Đổi thay sau ba năm thực hiện chương trình xây dựng Nông thôn mới

Sau ba năm triển khai thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng Nông thôn mới (NTM), đến nay diện mạo nông thôn Bắc Ninh đã có nhiều khởi sắc, đời sống người dân khu vực nông thôn không ngừng cải thiện. Kết quả trong triển khai chương trình quan trọng này đã góp phần tích cực vào tiến trình công nghiệp hóa-hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn của tỉnh. Tuy nhiên, để hoàn thành mục tiêu, kế hoạch xây dựng NTM vẫn còn nhiều khó khăn, tồn tại cần tháo gỡ.

Từ điển hình ở một xã điểm

Về xã Đông Thọ (huyện Yên Phong), một trong 8 xã điểm xây dựng NTM của tỉnh, chúng tôi được đi trên những con đường nhựa, bê tông phẳng phiu mới hoàn thành. Trưởng thôn Bình An, thôn xa nhất của xã Đông Thọ - Đỗ Văn Kiên tự hào: “Dù là thôn xa nhất của xã, nhưng chúng tôi đã cơ bản đạt được gần hết các tiêu chí về NTM. Nếu việc làm điểm xây dựng NTM thành công thì Bình An nói riêng và Đông Thọ nói chung chẳng khác mấy so với thành thị…”.

Thực vậy, có đi trên tuyến đường bê tông liên thôn vừa làm, mới cảm nhận hết sức bật của vùng nông thôn đa nghề và giàu có này. Dọc hai bên đường liên thôn, nhà tầng mới mọc lên san sát cùng với hệ thống thoát nước, điện, cây xanh đồng bộ, tạo nên bộ mặt khang trang cho một vùng quê đổi mới.

Theo Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Đăng Kỷ, Đảng bộ, chính quyền xã Đông Thọ luôn xác định nhiệm vụ trọng tâm: Khai thác, phát huy tiềm năng lợi thế của địa phương, trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, mức sống của người dân. Xây dựng hạ tầng kinh tế, xã hội đồng bộ, có cảnh quan môi trường xanh-sạch- đẹp. Đồng thời phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân tạo nên những phong trào cụ thể ở từng thôn, xóm, đoàn thể chung sức xây dựng NTM. Đông Thọ cũng xác định rõ ba khâu đột phá trong xây dựng NTM.

Một mặt, xã tiến hành quy hoạch và thực hiện quy hoạch vì đây là khâu đột phá có ý nghĩa quan trọng thúc đẩy phát triển trước mắt và lâu dài. Mặt khác, tiến hành đầu tư đồng bộ, trọng điểm, hiệu quả hạ tầng kinh tế xã hội. Trên cơ sở quy hoạch có sự tham gia đóng góp của người dân và được cấp thẩm quyền phê duyệt, xã ưu tiên tập trung kiên cố hóa đường giao thông nông thôn phục vụ phát triển kinh tế và dân sinh, nâng cấp các trường Mầm non, Tiểu học, Trung học cơ sở… Đến nay, có hơn 30 công trình hạ tầng kinh tế-xã hội đã hoàn thành, đưa vào sử dụng, phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân.

Đến bài học của thành công

Cùng với Đông Thọ, sau ba năm triển khai thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM, đến nay 100% số xã trong tỉnh đã xây dựng được quy hoạch chung, trong đó 68 xã đang triển khai lập quy hoạch chi tiết; 8 xã điểm đều đạt từ 13 tiêu chí trở lên, cao nhất là 2 xã: Đông Thọ (huyện Yên Phong), Khắc Niệm (thành phố Bắc Ninh) đạt 17 tiêu chí. Hầu hết các xã đã chú trọng chuyển dich vu seo cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển mạnh tiểu thủ công nghiệp, quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa, xây dựng mô hình trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, bảo vệ môi trường, triển khai thí điểm mô hình cơ giới hóa nông nghiệp...

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Hồng, Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT, xây dựng NTM là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, nhằm phát triển nông thôn toàn diện, cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội chứ không phải là dự án xây dựng cơ bản đơn thuần. Căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương, tỉnh đã quyết định điều chỉnh mục tiêu đến năm 2015 số xã đạt tiêu chuẩn NTM là 20 xã (20% tổng số xã, bằng mức phấn đấu chung của cả nước). Để đẩy mạnh phong trào xây dựng NTM, tỉnh đã đề ra các chính sách hỗ trợ với tỷ lệ khá cao, nhưng kinh nghiệm của các xã điểm là phải tuyên truyền, giáo dục, làm cho nhân dân hiểu rõ đây là công việc của dân, nhân dân là chủ thể trong tất cả các khâu: bàn bạc, quyết định quy hoạch, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, xây dựng kết cấu hạ tầng, giám sát kiểm tra việc xây dựng các công trình đó. Khi nhân dân thật sự làm chủ, được bàn bạc, quyết định những vấn đề của làng, xã thì sẽ khắc phục được tư tưởng ỷ lại vào Nhà nước, vào cấp trên, nhân dân sẽ tích cực đóng góp tiền của, công sức, đồng thời nhân dân cũng là người tổ chức và sử dụng có hiệu quả các công trình, tránh được tình trạng lãng phí, tiêu cực.

Cũng theo ông Hồng, nội dung cốt lõi của xây dựng NTM là tổ chức lại sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động, phát triển mạnh tiểu thủ công nghiệp nhằm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân. Vì vậy, xây dựng NTM không chỉ đơn thuần là xây dựng kết cấu hạ tầng, mà còn phát triển đồng bộ kinh tế-xã hội, xây dựng hệ thống chính trị nhằm tạo sự phát triển bền vững cho nông thôn. Do đó, để hoàn thành mục tiêu đề ra, công việc của các cấp, ngành, địa phương còn bộn bề, khó khăn, thách thức, đòi hỏi cần có sự huy động nguồn lực tổng hợp của toàn xã hội và chung tay của cả cộng đồng, sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị. Trước hết, trong giai đoạn hiện nay cần tập trung vào những lĩnh vực, nội dung trọng tâm như: Giáo dục, y tế, trường học, vệ sinh môi trường, nước sạch… Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh triển khai các tiêu chí khác.

Với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, cộng đồng, nhất là phát huy vai trò chủ thể của người dân tin rằng Bắc Ninh sẽ hoàn thành các mục tiêu xây dựng NTM đã đề ra nhằm tạo sự phát triển bền vững cho nông thôn.