Trải nghiệm thú vị ở làng tranh Đông Hồ

Du khách tìm hiểu nghề làm tranh dân gian Đông Hồ.

Theo các nghệ nhân và người dân nơi đây thì nghề làm tranh dân gian Đông Hồ có từ rất lâu, khoảng thế kỷ XVIII đã có nghệ nhân nổi tiếng từng được vời vào cung vẽ hài cho hoàng hậu. Còn theo tổng hợp các nguồn tư liệu khác nhau của giới nghiên cứu, ở thế kỷ XVI, loại tranh này phát triển phổ biến và đi vào văn học. Bởi vậy, dòng tranh này phải xuất hiện từ trước đó.
Tranh Đông Hồ là loại tranh khắc gỗ in màu. Nghệ thuật chơi màu của các nghệ nhân Đông Hồ rất độc đáo. Thi sĩ Hoàng Cầm từng viết: “Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong/Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp”. Chính cái “màu dân tộc” và “giấy điệp” đã làm nên thần thái của dòng tranh này. Tranh in trên chất liệu giấy dó, quét nền mầu hoặc quét điệp. Có 6 mầu cơ bản được làm từ sản vật có nguồn gốc tự nhiên rất dễ kiếm, như: Mầu trắng được làm từ vỏ sò, vỏ điệp; Mầu vàng làm từ hoa hòe, hạt dành dành; Mầu đỏ vang làm từ gỗ vang; Mầu xanh chàm làm từ lá cây chàm; Mầu đỏ son làm từ sỏi son; Màu đen làm từ rơm nếp, hoặc lá tre. Chỉ đơn giản là những chất liệu có sẵn được chế tác từ cỏ cây hoa lá trong thiên nhiên nhưng khi đưa vào tranh, màu như có hồn, sống động lạ thường... Ngày xưa, tranh thường được treo vào ngày Tết với ước mong cuộc sống gia đình hoà thuận, sung túc, ấm no, hạnh phúc, yêu thương con người, ý chí, nghị lực trong cuộc sống… cũng vì thế, chợ tranh Đông hồ gần Tết lại được mở. Theo các nghệ nhân thì trước đây, chợ tranh Tết được tổ chức 6 phiên vào các ngày 1, 6, 11, 16, 21 và 26 tháng Chạp hàng năm. Tranh được trải trên chiếu và bày bán ở trong chính sân đình, các sạp hàng khác thì bán ở xung quanh tạo nên một không gian nhộn nhịp, vui tươi đặc trưng của những ngày giáp Tết. Điểm đặc biệt của những phiên chợ này chính là mọi người mua bán hàng hóa nhưng không dùng tiền mặt. Người dân đến chợ Tết sẽ mang những hàng hóa khác đến để đổi lấy món hàng mình muốn... Trong không khí tấp nập đó, ai cũng muốn mua được một bức tranh ưng ý về treo trong nhà để đón năm mới, cầu mong sự sung túc, đủ đầy và bình an.
Xưa kia, ở Đông Hồ có 17 dòng họ làm tranh. Sau năm 1945, bị mai một dần, đến năm 1990, cả làng chỉ còn 3 gia đình giữ được nghề. Thời gian qua, các cấp, các ngành và người dân luôn quan tâm, bảo tồn, phát huy giá trị nghề làm tranh truyền thống. Tháng 3-2020, Việt Nam đã đệ trình UNESCO hồ sơ “Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ” để được xem xét ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp.
Hòa nhịp phát triển cùng quê hương, đất nước, làng tranh giờ đã đổi thay tích cực với những con đường to đẹp, những ngôi nhà tầng kiên cố. Đến với làng tranh Đông Hồ, du khách sẽ được trải nghiệm nhiều hoạt động thú vị: Chiêm ngưỡng và lựa chọn cho mình những bức tranh đặc sắc, ý nghĩa; tìm hiểu nghề làm tranh qua lời giới thiệu của các nghệ nhân, tại các khu trưng bày tư liệu, hiện vật nghề làm tranh dân gian Đông Hồ; trực tiếp tham gia quy trình làm tranh để hiểu hơn về nét độc đáo của nghề truyền thống này. Đến với làng tranh, du khác cũng có thể Check-in nghề làm tranh và những phong cảnh của làng quê yên bình, tươi đẹp; thưởng thức những món ăn ngon của người dân Thuận Thành.