Xuất hiện thủ đoạn lừa đảo qua quét mã QR Code

Mới đây, anh Phùng Văn Công, chủ một cơ sở dịch vụ ở phường Kinh Bắc (thành phố Bắc Ninh)  đã bị kẻ gian dán đè mã QR Code để chiếm đoạt tiền của khách hàng thanh toán. Anh Công cho hay: “Bình thường tôi vẫn để mã QR Code trên bàn để thuận tiện cho khách hàng thanh toán sau khi làm dịch vụ sửa chữa, bảo dưỡng xe. Một hôm, khách hàng báo đã chuyển tiền nhưng sau đó tôi kiểm tra tài khoản thì thấy vẫn chưa nhận được tiền và phát hiện mã QR Code đã bị kẻ gian dán đè lên. Sau vụ việc trên, tôi rút kinh nghiệm, ngay cả khi đông khách, tôi vẫn dành thời gian hướng dẫn khách hàng quét mã QRCode trực tiếp trên điện thoại và kiểm tra số dư tài khoản sau khi khách hàng chuyển tiền để chắc chắn giao dịch đã đúng và thành công”.

Sau khi bị lợi dụng mã QR Code nhằm chiếm đoạt tiền từ tài khoản ngân hàng, anh Công cẩn thận để khách hàng quét mã QR Code trực tiếp trên điện thoại của mình

Tại chợ trung tâm thị trấn Chờ (Yên Phong) cũng từng xảy ra tình trạng một số chủ cửa hàng bị đối tượng lợi dụng việc quét mã QR Code để lừa đảo nhằm chiếm đoạt tiền từ tài khoản ngân hàng. Ông Đặng Đình Quân, Ban quản lý chợ trung tâm thị trấn Chờ cho biết: Hiện chợ có tổng số hơn 400 cửa hàng, quầy hàng lớn nhỏ của người dân kinh doanh với đủ các loại mặt hàng, trong đó có khoảng 70% cửa hàng đã được các đơn vị ngân hàng liên kết tạo mã QR Code để thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt. Tuy nhiên trong thời gian qua, lợi dụng thời điểm một số chủ cửa hàng đông khách, sơ suất hoặc bận bán hàng, các đối tượng quét mã QR Code và giả vờ đã chuyển tiền thành công. Nhưng sau đó, chủ cửa hàng kiểm tra lại phát hiện không hề nhận được tiền thanh toán. Ngay sau khi xảy ra sự việc, Ban quản lý chợ tăng cường tuyên truyền trên hệ thống loa phát thanh của chợ khuyến cáo các tiểu thương nâng cao ý thức cảnh giác trong thực hiện các giao dịch thanh toán qua việc quét mã QR Code.

 Bà Nguyễn Thị Nga, chủ một cửa hàng giày dép tại chợ Chờ trao đổi: Để tránh bị kẻ gian lừa đảo, khi khách hàng mua hàng và muốn thanh toán bằng chuyển khoản tôi đều cầm trực tiếp mã QR Code để khách hàng quét, đồng thời kiểm tra tài khoản xem đã nhận được tiền chưa. Còn chị Trương Thị Ngọc, chủ một cửa hàng thực phẩm chia sẻ: Ngay khi có khuyến cáo của cơ quan quản lý, cửa hàng chỉ in duy nhất một mã QR Code cho khách hàng thanh toán và mỗi lần giao dịch đều kiểm tra tài khoản để bảo đảm an toàn.

Thời gian gần đây, trên địa bàn tỉnh xuất hiện một số vụ việc giả mạo, lừa quét mã QR Code tại các điểm thanh toán hoặc phát tờ rơi, quảng cáo mời gọi truy cập đường link, quét mã QR Code chứa mã độc…nhằm chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng của người dân. Rất nhiều chủ cơ sơ kinh doanh đã bị các đối tượng lừa đảo dán đè mã QR, khiến sau khi khách hàng thanh toán, tiền được chuyển về tài khoản của người khác, chứ không phải tài khoản của người bán hàng.

Khách hàng dùng mã QR Code thanh toán khi mua hàng tại Chợ trung tâm thị trấn Chờ (Yên Phong)

Qua quan sát của chúng tôi tại một số chợ, các cửa hàng kinh doanh… nhiều chủ cửa hàng vẫn còn tâm lý chủ quan, mã QR Code thường được in và đóng khung đặt trên quầy. Một số cửa hàng để cho tiện lợi còn sao thành nhiều bản, dán tại các khu vực trong cửa hàng. Đây là kẽ hở khiến kẻ gian dán đè, “tráo” mã QR Code nhằm chiếm đoạt tiền khi khách hàng thanh toán.

Bên cạnh việc giả mạo lừa quét mã QR Code tại các điểm thanh toán, mới đây, Công an tỉnh phát hiện thủ đoạn lừa đảo mới thông qua việc các đối tượng tiếp cận người dân bằng cách phát tờ rơi, quảng cáo “dịch vụ massage thư giãn tại nhà”, mời gọi đăng nhập đường link và quét mã QR Code để được tư vấn chi tiết các nội dung hoạt động... Thượng tá Đặng Nhất Minh, Phó Trưởng Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh) khuyến cáo: Người dân khi nhận được các tờ rơi, quảng cáo tuyệt đối không truy cập vào các đường link hoặc truy cập vào mã QR Code để tránh bị dính bẫy lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lấy cắp thông tin cá nhân. Các đường link này thường chứa mã độc, do đó người dân cũng không nên tải và cài đặt các ứng dụng lạ khi chưa được kiểm duyệt; không cung cấp thông tin tài khoản, chuyển tiền cho những người không quen biết.

Theo các chuyên gia an ninh mạng, mã QR Code chỉ có thể được giải mã và hiển thị nội dung thông qua các máy quét chuyên dụng, hoặc phổ thông hơn là qua camera điện thoại. Mắt người không thể đọc được nội dung của mã và khó phân biệt được các mã QR Code khác nhau. Lợi dụng yếu tố về mặt hiển thị nói trên, cùng sự phổ biến của mã QR Code, kẻ lừa đảo có thể mã hóa các đường link hoặc số tài khoản giả mạo thành mã QR Code để qua mặt người dùng. Vì vậy nếu sơ suất, người dùng có thể quét và truy cập link xấu, hoặc chuyển tiền tới số tài khoản giả mạo mà không hay biết.  Bên cạnh đó, các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tiền qua việc quét mã QR Code thường dùng các tài khoản nhận tiền không chính chủ, tài khoản “rác”, từ đó gây khó khăn cho việc truy tìm… Khi phát hiện các điểm nghi vấn hoặc đối tượng có hành vi lừa đảo, người dân cần báo ngay cho cơ quan Công an để có biện pháp xử lý theo quy định.