặc biệt lớp 1 bởi việc học trực tuyến của các em gần như luôn cần sự hỗ trợ từ phụ huynh.
Mặt khác, sau gần 2 năm triển khai Chương trình GDPT mới, cũng bộc lộ nhiều khó khăn, bất cập gần như là điểm chung của các tỉnh, thành phố. Đó là thiếu cơ sở vật chất, thiết bị thực hành, đội ngũ giáo viên, nhất là giáo viên Tin học, Tiếng Anh cấp Tiểu học; giáo viên Âm nhạc, Mỹ thuật cấp THPT; khó khăn, bất cập còn xảy đến trong quá trình lựa chọn sách giáo khoa và biên soạn tài liệu giáo dục địa phương… Trong điều kiện tinh giản biên chế, để có đủ nhân lực giảng dạy các môn học nói trên là không thể.
Ngày 11-3, tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc với 63 tỉnh, thành phố bàn các giải pháp tiếp tục triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Lãnh đạo Bộ thừa nhận, việc triển khai Chương trình mới thành công ở mức độ nào phụ thuộc rất lớn vào nguồn lực và nỗ lực của các tỉnh, thành phố bởi đây là tổng thể của nhiều nhóm công việc. Riêng vấn đề đội ngũ giáo viên đáp ứng những môn học bắt buộc mới, Bộ GD-ĐT gợi ý các tỉnh, thành phố có thể chủ động linh hoạt các giải pháp như tuyển dụng, hợp đồng, thỉnh giảng, biệt phái… Chẳng hạn như giáo viên Âm nhạc, Mỹ thuật lớp 10, nếu trường nào thiếu hoặc chưa có giáo viên thì huy động giáo viên cấp THCS. Tất nhiên để làm được đòi hỏi nỗ lực rất lớn của ngành và lãnh đạo các địa phương.
Tại Bắc Ninh, việc triển khai Chương trình GDPT 2018 được triển khai nghiêm túc và khá bài bản theo đúng lộ trình đề ra. Về mạng lưới trường, lớp: Toàn tỉnh có 503 trường học từ cấp học Mầm non đến THPT (100% trường công lập đạt chuẩn Quốc gia), cơ bản đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh. Ngành đã thực hiện rà soát mạng lưới trường lớp giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 và tích hợp vào Quy hoạch giúp tỉnh hoàn thiện để trình Chính phủ.
Về đội ngũ giáo viên, toàn ngành hiện có 18.034 biên chế, trong đó tỷ lệ trình độ đạt chuẩn của cán bộ quản lý và giáo viên các cấp là 93,06%; trên chuẩn là 35,8% (theo Luật Giáo dục 2019). Ngành đã thực hiện rà soát, đánh giá thực trạng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý các cấp chuẩn bị thực hiện Chương trình GDPT 2018 và đã tham mưu với tỉnh ban hành Quyết định, Đề án, Kế hoạch, Nghị quyết… phục vụ tốt việc triển khai Chương trình mới.
Tuy nhiên, cũng như các địa phương, trong quá trình triển khai Chương trình GDPT 2018, ngành GD-ĐT Bắc Ninh gặp khó khăn vì thiếu giáo viên các môn Mĩ thuật, Âm nhạc đối với lớp 10 năm học 2022-2023.
Hiện tại, Sở GD-ĐT đã và tiếp tục phối hợp với các nhà xuất bản giới thiệu sách giáo khoa cho cán bộ quản lý và giáo viên các trường phổ thông; chỉ đạo các cơ sở giáo dục phổ thông nghiên cứu, đề xuất lựa chọn sách. Tới đây sẽ tham mưu UBND tỉnh thành lập các hội đồng lựa chọn sách giáo khoa lớp 3, lớp 7, lớp 10 cấp tỉnh để triển khai trong năm học 2022-2023.
Hiện nay, hoạt động dạy học trong các cơ sở giáo dục trong tỉnh diễn ra bình thường theo đúng tinh thần thích ứng linh hoạt, an toàn trước diễn biến của dịch COVID-19. Tuỳ điều kiện có thể tổ chức trực tiếp hoặc trực tuyến; cũng có thể kết hợp cả hai hình thức dạy học. Thuận lợi của ngành GD-ĐT Bắc Ninh là đã tận dụng tốt thời gian vàng cho học sinh các cấp được học trực tiếp ở trường ngay từ đầu năm học 2021-2022.
Để thực hiện hiệu quả Chương trình GDPT năm 2018, những năm học tới đây, tỉnh Bắc Ninh đề nghị  Bộ GD-ĐT phối hợp với Bộ Nội vụ tiếp tục trình Chính phủ xem xét, quyết định giao bổ sung biên chế đối với các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập của tỉnh Bắc Ninh. Sớm hướng dẫn thực hiện chương trình THPT năm học 2022-2023 đối với Giáo dục Thường xuyên, việc tổ chức chọn sách, giảng dạy môn lựa chọn cấp Giáo dục Thường xuyên. Hướng dẫn, quy định nội dung chi và định mức chi cho các hoạt động bồi dưỡng của đội ngũ cốt cán bồi dưỡng Chương trình GDPT 2018.
Rõ ràng việc triển khai Chương trình GDPT mới là vấn đề lớn nên vẫn phải vừa làm vừa rút kinh nghiệm, bởi chính Bộ GD-ĐT khi quyết định triển khai cũng chưa lường hết khó khăn tại cơ sở. Hơn nữa, có nhiều bất cập mà trong phạm vi quyền hạn của Bộ GD-ĐT cũng không thể giải quyết mà cần phối hợp với các ngành hữu quan T.Ư để trình cấp cao hơn là Chính phủ, thậm chí là Bộ Chính trị mới có thể xem xét tháo gỡ được.