Đặc sắc kéo co làng Hữu Chấp

Trò chơi dân gian kéo co thôn Hữu Chấp, xã Hoà Long (thành phố Bắc Ninh) được tổ chức vào ngày mồng 4 tháng Giêng (âm lịch) không chỉ ẩn chứa tín ngưỡng cầu mùa của người Việt cổ trồng lúa nước mà còn tạo ra sân chơi lành mạnh cho trai tráng trong làng.

Để chuẩn bị cho hội kéo co, làng tổ chức chọn lựa các trai tráng khoẻ mạnh của các giáp và gia đình không có “bụi”, sau đó cử người đi chọn 2 cây tre cái thật to, chặt hết cành lá, mang về đình, cạo hết tinh, đục hai gốc nối vào nhau và tết 3 con nhện bằng lạt buộc vào thân cây cho đẹp. Nhà có tre được chọn thường rất vui và tặng tre cho hội làm cây dây kéo co.

Cây tre chọn làm dây kéo co được làm xong trước mấy ngày buộc lên cửa đình đến mồng 4 tháng Giêng hạ xuống. Sau khi dân làng đã tổ chức xong phần lễ, lúc đó hội kéo co được diễn ra trong không khí sôi nổi của toàn dân.

Ban tổ chức cuộc thi gồm 4 ông “Hoá”  cầm cờ đuôi nheo ra lệnh và điều khiển cuộc thi. 70 trai tráng trong làng được chia làm hai bên Đông và Tây để thi kéo co. Trai tráng các giáp tham gia cuộc thi, mình cởi trần, đầu quấn khăn xanh hoặc đỏ, quần lụa trắng thắt lưng đỏ, đi chân trần. Cuộc thi kéo co được tổ chức ngay tại sân đình.

Vào cuộc thi, trai tráng hai bên Đông và Tây thi nhau kéo bên nào thắng 2/3 ván được coi là thắng cuộc. Thường thì bên Đông thắng cuộc và dân làng quan niệm năm đó sẽ được mùa.

Ông Nguyễn Văn Thời, 36 tuổi, được chọn trong hội kéo co năm 2012 tâm sự: “Khi được Ban tổ chức lựa chọn vào đội kéo co tôi rất vui. Trước khi vào hội thi chúng tôi được tập duyệt trước về phần nghi lễ cũng như rèn luyện sức khoẻ. Kéo co thôn Hữu Chấp không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn có tác dụng rất tốt trong việc rèn luyện sức khoẻ thanh niên trong làng. Hội thi kéo co diễn ra quyết liệt, sôi nổi trong tiếng trống, tiếng hò reo cổ vũ của dân làng và khách thập phương khiến những thành viên trong đội hào hứng, dùng hết sức mạnh để tập trung cho hội thi”.

Ông Nguyễn Văn Sơn, trưởng thôn Hữu Chấp, xã Hoà Long (thành phố Bắc Ninh) cho biết: Kéo co thôn Hữu Chấp có từ xa xưa, trước kia nơi đây là vùng chiêm trũng có hội kéo co, năm nào bên Đông kéo được 2 ván, bên Tây được 1 ván là năm đó được mùa. Do đó hội thi kéo co ở đây ngoài nét riêng đặc sắc về tiêu chí chọn lựa người được tham gia hội thi, dây dùng để kéo co bằng tre thì kéo co thôn Hữu Chấp còn mang ý nghĩa về cầu mùa. Mỗi năm đến hội thi kéo co dân làng thường háo hức đón đợi và cổ vũ nhiệt tình. Hội thi thể hiện tính cộng đồng, tính tập thể, tinh thần đoàn kết cao trong nhân dân.

Trò chơi dân gian kéo co thôn Hữu Chấp chỉ diễn ra trong ngày hội làng là một trò chơi có ý nghĩa thúc đẩy việc rèn luyện sức khoẻ, nên chăng việc tổ chức hội thi kéo co cần diễn ra thường xuyên hơn, tạo nếp sinh hoạt cho nhân dân. Thông qua trò chơi dân gian góp phần giáo dục cho người dân về tính tập thể, ý chí vươn lên giành chiến thắng, rèn luyện thể chất, sức khoẻ dẻo dai và sức chịu đựng giúp người dân ngày càng phát triển toàn diện về trí, đức, thẩm, mỹ.