Thương nhớ kỷ niệm xưa

Những năm tháng ấy trôi qua lâu thật lâu mà bây giờ mỗi lần nhớ lại vẫn thấy xúc động, bâng khuâng. Bâng khuâng như vừa trải qua một cơn mưa, dẫu rằng mưa bụi chẳng làm ta ướt áo. Ai không có một thời học trò để nhớ, dù kỷ niệm và niềm nhớ của mỗi người chẳng giống nhau. Cậu học trò ít nói thầm quý mến cô bạn cùng lớp xinh xắn, học giỏi mà lại hát hay, cô bé cảm phục sự thông minh, hiền lành, hay giúp đỡ bạn bè của người bạn trai. Những tình cảm ấy được họ ấp ủ, gói kín trong tim, đến ánh mắt cũng giấu vội để rồi bất chợt, bốn mắt gặp nhau bối rối. Có những tình cảm phát triển thành tình yêu khi hai người lớn lên, trưởng thành. Tình học trò bao giờ cũng đẹp, cũng đáng nhớ, khiến người ta thường nở một nụ cười mơ mộng khi hồi tưởng lại.
Lớp chuyên Văn của chúng tôi ngày ấy có đến hơn hai phần ba là nữ. Các bạn là dân Văn nhưng học các môn tự nhiên cũng rất cừ khôi. Thầy hiệu trưởng trường tôi là người nghiêm khắc, mẫu mực, nhưng cũng rất thanh niên, vui tính. Mùa xuân năm ấy, Đài Truyền hình Trung ương chiếu phim Hồng Lâu Mộng, thầy giao chúng tôi xem, ghi chép và có lời bình cho phim. Bộ phim thực sự “quyến rũ” những cô học trò lãng mạn như chúng tôi, bởi giá trị lớn lao của tác phẩm trong lịch sử văn học Trung Quốc, lại được một đạo diễn tài tình như Trương Nghệ Mưu dàn dựng, mà hồi đó chương trình phim truyện không phong phú, đa dạng như bây giờ. Để ghi dấu ấn,  thầy đặt tên cho từng cô trò nhỏ tương ứng với tính cách, hình dung của từng nhân vật trong phim. Đến bây giờ, những cái tên phim thuở ấy vẫn được chúng tôi gọi trêu nhau trong những dịp gặp gỡ hiếm hoi, như sự gợi nhớ về tình thầy - trò, một thời học mà chơi, chơi mà học đầy vô tư sôi nổi.
Giáo viên dạy chuyên Văn của chúng tôi cũng thật đặc biệt. Tôi nhớ năm lớp 6 là một thầy giáo già, gầy guộc và khắc khổ, những nếp nhăn chạy dọc, ngang trên gương mặt,  nom thầy như đang cau có, đến nỗi lần đầu tiên gặp thầy, tôi nghĩ làm sao người khô cứng như thế có thể truyền cảm xúc để dạy văn học trò. Sau đó càng học, tôi phát hiện ra thầy là người có tài và rất tâm huyết với văn chương, văn của thầy thiên về chính luận, lời văn rất rành mạch, xúc tích và khúc triết. Thầy tôi có hoàn cảnh rất thương, giống như người trí thức trong truyện ngắn của Nam Cao, bị trói buộc bởi cơm áo, một mình thầy là trụ cột nuôi sống 6 nhân khẩu trong gia đình với đồng lương giáo viên ít ỏi. Có một năm, nhân Ngày nhà giáo Việt Nam, lớp chúng tôi đến thăm thầy, căn nhà tối và ẩm thấp, một người vợ đau yếu và một mẹ già đã không còn minh mẫn đang ngồi bên mâm cơm. Lúc ấy tôi mới hiểu vì sao trán thầy lại nhiều nếp nhăn đến vậy.

 Người thầy thứ hai của chúng tôi là một cô giáo trẻ, tôi vừa gặp đã thích ngay. Cô có dáng người và gương mặt đẹp như diễn viên điện ảnh, nước da nâu nâu nhẵn mịn, giọng nói như chim oanh đang hót, lời lẽ dịu dàng. Cô dạy dỗ chúng tôi nhiệt tình, không chỉ thời gian bồi dưỡng đội tuyển thi học sinh giỏi, mà cả trong những tiết dạy hàng ngày, có khi quá giờ nghỉ nửa tiếng là thường. Trông vẻ ngoài cô mềm mại là thế nhưng cá tính lại rất dữ dội, có lần chúng tôi chứng kiến cô giận dữ mắng một kẻ du côn ngoài đường vì anh này dám đánh phụ nữ, mà thật lạ kẻ vũ phu, to khoẻ kia chịu cúi đầu không dám làm gì cô. Nghe nói chồng cô là một cán bộ cao cấp cũng nể cô lắm, vì cô không những giỏi chuyên môn, xinh đẹp mà còn chăm sóc và dạy dỗ tốt hai thiên thần nhỏ.
 Người thầy thứ ba gắn bó với chúng tôi là một cô giáo ngoại tứ tuần chưa lập gia đình, cô không đẹp nhưng có một tâm hồn nhạy cảm, bao dung khiến mọi người nể trọng, có thể nói chính cô là người có ảnh hưởng lớn tới cách viết văn của tôi. Đã có biết bao nhiêu đề tài tiểu luận, bình luận, phân tích ngoài chương trình học đã được trái tim trong sáng, đầy nhiệt huyết với những xúc cảm thành thật của lớp học sinh chúng tôi viết nên. Tôi nhớ những tháng ngày mê say văn chương, mỗi một đề bình luận, phân tích có khi mất đến vài ba đêm để hoàn thành. Và những điểm 8, điểm 9 văn ngày đó thực sự là cả niềm tự hào nỗ lực, tình yêu với môn học, sự kỳ vọng của người học và người dạy, để mỗi lần nhớ lại, tôi lại thầm gọi tên và biết ơn thầy cô.
Mồng Một tết cha, mồng Hai tết mẹ, mồng Ba tết thầy. Chợt da diết muốn trở về nơi cánh cổng trường xưa, cũ kỹ mà thân thiết, muốn được ướt cơn mưa cũ, để nhớ về những gương mặt thầy cô và bạn bè yêu dấu. Tuổi thơ in đậm trong tôi là khoảng thời gian miệt mài học, miệt mài đoàn kết, sáng tác, để rồi hơn mười lăm đứa nhất quỷ nhì ma trong lớp học chuyên Văn ấy cho ra mắt  tập “Thơ tuổi ngọc” và “Trăng rằm đầu hạ” khiến thầy cô phải ngỡ ngàng. Tuyển tập ấy có thơ, truyện, nhạc, câu đối… với 100%  “bản quyền” thuộc về chúng tôi, trong đó có rất nhiều những câu chuyện… lâm ly, mít ướt kiểu… học trò.
Tôi đã mở đầu một tập với bài thơ Không đề: Sớm mai dậy bỗng thấy lòng bỡ ngỡ/Thoáng bồi hồi rồi lại vu vơ/Ai khiến ai đem nụ hồng lén tặng/Gửi cho ta bao thầm lặng học trò/Ta chợt nhủ như bao giờ hạ tới/Mắt phượng vơi đầy hai sắc đỏ đã pha… Bạn nữ Mây Hồng bình thường tính tình kín đáo, dịu dàng làm cả lớp bất ngờ với bài “Đợi”: Có phải chiều nay nắng đi xa/Nên mưa đội nón lại chơi nhà/Mưa rơi buốt giá vầng trăng mỏng/Chẳng dám ngỏ lời, chỉ dám mong… Đặc biệt anh chàng nổi tiếng nghịch ngợm trong lớp với vết sẹo dài trên trán (hậu quả của một lần đùa nghịch) khiến những thành viên trong “hội đồng biên tập” không tin vào mắt mình với những câu thơ đầy vẻ… hiền lành: Tuổi mười lăm, ai cũng bảo tuổi trăng rằm/Sao em vẫn thấy mình còn khuyết/Nào mộng nào mơ, chuyện hay chuyện dở/Chợt đến chợt đi phấp phỏng mong chờ…