Võ cổ truyền Bình Định Gia trên đất Bắc Ninh

Tại Bắc Ninh, môn võ Bình Định Gia đang phát triển mạnh, góp phần tích cực vào việc nâng cao sức khỏe, rèn luyện ý chí cho một bộ phận giới trẻ. Thành quả này là tâm sức của nhiều thế hệ võ sư đã dầy công truyền dạy và quảng bá tinh hoa võ cổ truyền Bình Định Gia tại Bắc Ninh. Tiếp bước những người đi trước, võ sư Nguyễn Văn Sướng (thôn Do Nha, xã Phương Liễu, Quế Võ) đã lĩnh hội và tiếp tục truyền bá hiệu quả võ Bình Định Gia trong tỉnh và nhiều tỉnh, thành phố khác.

Võ sư Nguyễn Văn Sướng giới thiệu bộ sưu tập cúp, huy chương cá nhân đoạt được.

Trong căn phòng khách của gia đình võ sư Nguyễn Văn Sướng (sinh năm 1988) tại thôn Do Nha dành một góc nhỏ trưng bày Cúp, huy chương, cờ lưu niệm, Bằng khen, giấy khen mà anh đoạt được khi tham gia các giải thi đấu. Tấm Bằng chứng nhận Võ sư - 6 đẳng do Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam trao được anh treo trang trọng giữa khu vực trưng bày. Dáng người đậm chắc nhưng khá nhanh nhẹn, võ sư Nguyễn Văn Sướng kể nhiều kỷ niệm về quá trình theo học, truyền bá, thi đấu võ thuật không ít những gian truân nhưng cũng đầy vinh quang.
Năm 13 tuổi, trong khi các bạn bè đồng trang lứa còn mải mê với những trò chơi của trẻ con thì Sướng đã tìm đến với võ thuật. Mỗi tuần mấy buổi, không kể trời mưa hay nắng, đêm hay ngày Sướng đạp xe gần chục cây số lên Cung văn hóa Thanh, Thiếu niên tỉnh để được võ sư Đinh Hoàng Đức (Trạm Lộ, Thuận Thành) - một trong những người lĩnh hội được tinh hoa võ học chân truyền của môn phái Bình Định Gia, trực tiếp hướng dẫn, truyền thụ. Có năng khiếu, cộng với tinh thần đam mê và quá trình khổ luyện, anh nhanh chóng lĩnh hội được tinh thần võ học, các đòn, thế mà thầy truyền dạy. Thế nên, khi mới 17, 18 tuổi, Sướng đã tham gia thi đấu và đạt nhiều thành tích tại các giải võ thuật cổ truyền của tỉnh, của Liên đoàn võ cổ truyền Việt Nam tổ chức và được võ sư Đinh Hoàng Đức tin tưởng cho đi trợ giảng. Đến 2008, khi tròn 20 tuổi, anh chính thức trở thành huấn luyện viên đứng lớp huấn luyện kiêm quản lý các võ đường trên địa bàn toàn tỉnh.
Chia sẻ về môn phái, võ sư Nguyễn Văn Sướng cho rằng: Bình Định Gia là một môn phái võ thuật cổ truyền Việt Nam thuộc hệ phái võ Bình Định. Ra đời cách đây trên 200 năm, người sáng lập môn phái này là cụ Trần Đại Chí sinh sống ở Bình Định. Võ Bình Định Gia được chắt lọc, tổng hợp từ những tinh hoa của hai nền võ thuật Việt Nam và Trung Hoa, theo nguyên tắc kết hợp giữa cương, nhu, trường, đoản, hư, thực, nêu cao tính chiến đấu, không nặng về biểu diễn khoa trương. Mặc dù ra đời và phát triển đã hàng trăm năm, song tôn chỉ nhất quán, xuyên suốt của Bình Định Gia vẫn là “Võ đạo vị nhân sinh - Võ công khai trí tuệ” (Rèn luyện võ công để nâng cao sức lực, khai tâm, mở trí, tự tin vào bản thân và tự tôn dân tộc). Tôn chỉ này được lớp lớp thế hệ võ sinh gìn giữ, trao truyền, trở thành kim chỉ nam để truyền dạy tư tưởng “Dụng thủ vi công, thương tâm giả ác” (lấy tự vệ làm đòn công, lấy thiện tâm giải ác). Đặc trưng của môn phái Bình Định Gia nằm ở công phu chân tấn và cùi chỏ (trong phái gọi là cút). Các công phu cơ bản được sắp xếp thành những bài quyền ngắn và dễ hiểu, nhưng rất hiệu quả, như: Trung bình tấn cút, Đinh tấn cút, Pháp cước, Ngũ hành quyền, Tứ tượng... Một điểm dễ nhận thấy nữa là võ phục chính thức của Bình Định Gia rất khác với các bộ môn khác, nó có màu đen, kèm theo một hệ thống các đai tiến dần theo trình độ từ dưới lên trên phân biệt theo các màu: Đen - trắng - xanh - vàng - đỏ.
Trước đây do có quá nhiều lứa tuổi, đối tượng theo học, nên trong quá trình truyền thụ đã có không ít HLV sáng tạo thêm đòn thế để cho võ sinh dễ tiếp thu và học theo. Tuy nhiên điều này lại khiến võ Bình Định Gia biến tấu, lệch lạc so với chính thống, đánh mất đi tinh hoa, độc bản của môn phái. Để không mất đi bản sắc vốn có của môn phái, nhiều năm qua HLV Nguyễn Văn Sướng đã dầy công nghiên cứu, rồi biên soạn giáo án chuẩn, thống nhất cách thức truyền thụ chung cho các võ sinh trong toàn tỉnh. Đồng thời cho lập trang fanpage https://www.TruyenBinhDinhGiaBacNinh để quảng bá, kết nối thông tin, trao đổi võ thuật với các võ sinh trong và ngoài tỉnh.

Các võ sinh Bình Định Gia do võ sư Nguyễn Văn Sướng huấn luyện thi đấu ở giải Quốc tế võ cổ truyền cúp Thăng Long lần thứ I.

Sau nhiều năm mở lớp truyền dạy, võ Bình Định Gia ngày càng phát triển, thu hút đông đảo võ sinh ở các lứa tuổi trong tỉnh tập luyện. Ban đầu chỉ là 1, 2 câu lạc bộ đặt ở thành phố Bắc Ninh, đến nay võ sư Nguyễn Văn Sướng đang trực tiếp quản lý, hướng dẫn chuyên môn cho 33 câu lạc bộ trong toàn tỉnh, gồm: 14 câu lạc bộ tại Thuận Thành, 12 ở Gia Bình, 4 ở thành phố Bắc Ninh, 1 ở Quế Võ và 1 ở thành phố Từ Sơn. Mỗi câu lạc bộ ít thì có 25- 30 võ sinh, nhiều cũng trên dưới 100 võ sinh theo tập, độ tuổi chủ yếu từ 8-18 tuổi. Các võ sinh tập luyện đều đặn đủ cả 4 mùa trong năm vào các ngày thứ Bẩy, Chủ nhật (ngày hè, số buổi luyện tập tăng lên 3 buổi/tuần). Mỗi câu lạc bộ đều có 2-3 HLV phụ trách. Từ những câu lạc bộ này đã đào tạo nhiều VĐV võ cổ truyền tiêu biểu, giành được những tấm HCV ở các giải võ thuật cổ truyền khu vực phía Bắc, quốc gia, quốc tế, như Nguyễn Văn Thiệu (5 năm HCV giải tỉnh, 7 năm HCV giải võ thuật cổ truyền Hà Nội mở rộng, 1 HCV giải cúp Thăng Long lần thứ I), Nguyễn Thị Ngọc Ánh (12 năm giành HCV giải Hà Nội mở rộng, HCB giải cúp Thăng Long lần thứ I), Nguyễn Văn Chúc (2HCV cúp Hoàng Đế Quang Trung, 3 năm HCV giải Hà Nội mở rộng)… Trong quá trình truyền dạy võ Bình Định Gia trên đất Bắc Ninh, võ sư Nguyễn Văn Sướng đã phát hiện, giới thiệu nhiều VĐV tài năng cho các bộ môn Boxing, Kickboxing của tỉnh như các võ sỹ Boxing hàng đầu của đội tuyển cũng như đội tuyển Quốc gia là Vương Thị Vỹ, Phạm Đức Đoàn, Nguyễn Mạnh Cường… Ngoài ra, anh còn làm cộng tác viên cho các Trung tâm huấn luyện của các địa phương trong và ngoài tỉnh. Với thành tích đóng góp cho sự phát triển võ cổ truyền Việt Nam, võ sư Nguyễn Văn Sướng vinh dự được Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam phong Võ sư - 6 đẳng và được nhận nhiều Bằng khen, giấy khen, giải thưởng...của các cấp, ngành.
Đề cập đến những khó khăn trong phát triển võ Bình Định Gia hiện nay, võ sư Nguyễn Văn Sướng chia sẻ: Hơn 2 năm nay các câu lạc bộ trong tỉnh đều không hoạt động do dịch COVID - 19 diễn biến phức tạp. Vốn đã thiếu sân chơi cọ xát ở các giải đấu cấp tỉnh, thì nay võ sinh lại phải tập chay tại nhà là chính. Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới điểm rơi phong độ của các võ sinh. Thêm nữa, thời điểm hiện tại võ cổ truyền Bình Định Gia lại phải cạnh tranh với các môn võ hiện đại mới được du nhập vào tỉnh như Karate, Taekwondo, Boxing, Kickboxing, Muaythai… nên việc chiêu sinh tại nhiều câu lạc bộ khó khăn… Vượt lên tất cả, chúng tôi sẽ tiếp tục truyền bá võ cổ truyền, nhằm khơi dậy tinh thần thượng võ của dân tộc, giúp ngày càng nhiều người dân, nhất là thế hệ trẻ rèn luyện đạo đức, sức khỏe, ý chí để phục vụ học tập, lao động góp phần xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp.