“Gian nan thử sức”

 

Hơn 1 năm đồng hành với người lao động
Công ty TNHH Yestech Vina (KCN Quế Võ) là doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài, chuyên sản xuất linh kiện điện thoại di động. Hơn 1 năm trước, vào buổi sáng ngày 27- 8 -2018, doanh nghiệp đột ngột dừng sản xuất, chủ doanh nghiệp không có mặt tại Công ty làm cho toàn thể NLĐ hoang mang, lo lắng.
Ngay sau khi sự việc xảy ra, Ban Quản lý các KCN tỉnh phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Công an tỉnh và Công đoàn các KCN tỉnh vào cuộc nắm tình hình. Tại thời điểm đó, toàn thể lãnh đạo Công ty vắng mặt và không liên lạc được. Tính đến hết tháng 7-2018, Công ty còn nợ BHXH, BHYT với tổng số tiền hơn 4 tỷ đồng; nợ tiền lương tháng 8-2018 của 275 người lao động khoảng 1,5 tỷ đồng. Ngoài ra, Công ty còn một số khoản nợ khác lên đến vài chục tỷ đồng, trong khi đó, tài sản của Công ty không còn nhiều. Đoàn công tác đã báo cáo UBND tỉnh xin ý kiến chỉ đạo và đề xuất các biện pháp giải quyết để nhanh chóng ổn định tình hình và bảo vệ quyền lợi cho NLĐ. Tuy tỉnh ngay lập tức vào cuộc nhưng một bộ phận công nhân vẫn chưa yên tâm nên đã kéo đến tập trung đông người tại một số cơ quan chức năng của tỉnh để kiến nghị.
Là tổ chức bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh đã tích cực vào cuộc, nắm bắt tình hình để phối hợp với các ban, ngành, cơ quan chức năng của tỉnh giải quyết vụ việc theo sự chỉ đạo của UBDN tỉnh. LĐLĐ tỉnh chỉ đạo Công đoàn các KCN tỉnh tập trung làm tốt công tác tuyên truyền phổ biến quy định của pháp luật cho người lao động yên tâm; đồng thời có giải pháp cụ thể để bảo vệ quyền lợi, chăm lo đời sống NLĐ.
Ông Nguyễn Thế Quyết, Chủ tịch Công đoàn các KCN tỉnh nhớ lại: Lúc đó, chúng tôi đã tổ chức 2 cuộc gặp gỡ, đối thoại với NLĐ Công ty, trước là để tuyên truyền, động viên giúp họ yên tâm, sau là cùng bàn, tìm phương án hữu hiệu để giải quyết vấn đề. Đồng thời, Công đoàn các KCN tỉnh nhanh chóng kết nối các nhà tuyển dụng trong các KCN tỉnh và NLĐ để tạo điều kiện cho NLĐ nhanh chóng tìm được việc làm, ổn định cuộc sống. Sau hơn 1 tháng, hầu hết số công nhân có nhu cầu đã tìm được việc làm mới phù hợp tại địa bàn tỉnh. Một số ít  NLĐ thông qua các kênh tuyển dụng khác tìm được việc làm tại các KCN tỉnh ngoài. Tuy nhiên, tất cả NLĐ đều có nguyện vọng được thanh toán tiền lương tháng 8 -2018 và chốt sổ BHXH.
Để giải quyết nợ lương, BHXH của NLĐ, nhiều phương án đã được đưa ra. Tuy nhiên, sau khi tham vấn ý kiến Tổng LĐLĐ Việt Nam, TAND Tối cao, TAND tỉnh..., LĐLĐ tỉnh chỉ đạo Công đoàn các KCN tỉnh đứng ra đại diện NLĐ khởi kiện yêu cầu TAND tỉnh tuyên bố Công ty TNHH Yestech Vina phá sản, từ đó giải quyết quyền lợi của NLĐ theo quy định của Luật Phá sản năm 2014.
Để thực hiện phương án này, Công đoàn các KCN tỉnh phải có sự ủy quyền của đa số NLĐ. Trong bối cảnh NLĐ Công ty đã tản mát, việc lấy Giấy ủy quyền là rất khó khăn. Dịp gần Tết Nguyên đán 2019, LĐLĐ tỉnh quyết định trích quỹ để hỗ trợ mỗi NLĐ của Công ty 500.000 đồng. Công đoàn các KCN tỉnh  thông qua cán bộ Công đoàn cơ sở và nhân sự của Công ty thông báo cho NLĐ gặp mặt nhận hỗ trợ, đồng thời ký Giấy ủy quyền cho Công đoàn đứng ra đại diện bảo vệ quyền lợi trước tòa. 
Sau khi có đủ chữ ký ủy quyền và tiến hành các thủ tục theo quy định, tháng 4 -2019 Công đoàn các KCN tỉnh đệ đơn khởi kiện lên TAND tỉnh yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với Công ty TNHH Yestech Vina. Tuy nhiên, do chủ doanh nghiệp là người nước ngoài và đã bỏ trốn cho nên TAND mất rất nhiều thời gian để tiến hành xác minh, thông báo, ủy thác tư pháp... theo quy định của pháp luật. Việc bảo đảm căn cứ pháp lý về danh sách NLĐ Công ty cũng đòi hỏi quy trình khắt khe. TAND và Công đoàn các KCN tỉnh được sự hỗ trợ rất thiện chí, kịp thời từ các cơ quan chức năng của tỉnh như Ngân hàng, BHXH,... và các chủ nợ khác trong cùng vụ việc nên mọi công đoạn của quá trình khởi kiện dần hoàn tất. TAND tỉnh có căn cứ tiến hành các bước, các quy trình xem xét việc tuyên bố phá sản đối với Công ty TNHH Yestech Vina theo luật định. Ngày 6-1-2020, TAND tỉnh ra Quyết định số 01/2020/QĐ-TBPS tuyên bố Công ty TNHH Yestech Vina bị phá sản. Cũng trong Quyết định số 01, TAND tỉnh quyết định chấm dứt hợp đồng lao động của 275 người lao động; xác định tài sản và nghĩa vụ về tài sản của công ty TNHH Yestech Vina; phương án phân chia tài sản trước và sau khi tuyên bố phá sản. Theo đó, khoản tiền nợ lương và BHXH, BHYT của NLĐ Công ty được ưu tiên thanh toán chỉ sau khoản chi phí phá sản.
Ngay sau khi Quyết định có hiệu lực thi hành, từ ngày 15 đến 17-1- 2020, Cục Thi hành án dân sự tỉnh triển khai chi trả tiền lương tháng 8-2018 cho NLĐ. Việc chi trả diễn ra có sự giám sát của cán bộ Công đoàn. Hầu hết người lao động đã đến nhận lương, trừ một số người mới đi làm ít ngày có mức lương thấp, nhà xa. Ngay sau khi được nhận lương, nhiều NLĐ vào facebook của Công đoàn để cảm ơn.
Việc thanh toán tiền nợ BHXH, BHYT đang được tiến hành. Theo ông Nguyễn Thế Quyết: Sau khi thanh toán nợ lương, tài sản còn lại của Công ty không đủ để chi trả toàn bộ số tiền nợ BHXH, BHYT. Phía Công đoàn đề nghị với cơ quan BHXH xem xét giảm phần tiền phạt chậm nộp và ưu tiên thanh toán cho người lao động mất việc trong kỳ thai sản. Nội dung này đang chờ hồi âm của BHXH Việt Nam.

Thêm niềm tin vững bước vào tương lai
Ngay sau khi mất việc không lâu, chị Vũ Thị Lộc đã tìm được việc làm mới phù hợp chuyên môn tại Khu Công nghiệp Đình Trám, Bắc Giang, tiếp tục đóng BHXH từ tháng 9-2018. Nhớ lại giai đoạn cam go cùng NLĐ ở Công ty TNHH Yestech Vina, chị Lộc vẫn còn xúc động: “Thực sự chúng em hết sức hoang mang và mất phương hướng. Tuy nhiên, sau này khi được LĐLĐ tỉnh, Công đoàn các KCN tỉnh vào cuộc giúp đỡ chúng em dần bình tĩnh. Giờ sự việc cơ bản được giải quyết xong em thấy rất biết ơn cán bộ Công đoàn cấp trên. Trong quá trình đứng ra bảo vệ quyền lợi cho NLĐ, các anh chị ấy đã rất vất vả, nhiều lúc còn phải bố trí xe đưa đón chúng em khi cần xác minh, cung cấp thông tin. Nếu số tiền Công ty cũ còn để thi hành án được đến đâu thì chốt sổ BHXH cho chúng em đến đó. Em rất yên tâm và tin tưởng chế độ BHXH của mình và các đồng nghiệp cũ ở Yestech Vina sẽ được giải quyết thỏa đáng”.
Ông Vũ Công Đồng, Phó Chánh án TAND tỉnh cho biết: “Hầu hết những vụ việc về tuyên bố phá sản có yếu tố nước ngoài mà TAND tỉnh đã thụ lý trước đó đều phải mất rất nhiều thời gian giải quyết do vướng các thủ tục về ủy thác tư pháp và xác minh, tập hợp danh sách các chủ nợ... Trong vụ việc của Công ty TNHH Yestech Vina, đây là lần đầu tiên trên địa bàn tỉnh tổ chức Công đoàn thay mặt NLĐ đứng ra khởi kiện. Công đoàn rất tích cực trong liên kết, tập hợp NLĐ, phối hợp cung cấp chứng cứ, tài liệu chứng minh để Tổ thẩm phán phụ trách tiến hành thủ tục phá sản sớm ra được Quyết định giải quyết vụ việc đúng pháp luật và hiệu quả”.
Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Nguyễn Minh Ngọc vẫn nhớ như in về những ngày tháng khó khăn, vất vả cùng NLĐ Công ty Yestech Vina. Giáp Tết Nguyên đán Mậu Tuất 2018, cán bộ Công đoàn vẫn phải tất bật thu thập chữ ký ủy quyền của NLĐ để làm đơn khởi kiện. Đến giáp Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019 thì NLĐ được trả lương. Vất vả mấy rồi cũng qua đi khi giúp NLĐ được nhận lương và quan trọng hơn cả là giúp cho họ có niềm tin vào tổ chức mà họ đã lựa chọn để đại diện cho mình. Chị khẳng định: “Lần đầu tiên thực hiện phần việc mới, nhiều bỡ ngỡ nhưng không bị động. Bởi, LĐLĐ tỉnh luôn bám sát các đạo luật liên quan đến lao động và công đoàn, từ đó có sự chuẩn bị chu đáo về lý luận và năng lực tác nghiệp thực tiễn cho đội ngũ cán bộ Công đoàn. Hàng năm, LĐLĐ tỉnh mời cán bộ TAND Tối cao, TAND tỉnh tập huấn kiến thức pháp luật về lao động và bồi dưỡng kỹ năng về giải quyết tranh chấp lao động tập thể, cá nhân cho đội ngũ cán bộ Công đoàn. Đồng thời, LĐLĐ tỉnh chuẩn bị đầy đủ các biểu mẫu, trình tự, thủ tục thực hiện các nghiệp vụ cụ thể để cán bộ công đoàn nắm được. Qua vụ việc trên cho thấy, dưới sự chỉ đạo quyết liệt, sâu sát của lãnh đạo tỉnh, hệ thống Công đoàn cùng các cơ quan chức năng tỉnh chủ động, tích cực vào cuộc phối hợp giải quyết là yếu tố quan trọng dẫn đến thành công”. 
Trong nền kinh tế thị trường hội nhập ngày càng sâu rộng hiện nay, bên cạnh những doanh nghiệp phát triển lớn mạnh thì việc có một vài doanh nghiệp phá sản là điều khó tránh khỏi. Tháng 3-2018, tại hội nghị lần thứ 28 (khoá XI), Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam đã nhận định hiện tượng doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, nợ lương, nợ BHXH, đặc biệt doanh nghiệp có chủ là người nước ngoài bỏ trốn đã diễn ra tại một số địa phương trong cả nước gây thiệt hại đến quyền lợi của NLĐ, cần có chế tài xử lý và yêu cầu tổ chức Công đoàn các cấp sớm vào cuộc giải quyết. Việc LĐLĐ tỉnh chỉ đạo Công đoàn các KCN tỉnh lựa chọn phương án bảo vệ quyền lợi chính đáng của NLĐ Công ty TNHH Yestech Vina thông qua tố tụng là thành công đáng ghi nhận.
Tháng 6- 2019, Quốc hội nước ta thông qua Nghị quyết về việc phê chuẩn việc gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) về Áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể. Sắp tới, ngày 1-1-2021, Bộ luật Lao động năm 2019 sẽ có hiệu lực. Theo Điều 170 của Bộ luật: NLĐ có quyền thành lập, gia nhập và hoạt động Công đoàn theo quy định của Luật Công đoàn hoặc có quyền thành lập, gia nhập và tham gia hoạt động của tổ chức của NLĐ tại doanh nghiệp theo quy định của Bộ luật này. Điều đó đặt tổ chức Công đoàn trước những thử thách không nhỏ. Muốn tập hợp, quy tụ đoàn viên, tổ chức Công đoàn phải khẳng định được vai trò,vị thế của mình thông qua những việc làm thiết thực để bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp của NLĐ. “Lửa thử vàng, gian nan thử sức”, vụ việc ở Công ty TNHH Yestech Vina đem lại cho cả tổ chức Công đoàn và NLĐ tỉnh nhà những bài học quý, thêm niềm tin để vượt qua mọi thử thách, vững bước vào tương lai.