Vị của quê hương

Tôi vốn là người nhà quê chính cống và bây giờ vẫn vậy. Đã có những tháng ngày lăn lộn nơi thị thành ồn ã để mưu sinh, nhưng dẫu ở nơi nào thì tâm hồn tôi vẫn neo về chốn cũ với một niềm khắc khoải nhớ thương. Và trong những ngày nắng nóng của mùa hè nơi phố đông, khói bụi, tôi lại nhớ tới thứ nước lá dân dã quê mình: Nước vối. Dường như nước vối là vị của làng, hương của nỗi nhớ và màu của bình yên!

Vườn nhà tôi không có cây vối. Vậy mà vẫn có lá vối để nấu nước uống hàng ngày. Đó có lẽ là điều lạ với người thành phố, nhưng với người dân quê thì lại rất đỗi bình thường. Người nhà quê là thế, họ có thể dễ dàng đi xin hoặc cho nhau những thứ trong vườn nhà mình. Lối sống ấy dễ làm cho người ta gần nhau và cởi mở tâm tình, để rồi vợi bớt những vất vả của công việc nhà nông. Thế rồi những câu chuyện, lời hỏi han cứ tự nhiên mà xanh như lá, dịu như bóng mát của làng. Rồi những cốc nước vối đọng lại cả những lắng sâu, thơm thảo, để rồi mang những dịu êm theo hành trang những người con xa xứ.
Vối là loại cây thân gỗ được trồng khá phổ biến ở các nhà dân ở nông thôn. Cây vối không phải là loài cây ăn quả nên thường không được ưu tiên trồng ở vị trí đẹp trong vườn. Cây vối thường mọc ở bờ ao, ven rào hay góc vườn. Nó cứ mọc tự nhiên mà khiêm nhường, cành lá quanh năm xanh tốt. Dù như thế, cây vối hình như là một loài cây không thể thiếu ở làng quê, nó cũng như bồ kết, một loài cây gợi cho người ta nhớ làng, nhớ chị, nhớ mẹ xiết bao…
Mẹ tôi thường sang nhà hàng xóm xin nắm lá vối về nấu nước uống vào những ngày hè nắng nóng. Mẹ cũng dành ít lá vối khô để dùng dần cho tiện và vì lá vối khô có vị riêng mà lại hợp với nhiều người. Tôi thì thích uống lá vối tươi hơn, bởi khi hãm hoặc nấu nước uống sẽ cho ra thứ nước màu xanh, mùi thơm đặc biệt, sau vị chát chạm nơi đầu lưỡi, sau đó đọng lại trong miệng rồi lan xuống họng vị ngọt nhè nhẹ. Cái vị ngọt ấy gợi lên trong tôi một niềm lắng đọng dịu êm. Tôi thường nâng cốc nước xanh ấy lên ngang mặt, ngắm nhìn thật lâu cái màu xanh sóng sánh và tự hỏi tại sao sau vị chát lại là vị ngọt. Tôi lại tủm tỉm cười một mình bởi thấy mình thật ngớ ngẩn, thấy mình ngớ ngẩn nhưng lại không tự trả lời được câu hỏi ấy. Rồi tôi uống nước, nước vối trôi dần vào cơ thể tạo cho tôi một cảm giác khoan khoái, mát lành. Đối với tôi, nước vối uống nóng cũng ngon mà khi cho thêm vài viên đá để uống lạnh cũng có cái hay riêng của nó, nước vối khi uống lạnh sẽ thấy vị ngọt rõ ràng hơn, lạ hơn, nhưng mùi thơm thì không hề thay đổi. .
Mùa hè đã nóng rồi nhưng ở nơi công xưởng ầm ào tiếng máy, dưới mái nhà lợp tôn thì lại càng oi bức, nột ngạt. Tôi mang theo bình nước lá vối tươi để uống cho vơi bớt nhọc nhằn. Dường như nước vối là một điều màu nhiệm. Khi tôi uống cốc nước ấy bỗng thấy mình khỏe lên, tỉnh táo hơn để rồi lại tiếp tục công việc. Phải chăng thứ nước màu xanh sóng sánh vị quê đã mang cả những điều bình dị, thân thương làm con người thấy an yên và dịu mát?
Có cô bé làm cùng xưởng với tôi cũng đem nước vối đi uống. Cô bé kể với tôi về cây vối trong vườn nhà mình. Em nói thích vị của lá vối, muốn mang đi uống để thấy mình như mang cả thiên nhiên, bóng mát khu vườn vào nơi bộn bề công việc, tiếng máy ầm ào. Em nói, muốn mang màu xanh dịu và lành ấy để uống vào mùi vị nhà quê. Tôi không biết em đùa hay thật nhưng thấy thích thú vì những điều ấy hợp với ý mình. Tôi nhìn em, nhìn cốc nước vối thơm mà không thấy vị chát, chỉ thấy còn vị ngọt, chẳng còn ầm ào tiếng máy, chỉ thấy một miền xanh mát dịu êm… Phải chăng tình yêu quê hương đồng điệu đã tạo nên vị ngọt và một miền xanh ở trong chỉ một cốc nước vối ấy thôi?
Chợt tôi nhớ lại câu hỏi của chính mình ngày nào về màu sắc của nước vối. Và tự nhiên câu trả lời lại thốt ra như một lời khẳng định: ở đằng sau vị chát của cốc nước vối có vị ngọt là vì có quê hương và có cả tình người trong đó!