Đào tạo nghề gắn với nhu cầu của doanh nghiệp

Để phát triển bền vững, mọi doanh nghiệp phải biết khai thác có hiệu quả các nguồn lực cơ bản: Nhân lực, tài nguyên thiên nhiên, tiềm lực khoa học công nghệ và cơ sở vật chất kỹ thuật, nguồn vốn… Trong đó nguồn nhân lực (hay nguồn lực con người) luôn là nguồn lực cơ bản và chủ yếu nhất cho sự phát triển.

Kết quả khảo sát tại 31 doanh nghiệp trong các KCN tập trung cho thấy 31 doanh nghiệp này đang sử dụng 4.391 lao động: Lao động phổ thông: 1.919 người (43,7%); Lao động có tay nghề: 1.914 người (43,6%); Lao động có trình độ cao đẳng, đại học: 558 người (12,7%). Thực tế trên khẳng định nguồn nhân lực ở các doanh nghiệp chủ yếu là trình độ thấp. Nguồn nhân lực qua đào tạo đang thiếu trầm trọng, đặc biệt là nhân lực có chất lượng trong các ngành nghề: Điện, điện tử, cơ khí chế tạo. Khi mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng thương hiệu, tăng thị phần trong nước và ngoài nước… tình trạng thiếu nhân lực chất lượng càng trầm trọng. Đặc biệt, các vị trí chủ chốt như: giám đốc điều hành, giám đốc nhân sự, giám đốc tài chính, chuyên gia kỹ thuật cao cấp… nhiều doanh nghiệp phải thuê người nước ngoài sang đảm nhiệm với chi phí để trả lương là khá cao và còn phải lo đến các vấn đề như: ăn, nhà ở; phương tiện đi lại; thủ tục cấp giấy phép lao động.

Hiện nay, Bắc Ninh đang và sẽ ưu tiên các dự án thuộc ngành: Điện, điện tử, vật liệu mới, chế biến công nghệ cao gắn với sản phẩm cuối cùng. Do đó phía doanh nghiệp cần chú trọng đến công tác đào tạo, phát triển nhân lực. Quy trình đào tạo phải xây dựng dựa trên kết quả phân tích cụ thể về nhu cầu và được thực hiện theo  hình thức đào tạo tại chỗ thông qua sự hướng dẫn của các chuyên gia. Hình thức đào tạo này là đơn giản, dễ tổ chức, đào tạo được nhiều người một lúc. Nếu trong doanh nghịêp có những quy định cụ thể hoá các phần việc của hình thức đào tạo này trên cơ sở lập các bảng mô tả trình tự công việc cho mỗi nhóm vị trí và chức danh đảm nhận thì chắc chắn sẽ nâng cao chất lượng và rút ngắn được thời gian đào tạo. Các cán bộ, kỹ sư, chuyên gia có kinh nghiệm qua đó cũng có hướng nhất định để truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm của mình cho thế hệ kế cận. Đào tạo ngắn hạn theo chuyên đề sẽ mất ít thời gian và kinh phí đào tạo, nhưng đem lại kết quả cụ thể và áp dụng nhanh chóng trong hoạt động sản xuất, thích ứng với sự thay đổi, phát triển liên tục của khoa học công nghệ. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể ký hợp đồng gửi nhân lực đi đào tạo tại các trường, các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước. áp dụng chế độ tuyển dụng, chính sách lương bổng, môi trường làm việc để tạo điều kiện cho nhân lực phát triển toàn diện. Về phía Nhà trường-cơ sở đào tạo cần thay đổi giáo trình đào tạo đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp, của xã hội. Là nơi tập trung để chuyển tải những kiến thức, kỹ năng cơ bản mà phần lớn là lý thuyết cho người lao động. Sau đào tạo phải cung cấp cho doanh nghiệp nguồn nhân lực đạt chuẩn và được doanh nghiệp chấp nhận. Đối với người lao động phải thay đổi tư duy vươn tới chuẩn mực của “nhân lực chất lượng” bằng cách nâng cao kỹ năng tay nghề, kiến thức nghề nghiệp, tác phong làm việc, văn hóa ứng xử, ngoại ngữ… Đối với Nhà nước tích cực hỗ trợ về định hướng nghề nghiệp. Xây dựng thành đề án, chiến lược cho từng thời kỳ phù  hợp với xu hướng đầu tư. áp dụng các chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp, cho nhân lực, cho các cơ sở đào tạo về mặt kinh phí… Mục đích là giúp học sinh từ PTTH xác định sẽ phải học ngành, nghề gì để có việc làm sau khi tốt nghiệp chứ không cứ phải vào đại học, cao đẳng khi mà trình độ và khả năng không có…

Có thể khẳng định đào tạo nâng cao chất lượng nhân lực để sử dụng trong doanh nghiệp, trước hết là nhiệm vụ của doanh nghiệp, sau đó là sự phối kết hợp, tạo điều kiện hỗ trợ của các cấp, các ngành. Đó cũng là quá trình đầu tư cơ bản quyết định sự thành công cho doanh nghiệp và cho đất nước trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay.

Hoàng Thị Thu Hải

Ban quản lý các KCN Bắc Ninh