Xây dựng và phát triển sản xuất nông sản an toàn

Sau hơn 5 năm thực hiện Kế hoạch số 257/KH-UBND ngày 14-10-2016 của UBND tỉnh về bảo đảm an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2016-2020, đã tạo động lực lớn trong việc xây dựng và phát triển vùng nguyên liệu sản xuất nông sản an toàn, góp phần quan trọng kiểm soát tốt chất lượng sản phẩm thực phẩm, nâng cao chất lượng cuộc sống, sức khỏe nhân dân, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Mô hình nhà lưới là một trong những giải pháp sản xuất nông sản an toàn.

Công tác quy hoạch, phát triển vùng nguyên liệu sản xuất nông sản, thực phẩm, xây dựng hệ thống phân phối thực phẩm an toàn được các địa phương triển khai có hiệu quả, nhiều vùng sản xuất, chăn nuôi tập trung được hình thành. Đến nay, đã xây dựng và hình thành 298 cơ sở sản xuất, nuôi trồng đạt theo tiêu chuẩn VietGAP (7 cơ sở sản xuất lúa, 72 cơ sở trồng trọt, 262 cơ sở nuôi trồng thủy sản); 1.105 vùng lúa năng suất, chất lượng cao quy mô tập trung từ 3 ha trở lên với tổng diện tích 13.495 ha,; 71 vùng rau màu chuyên canh quy mô từ 5 ha trở lên với sản phẩm chủ lực là cà rốt, khoai tây, bí các loại, hành tỏi, rau xanh các loại,...; 24 vùng sản xuất cây ăn quả tập trung có quy mô từ 2 ha trở lên; 72 cơ sở trồng trọt ứng dụng công nghệ cao; 750 trang trại chăn nuôi lớn, vừa và nhỏ; 162 vùng nuôi thủy sản tập trung từ 10ha, 1 Hợp tác xã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp chứng nhận thương hiệu cá sạch.
Quá trình tích tụ đất đai để trồng trọt, liên kết sản xuất và ứng dụng công nghệ cao ngày một nhân rộng. Đến hết năm 2021, toàn tỉnh có hơn 1.000 vùng sản xuất lúa, trong đó có khoảng 260 vùng sản xuất lúa hàng hóa tập trung; khoảng 70 vùng rau màu chuyên canh. Một số địa phương thực hiện thành công chương trình “Nông nghiệp thông minh - đột phá tạo thành công”, thử nghiệm phun thuốc trừ sâu bệnh trên lúa bằng máy bay không người lái và công nghệ truy xuất nguồn gốc Agricheck áp dụng phương pháp “4 cùng” (cùng giống, cùng gieo cấy, cùng xứ đồng, cùng thu hoạch). Cơ cấu sản xuất trong từng lĩnh vực cũng có sự chuyển biến rõ rệt từ số lượng sang tập trung vào chất lượng, giá trị. Cơ giới hóa được triển khai mạnh mẽ trong nhiều khâu sản xuất, góp phần giảm công lao động, tăng năng suất, hiệu quả. Với việc thực hiện hiệu quả tập trung đất đai, trong ngành trồng trọt, cơ cấu cây trồng từng bước chuyển dịch theo hướng các cây trồng hiệu quả kinh tế thấp, quy mô, diện tích gieo trồng và tỷ trọng giá trị sản xuất ngày càng giảm, các cây trồng có giá trị kinh tế cao quy mô sản xuất và giá trị ngày càng tăng.
Điểm nổi bật trong công tác quy hoạch vùng nguyên liệu đó là xây dựng được 27 mô hình sản xuất theo chuỗi. Đó là, mô hình cánh đồng mẫu trên cây lúa (giống J01 và hương thơm Kinh Bắc). Mô hình sản xuất rau an toàn theo hướng VietGAP trên các cây trồng cải bắp, su hào, cà chua. Mô hình cánh đồng mẫu theo chương trình Đề tài khoa học “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật xây dựng cánh đồng mẫu trong sản xuất lúa đáp ứng mục tiêu xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Bắc Ninh”. Sản xuất lúa hàng hóa ứng dụng công nghệ cao và cơ giới hóa trên giống lúa lai GS999 tại các huyện Thuận Thành, Quế Võ và Lương Tài. Mô hình sản xuất rau an toàn trên cây tỏi, bí xanh, bí đỏ và khoai tây tại các huyện Lương Tài, Gia Bình, Quế Võ.  Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật xây dựng mô hình sản xuất cây cam, bưởi an toàn tài huyện Thuận Thành. Sản xuất lúa chất lượng cao theo hướng hữu cơ gắn với tiêu thụ sản phẩm, hoặc sản xuất rau an toàn theo hướng VietGAP trên cây khoai tây tại huyện Quế Võ, cây bí xanh tại huyện Lương Tài, cây hành tại Gia Bình. Sản xuất dưa lê, dưa lưới an toàn ứng dụng công nghệ cao tại HTX dịch vụ nông nghiệp Ngăm Mạc (Gia Bình); “Chăn nuôi lợn thịt an toàn đạt tiêu chuẩn VietGAHP theo chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm”….
Từ việc xây dựng mô hình sản xuất theo chuỗi đã tạo nên tảng để hình thành các chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, với sự tham gia của gần 80 cơ sở sản xuất ban đầu trong và ngoài tỉnh. Chuỗi cung ứng sản phẩm thực phẩm nông sản an toàn gắn với các sản phẩm của Chương trình OCOP và các sản phẩm nông sản chủ lực của tỉnh, trong đó đã có 13 sản phẩm đạt hạng 3 sao và 42 sản phẩm đạt hạng 4 sao. Trong chăn nuôi có 121 cơ sở được chứng nhận bảo đảm vệ sinh thú y, 20 cơ sở được chứng nhận an toàn dịch bệnh, 28 cơ sở được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP trong sản xuất ban đầu, 72 trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm theo hướng ứng dụng công nghệ cao, 1 cơ sở giết mổ động vật tập trung, 6 doanh nghiệp chăn nuôi được UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp ứng dụng công  nghệ cao.
Quản lý an toàn thực phẩm là một chuỗi các hoạt động, từ sản xuất đến sơ chế, chế biến kinh doanh, phân phối và tiêu dùng. Ở mỗi khâu, mỗi công đoạn của quá trình này đều phải bảo đảm, tuân thủ đúng các nguyên tắc, yêu cầu cụ thể. Trong đó, khâu sản xuất ban đầu đóng vai trò vô cùng quan trọng, tạo nền tảng cho cả quá trình quản lý, sử dụng thực phẩm an toàn. Việc xây dựng và phát triển vùng nguyên liệu nông sản an toàn sẽ tiến tới giải quyết dứt điểm các vấn đề về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, chất cấm trong chăn nuôi, kiểm soát chặt chẽ nguồn nguyên liệu đầu vào cho sản xuất, kinh doanh thực phẩm. Qua đó, không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế, mà còn bảo đảm sức khỏe cộng động, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.