Bảo đảm các yếu tố bền vững cho môi trường nông thôn

Xây dựng các vùng nông thôn văn minh, tiệm cận với các đô thị hiện đại là mục tiêu cứng trong xây dựng nông thôn mới của tỉnh. Một trong những yếu tố làm nên thành công đó chính là công tác bảo vệ môi trường được thực hiện bài bản, toàn diện, khoa học, bảo đảm các yếu tố môi trường bền vững, xanh, sạch, đẹp.

Mỗi người dân là một nhân viên làm sạch vệ sinh đồng ruộng.

Tồn tại lớn nhất gây ô nhiễm môi trường nông thôn chính là chất thải rắn sinh hoạt phát sinh hàng ngày, điểm nóng là các vùng nông thôn nằm ven khu công nghiệp. Có thời điểm một số địa phương như Yên Phong, Tiên Du... rác tràn ra ngoài môi trường, hình thành các bãi thải lớn tại các khu đất trống, ven đường giao thông, kênh mương nội đồng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người dân và gây mất mỹ quan đô thị. Hiện nay, trên địa bàn toàn tỉnh vẫn còn tồn đọng khoảng gần 80.000 tấn rác thải sinh hoạt ngoài môi trường chưa được xử lý, cao điểm là huyện Yên Phong, tồn đọng 40.000 tấn (do dân số cơ học tăng cao, công nghiệp phát triển mạnh mẽ); huyện Tiên Du tồn đọng 31.000 tấn; thành phố Từ Sơn tồn đọng 8.432 tấn... Trước những thách thức về môi trường đó, tỉnh chỉ đạo các sở, ngành chức năng triển khai thực hiện hiệu quả nhóm giải pháp đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động bảo vệ môi trường, với sự hiện diện của 4 Nhà máy đốt rác công nghệ cao phát điện đi vào hoạt động chính thức, bảo đảm năng lực xử lý triệt để lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh hàng ngày trong toàn tỉnh, khoảng hơn 1.000 tấn. Đồng thời xây dựng phương án xử lý triệt để lượng rác tồn đọng ngoài môi trường trước ngày 30-6, trên cơ sở kế hoạch chi tiết xử lý rác thải sinh hoạt tồn đọng do các địa phương xây dựng theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND tinh. Đây là thành công ngoài mong đợi trong bảo vệ môi trường nông thôn, ngăn chặn triệt để nguồn gây ô nhiễm lớn tại các địa phương trong tỉnh.
Chất thải trong sản xuất nông nghiệp cũng là vấn nạn gây ô nhiễm môi trường nông thôn nhiều năm nay. Cùng với việc hướng đến một nền nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất tuần hoàn, chú trọng ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, ít phát sinh chất thải gây ô nhiễm môi trường, tận dụng các loại phế phẩm nông nghiệp vào sản xuất; nhân rộng biện pháp sản xuất nông nghiệp sạch, áp dụng phương pháp canh tác nông nghiệp hữu cơ, mô hình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) để hạn chế sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật... tỉnh phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường, tạo sức mạnh tổng hợp trong các hoạt động làm sạch đồng ruộng, đường làng, ngõ xóm... Cụ thể, Uỷ ban MTTQ các cấp và các tổ chức chính trị - xã hội phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo thực hiện tốt các phong trào làm sạch ruộng đồng, đường làng ngõ xóm, khơi thông dòng chảy, kênh mương nội đồng; triển khai mô hình phân loại, xử lý chất thải sinh hoạt hữu cơ tại hộ gia đình sử dụng vi sinh bản địa IMO, xử lý chất thải trong chăn nuôi; tuyên truyền, hướng dẫn người dân nâng cao ý thức về chống ô nhiễm trong sản xuất nông nghiệp, thực hiện thu gom vỏ, bao gói thuốc bảo vệ thực vật đã qua sử dụng... Điển hình là Hội Nông dân tỉnh triển khai phong trào vệ sinh đồng ruộng đến Hội nông dân của 8 huyện, thị xã, thành phố và 121 cơ sở Hội trên tinh thần mỗi người nông dân là một thành viên làm vệ sinh môi trường, tự giác thu gom vỏ, bao thuốc bảo vệ đã qua sử dụng để đúng nơi quy định là các thùng chứa có lắp đậy do Sở Nông nghiệp và Môi trường cấp, lắp đặt tại 100% cánh đồng trong tỉnh để các đơn vị có chức năng vận chuyển, xử lý theo quy định. Chính vì vậy, đến nay các địa phương đã xử lý cơ bản chất thải trong chăn nuôi và 100% chất thải đồng ruộng được thu gom, xử lý đúng quy định.
Bức tranh môi trường nông thôn thực sự sáng, xanh, sạch, đẹp khi các vùng nông thôn bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm môi trường làng nghề cơ bản được giải quyết. Tỉnh đã, đang, tiếp tục dồn lực cho công tác xử lý triệt để các làng nghề, cụm công nghiệp làng nghề và các cơ sở gây ô nhiễm trầm trọng trên địa bàn tỉnh, quyết tâm không để những hệ luỵ từ ô nhiễm chất thải, nước thải, khí thải trong xản suất làng nghề ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người dân. Các huyện, thị xã, thành phố cũng đã triển khai việc xây dựng và tổ chức thực hiện phương án bảo vệ môi trường làng nghề và thành lập Tổ tự quản về bảo vệ môi trường; xây dựng hương ước, quy ước trong cộng đồng về bảo vệ môi trường... Từ đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân về giữ gìn môi trường sống, đặc biệt là ý thức của cộng đồng dân cư trong chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường, tạo sự chuyển biến toàn diện về bảo vệ môi trường nông thôn, hướng đến xây dựng các vùng quê thực sự đáng sống.