Thong dong “làng-phố” bên sông

Tháng cuối năm, chúng tôi về thăm xã Chi Lăng, Quế Võ - nơi bước chân khai mở của công nghiệp còn chưa chạm tới. Con đường nhựa bằng phẳng dẫn vào Trung tâm xã chạy song song với bờ đê sông Đuống, hai bên nhà cửa san sát với nhiều cửa hàng kinh doanh từ nông sản, tạp hóa, vật liệu xây dựng đến những cửa hiệu thời trang, làm đẹp… cho thấy sức bật của một vùng trũng “chiêm khê, mùa thối” thuở nào.

Xứng danh mảnh đất địa linh, nhân kiệt

Nằm bên dòng sông Đuống được mọi người biết đến là một vùng quê bình yên. Tuy là xã nằm giáp ranh với các KCN tập trung của huyện, nhưng nhịp sống của bà con nơi đây vẫn còn mang bóng dáng, tiết tấu cùng hai vụ chiêm mùa. Nói tới Chi Lăng (Quế Võ), rất nhiều tài liệu đã ghi đây là vùng đất cổ, đồng đất úng trũng nhưng nhân dân giàu lòng yêu nước, có truyền thống văn hiến và cách mạng. Từ thời Lê Trung Hưng, họ Nguyễn Đức gốc ở làng Quế Ổ được dự vào hàng danh gia vọng tộc, sách “Lê Quý kỷ sự” ca ngợi là một gia tộc lớn và mạnh nhất ở Kinh Bắc, là gia tộc “Tinh trung kế nghiệp, võ lược truyền gia”… Chi Lăng cũng là quê hương của “Lưỡng quốc Trạng nguyên” Nguyễn Đăng hiếu học, tài hoa, ông được nhà vua tặng danh hiệu là “Tứ Nguyên”; danh hiệu này có lẽ độc nhất vô nhị trong nước.
Từ khi có Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo, truyền thống yêu nước và cách mạng của người dân Chi Lăng càng được khơi dậy, phát huy. Là địa phương có phong trào cách mạng sớm của tỉnh, Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Chi Lăng là căn cứ du kích, an toàn khu, hậu cứ của Tỉnh ủy Bắc Ninh, Huyện ủy Quế Dương và nhiều đơn vị vũ trang chủ lực khác. Nhân dân trong xã lại ra sức thi đua trong lao động, sản xuất, tích cực đóng góp sức người, sức của chi viện cho giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Với những đóng góp to lớn ấy, Chi Lăng được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng danh hiệu “Nhân dân Chi Lăng anh dũng chống càn”. Năm 1998, nhân dân và lực lượng vũ trang xã được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”.
Tiếp nối truyền thống bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Chi Lăng càng thể hiện rõ bản chất cách mạng, phấn đấu không ngừng cho sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, xứng danh với mảnh đất địa linh nhân kiệt. Nhìn lại chặng đường phát triển của địa phương, đặc biệt là trong hơn 2 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2020-2025 mới thấy rõ những chuyển biến tích cực của vùng quê văn hiến, cách mạng.

Cùng chúng tôi dạo bước trên tuyến đường trục trải bê tông nhựa khang trang, những ngôi nhà cao tầng giữa muôn hoa, ngàn sắc, Chủ tịch UBND xã Nguyễn Đắc Chiến không giấu nổi ánh mắt tự hào cho biết: Những năm gần đây, hệ thống chính trị của địa phương được củng cố vững chắc; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội luôn ổn định. Sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề nông thôn phát triển mạnh, đạt nhiều kết quả đáng khích lệ. Tính đến cuối năm 2022, tổng giá trị sản phẩm trên địa bàn đạt gần 682,5 tỷ đồng; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực khi tỷ trọng thương mại, dịch vụ và sản phẩm ngoài chiếm tới 78,2%; thu nhập bình quân đầu người đạt 62 triệu đồng/năm; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm xuống còn dưới 1%.
Đặc biệt, trong những năm qua, các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể địa phương đã thực hiện đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm các giải pháp xây dựng nông thôn mới. Bằng những quyết sách đúng đắn, cách làm phù hợp với thực tiễn của địa phương, đến năm 2016  Chi Lăng là một trong sáu xã đầu tiên của huyện Quế Võ được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM. Không hài lòng với những gì đạt được, từ năm 2017 đến nay, với quyết tâm chính trị cao, Đảng ủy xã ban hành Nghị quyết chuyên đề xây dựng Nông thôn mới nâng cao.
Đi sâu tìm hiểu kết quả phong trào xây dựng nông thôn mới ở Chi Lăng tôi càng thấu hiểu ý nghĩa của cuộc sống bình yên đủ đầy ở mỗi gia đình, mỗi ngõ xóm bắt nguồn từ chủ trương: “Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ...”, đang tạo thêm cơ sở để nảy nở các phong trào thi đua, khơi dậy sự náo nức, ý thức tự nguyện làm những việc có ích cho cộng đồng, như: “hiến đất mở đường”, “góp đất làm đường giao thông đồng ruộng”, “chung tay xây dựng và làm đẹp trường học, nhà văn hóa”, bảo vệ ao hồ tại các thôn giữ gìn bản sắc của làng quê, vệ sinh môi trường nông thôn… Đến nay, xây dựng nông thôn mới nâng cao của Chi Lăng đã đạt được nhiều kết quả đáng phấn khởi, hầu hết các tiêu chí nông thôn mới nâng cao của xã đều cơ bản cán đích và chờ cấp trên công nhận.

Dự án xây tương lai

Xuân này như đến sớm hơn với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Chi Lăng không chỉ bởi quê hương đạt hầu hết các tiêu chí Nông thôn mới nâng cao mà còn bởi dự án xây dựng Đường Vành đai 4- Vùng Thủ đô chạy qua địa bàn bắt đầu khởi động. Trong thiết kế tổng thể dự án Vành đai 4- Vùng Thủ đô, đoạn tuyến chạy qua địa bàn xã dài chừng 3,5km với tuyến đường cao tốc trên cao và đường song hành phục vụ nhu cầu giao thương, đi lại của nhân dân. Để phục vụ dự án, xã Chi Lăng phải thu hồi khoảng 34ha đất các loại, trong đó có hơn 22.183m2 đất thổ cư, 1ha đất nông nghiệp tạm giao, còn lại là những cánh đồng trù phú vốn đã bao đời gắn liền với người dân nơi đây.
Theo Chủ tịch UBND xã Nguyễn Đắc Chiến, tại các buổi họp với Chi bộ, đảng viên và nhân dân 8 thôn có dự án đi qua, ai nấy đều bày tỏ sự đồng thuận cao với chủ trương, sẵn sàng nhường một phần diệc tích đất canh tác (vốn quý hơn vàng đối với những người nông dân) và cả nhà cửa, cây cối đã bao năm quen thuộc để dự án sớm được triển khai. Đến nay, địa phương cơ bản hoàn thành việc kiểm đếm, quy chủ đối với diện tích đất phải thu hồi, giải phóng mặt bằng. Thành quả trên có được từ việc huy động sức mạnh tổng thể của các hệ thống chính trị của địa phương, phát huy vai trò tiền phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên, vai trò của người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền địa phương, đơn vị trong công tác giải phóng mặt bằng và tái định cư. Giải quyết kịp thời, đúng quy định pháp luật đối với các khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai, giải phóng mặt bằng và tái định cư, bảo đảm không phát sinh điểm nóng, phức tạp về an ninh trật tự. Cùng với đó là việc bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo đời sống tinh thần và vật chất của nhân dân...
Trong niềm hân hoan khi dự án Vành đai 4-Vùng Thủ đô chuẩn bị triển khai, ông Nguyễn Đức Sắm, thôn Quế Ổ mong muốn thời gian tới, khi tuyến đường mới (gồm cả đường trên cao và tuyến song hành) hình thành, khoảng cách giữa Chi Lăng với trung tâm tỉnh lỵ và các KCN Quế Võ, Nam Sơn-Hạp Lĩnh sẽ được xoá nhoà. Con đường mới sẽ là khởi nguồn của các khu dân cư mới mọc lên san sát, là sợi chỉ đỏ kết nối an cư tạo nên bức tranh quê hương từng ngày vận động, đổi mới và phát triển.
Lại một mùa xuân đã về nhưng có lẽ chưa bao giờ, xuân trên quê hương Chi Lăng lại vui đến vậy... Xuân vui không chỉ bởi trên mảnh đất này đang cho hoa quả ngọt mà còn bởi trong lòng người, một niềm tin đã trỗi dậy. Không khí vui xuân, đón Tết đã tràn ngập trên khắp xóm thôn báo hiệu cái Tết cổ truyền sung túc, vui tươi, đầm ấm đang đến rất gần với mọi người, mọi gia đình. Gác lại bộn bề công việc thong dong nơi vùng đất trũng Chi Lăng, cảm nhận xuân đang phơi phới, ngập tràn “Giấc mơ” về một “làng-phố” bên con sông Đuống hiền hoà với mạch nguồn của sự thịnh vượng hình thành góp phần đổi thay bộ mặt của quê hương cách mạng năm xưa…

Tháng Chạp 2022