Tiếp tục kiểm tra năng lực vào các trường THCS trọng điểm

Liên quan đến các kỳ thi, tuyển sinh, hầu như năm nào Bộ GD-ĐT cũng có những quyết định gây nhiều tranh cãi. Có những tranh cãi sớm đi đến hồi kết, buộc Bộ phải có sự điều chỉnh nhanh chóng; nhưng cũng không ít tranh cãi kéo dài nhiều năm mới sửa. Rõ nhất gần đây là Quy định: Cấm tổ chức thi tuyển vào lớp 6 dưới mọi hình thức.

Cụ thể, năm 2015, Bộ GD-ĐT quy định bắt buộc, áp dụng cho các trường THCS toàn quốc đó là: Cấm tổ chức thi vào lớp 6 dưới mọi hình thức. Sẽ không có gì đáng bàn nếu như quy định nói trên chỉ áp dụng cho các trường THCS đại trà, trực thuộc UBND cấp xã, vì ngành Giáo dục đang phấn đấu phổ cập giáo dục trung học, gồm cả THCS và THPT. Tuy nhiên với các trường THCS đặc thù, trường chất lượng cao hoặc trường tư thục (không thuộc UBND cấp xã) thì quy định trên là rất bất cập bởi số thí sinh đăng ký tuyển luôn cao hơn rất nhiều chỉ tiêu…
Ngành Giáo dục Bắc Ninh có 135 trường THCS, trong đó có 8 trường đặc thù còn gọi là các trường THCS trọng điểm. Các trường này không thuộc UBND cấp xã mà chịu sự quản lý trực tiếp của Phòng GD-ĐT huyện, thị xã, thành phố. Các trường này được xây dựng và phát triển theo 1 đề án riêng của tỉnh, với nhiều chế độ đãi ngộ cho giáo viên và học sinh. Đối tượng tuyển sinh vì thế rất rộng và đông, trên địa bàn toàn huyện (hoặc thị xã, thành phố). Trước thời điểm năm 2015, việc tuyển sinh vào các trường này được tiến hành bằng hình thức thi, theo đề thi chung của Sở GD-ĐT. Vì thế phải là những học sinh tiêu biểu xuất sắc của các huyện, thị xã, thành phố mới đỗ được các trường này.
Quy định Cấm tổ chức thi tuyển của Bộ GD-ĐT khiến cho việc tuyển sinh vào lớp 6 các trường THCS trọng điểm rất bất cập, khó tuyển hết những học sinh thực sự tiêu biểu xuất sắc. Bởi không ít phụ huynh lách luật, bằng các mối quan hệ riêng đã cậy nhờ giáo viên chủ nhiệm (lớp 5) nâng đỡ, tạo ra một bảng điểm đẹp giúp con đủ điều kiện trúng tuyển vào trường trọng điểm. Nhận rõ những bất cập, Sở GD-ĐT phải xây dựng thêm những tiêu chí ưu tiên như giành giải cao tại các cuộc thi viết chữ đẹp, thể dục thể thao, văn hóa văn nghệ…, nhưng cũng không ổn vì giữa việc tuyển những học sinh giỏi với học sinh có năng khiếu văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao không liên quan nhiều đến nhau.

Ông Trịnh Văn Tuyển, Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Đăng Đạo (TP Bắc Ninh) và bà Lê Thị Ngọc Khánh, Hiệu trưởng Trường THCS Yên Phong cùng thừa nhận, việc tuyển sinh bằng hình thức xét, diễn ra trong 3 năm 2015, 2016 và 2017 khiến cho các trường THCS trọng điểm nói chung và 2 trường Nguyễn Đăng Đạo, Yên Phong nói riêng không tuyển được đầu vào chất lượng cao như mong muốn.
 Trong nhiều cuộc họp với Bộ, Sở GD-ĐT Bắc Ninh và nhiều địa phương cả nước tham gia góp những ý kiến xác đáng, tháng 5-2018, Bộ GD-ĐT ban hành Thông tư 05 sửa đổi, về việc tuyển sinh vào trung học THCS và THPT, có đoạn: “Tuyển sinh THCS theo phương thức xét tuyển. Trường hợp cơ sở giáo dục có số học sinh đăng ký vào lớp 6 nhiều hơn chỉ tiêu tuyển sinh, Sở GD-ĐT hướng dẫn phương án tuyển sinh theo phương thức xét tuyển với kiểm tra đánh giá năng lực”. Việc ban hành Thông tư 05 sửa đổi cho thấy Bộ GD-ĐT đã thừa nhận bất cập của quy định nói trên được tồn tại trong 3 năm liên tục.
 Tại Bắc Ninh, theo tham mưu của Sở GD-ĐT, Chủ tịch UBND tỉnh chấp thuận phương án tuyển sinh vào 8 trường THCS trọng điểm năm 2018 theo 2 bước. Bước 1: Sơ tuyển dựa theo hồ sơ đánh giá học sinh lớp 5 hoàn thành chương trình Tiểu học theo quy định của Bộ GD-ĐT. Bước 2: Học sinh làm 1 bài kiểm tra tổ hợp gồm 3 môn Toán, Tiếng Việt và Tiếng Anh, thời gian 120 phút, thang điểm 30/3 môn, khoảng cách giữa các môn thi trong bài thi tổ hợp là 10 phút. Trong bài tổ hợp, Toán và Tiếng Anh thi theo hình thức trắc nghiệm; Tiếng Việt kết hợp tự luận và trắc nghiệm. Đề thi của Sở GD-ĐT, chung cho 8 trường.
Như vậy, sau 3 năm gián đoạn, công tác tuyển sinh vào 8 trường THCS trọng điểm lại có bài kiểm tra năng lực (bản chất là thi tuyển) đã giúp các trường tuyển được tối đa những học sinh xuất sắc trên địa bàn. Tất nhiên có thể do gián đoạn lâu, công tác tuyên truyền chưa kịp thời nên không ít phụ huynh và học sinh chưa hiểu đúng vấn đề.
Năm học 2018-2019 đang vào chặng nước rút, Sở GD-ĐT lại tất bật chuẩn bị phương án tổ chức các kỳ thi và tuyển sinh cho năm học tới. Trong đó vấn đề tuyển sinh vào 8 trường THCS trọng điểm tiếp tục được tiến hành như năm 2018, nhưng sẽ có những thay đổi phù hợp nhằm tuyển chọn được những học sinh tiêu biểu xuất sắc nhất trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố, làm nguồn tuyển liên thông sau này cho trường THPT Chuyên Bắc Ninh. Đúng với tinh thần Đề án Nâng cao chất lượng giáo dục mũi nhọn tại trường THPT Chuyên Bắc Ninh và 8 trường THCS trọng điểm đã được UBND tỉnh phê duyệt năm 2017.