Ðứa con cá tính

Ông Bảo lâu nay vẫn canh cánh trong lòng về đứa con trai của mình. Nó có cá tính, không theo sự sắp đặt của ông, nếu nghe ông con đường thăng tiến của thằng Ban thuận hơn ông rất nhiều. Đời ông, đi bộ đội, về xuất ngũ được ông chú ruột công tác ở huyện giúp đỡ vào cơ quan nhà nước làm chân loong toong, sau đi học trung cấp tại chức, rồi đại học tại chức, không thông minh nhưng được cái nết cần mẫn, bảo gì nghe đấy nên ông được cấp trên trọng dụng. Nhiều bạn bè cùng lứa và cả những đồng đội cùng thời quân ngũ đều tấm tắc: thằng Bảo cù lần mà bây giờ làm quan to thế, giầu có lắm. Có đứa chép miệng, làm quan có số, nó có người nâng đỡ, số nó sướng… Ông Bảo muốn thằng Ban đi theo con đường ông sắp đặt sẵn nhưng nó không nghe, nó lập công ty làm doanh nghiệp thì con đường quan chức nhà ông làm sao có thể nối tiếp được nữa!

Thằng Ban đúng là đứa có cá tính. Lúc nó còn bé những ngày lễ, Tết, khách đến nhà tặng quà, mừng tuổi không bao giờ nó xuất hiện, không như đứa em gái nó cứ thấy khách là sấn tới kiểu gì cũng được tiền mừng. Nhiều khi nó còn dị ứng khi khách đến nhà quá nhiều, ai cũng phong bì, quà cáp và cuối cùng bao giờ cũng xin bố nó việc này việc kia. Cũng chính vì thế mà nó nhìn bố nó với con mắt khác. Trước đây bố nó gần gũi, vui vẻ, thẳng thắn, bây giờ lại thích xu nịnh, thích nghe lời tâng bốc. Khi thằng Ban chuẩn bị thi vào đại học, ông Bảo định hướng cho nó thi vào trường Tài chính hay Ngân hàng, hoặc Kinh tế Quốc dân… để sau này ông dễ bề sắp xếp công việc và thuận đường phát triển. Nhưng thằng Ban lại thi vào Công nghệ Thông tin, nó thích khám phá cái mới, nó thích tìm tòi, sáng tạo. Biết vậy ông Ban mắng: Mày sau này chỉ làm thợ, để người khác sai bảo thì bao giờ ngóc đầu lên được. Nó thẳng thắn trả lời: Con chọn nghề cho con chứ có chọn cho bố đâu.

Những năm học đại học ở Hà Nội, ngày thứ Bẩy, Chủ nhật thằng Ban ít khi về nhà, hoặc chỉ về gặp mẹ nó rồi đi ngay vì không muốn phải tranh luận với bố nó. Thường thì Ban hay về trang trại của bác Sửu, là thương binh, cấp trên của bố nó thời quân ngũ. Bác coi bố nó như người em ruột, về phép lần nào bác cũng đến nhà, bây giờ nghỉ chế độ đấu thầu mấy mẫu ruộng trũng làm trang trại cho vui. Qua hơn 10 năm cần mẫn lao động, học hỏi, trang trại của bác phát triển, lợn, gà, vịt, ngan, ngỗng, cá… thứ gì cũng có. Đặc biệt không biết đàn cò từ đâu về đây tụ hội trên vườn cây bác trồng xung quanh ao rất đông. Bác yêu mến đàn cò lắm, chỉ sợ có đứa đến bắn trộm. Chuyện bác Sửu chăm đàn cò đã có nhà báo về viết bài phóng sự dài “Anh thương binh và đàn cò trắng” được rất nhiều báo địa phương và trung ương đăng tải. Thằng Ban thích bác Sửu vì bác sâu sắc mà chân thành, cái gì cũng chắc chắn, trò chuyện với bác nó thấy rất thú vị và bổ ích. Đến trang trại của bác Sửu nó tự do, thoải mái, được nghe tiếng chim hót, tiếng gà gáy mà không phải nghe những lời ca tụng, xu nịnh của các ông khách đến thăm bố nó.

Nó tâm sự với bác Sửu: Có lần ông khách đến nhà không gặp bố nó, ông gửi lại túi quà trong đó có cái phong bì rất dày. Tò mò bóc chiếc phong bì ra xem thì thấy toàn tiền Đô la, vội vàng dán lại, theo địa chỉ trên phong bì nó tìm đến tận nơi gặp ông khách trả lại và bảo: Việc của người lớn đừng để trẻ con xen vào. Bác Sửu bảo: Cháu làm thế là phải, cháu tuy ít tuổi nhưng đã có những suy nghĩ chân thật, chín chắn, bác mừng cho cháu. Rồi bác Sửu đọc cho thằng Ban nghe mấy câu thơ của nhà thơ nước ngoài:

“Tôi muốn nắm trong tay mình nghệ thuật

Món quà riêng trời trao tặng con người

Tôi muốn nắm mọi điều trên trái đất

Bằng trí năng và tình cảm của tôi

Khi đã có một tấm lòng chân thật

Thì con người thành vô địch bạn ơi”.

Sống ở trên đời, người ta cần nhất sức khỏe rồi đến tình cảm, trí tuệ và lòng chân thật. Con người không có lòng chân thật thì rất nguy hiểm cháu ạ.

Thằng Ban khoe: Năm trước bác cho nhà cháu đôi vịt, có một anh cán bộ đến chơi bảo bố cháu là đôi vịt đẹp quá, nhà em có ao, vườn, em mang về nuôi hộ thủ trưởng, vịt đẻ có trứng ăn không phải mua. Thế là từ tháng sau, tuần tự 60 quả trứng một tháng do hai con vịt bác cho, thằng Ban cười và nói: nuôi vịt cũng thích bác nhỉ, giống vịt của bác tốt thật, đẻ đều như vắt chanh. Bác Sửu tròn mắt nhìn nó: cháu nói có đúng thế không? Đôi vịt bác cho là đôi vịt đực để gia đình cháu làm thịt sao mà đẻ được? Chuyện vịt đực đẻ trứng mà ông cán bộ nuôi vịt được lên chức sau này nhiều người biết, ông Bảo cảm thấy xấu hổ, nhưng rồi mọi việc cũng qua đi.

Khi thằng Ban ra trường với tấm bằng tốt nghiệp loại giỏi, nó không về nhà mà xuống thẳng trang trại bác Sửu, ở lại một tuần, trước khi về nó tâm sự là không vào cơ quan nhà nước mà sẽ lập công ty riêng. Bác Sửu bảo: việc này cháu cần trao đổi kỹ với bố cháu, cháu tốt nghiệp loại giỏi là được tiếp nhận vào cơ quan nhà nước theo đề án thu hút nhân tài đấy, không cần phải nhờ đến bố cháu đâu. Nhưng thằng Ban dứt khoát không nghe, còn bảo bác cho vay hai trăm triệu, hai năm sau sẽ trả cả gốc lẫn lãi tính theo ngân hàng. Với quyết tâm của thằng Ban bác Sửu cũng chiều theo ý nó.

Trước khi thành lập công ty, thằng Ban xin được nói chuyện với bố nó. Nó nói: Con muốn tự lập bằng khả năng của con, mong bố thông cảm. Không chỉ làm công chức, làm lãnh đạo thì mới được xã hội coi trọng, mà làm cái gì có ích cho xã hội, tạo ra của cải vật chất, tinh thần tích cực cho xã hội bằng chính năng lực của mình mới đáng quý, đáng trân trọng. Nó còn khuyên ông Bảo nên nhìn nhận một cách chính xác về từng cán bộ thuộc quyền để xây dựng đội ngũ cán bộ kế cận thật sự có năng lực, trí tuệ, tình cảm và lòng chân thành, vì cái chung của tập thể và cuộc sống của nhân dân. Lúc đầu ông Bảo trợn mắt quát thằng Ban: Mày đừng có trứng khôn hơn vịt, ngần này tuổi đầu, bao nhiêu năm công tác, phấn đấu mới được như bây giờ, mày đừng có dạy khôn tao. Thằng Ban nhã nhặn: Con chỉ mong được vui vẻ, thoải mái, vô tư trong gia đình như những ngày bố chưa làm lãnh đạo. Bố không biết thiên hạ người ta đàm tiếu về bố như thế nào đâu, xung quanh bố toàn những người nịnh hót thì bố làm sao biết được sự thật. Họ còn nói kháy cán bộ của bố toàn thích cá mè, cá nheo, tức là thích mè nheo, hạch sách. Con lập công ty kinh doanh là không muốn bố phải bận tâm về con, không mang tiếng “con ông cháu cha”. Con vào cơ quan nhà nước mà làm tốt, được cất nhắc lại xì xèo “Thứ nhất hậu duệ…”, làm không tốt thì bảo có bố nó đỡ, sợ gì?

Ông  Bảo bỗng thấy rưng rưng, thật sự trong cuộc sống ông đã có nhiều cái sai, tay đã nhúng chàm nhưng có thể vẫn còn gột rửa được. Đêm ấy ông trằn trọc, có lẽ cái thời của ông đã qua rồi, không còn phù hợp với hiện tại nữa, nếu còn công tác ông sẽ tiếp tục mắc sai lầm, thậm chí vi phạm pháp luật. Ông thầm cảm ơn thằng con trai cá tính của ông, nó đã làm ông thức tỉnh trong vòng quay quyền lực và vật chất. Sáng hôm sau ông xin nghỉ đi dưỡng sức để có thời gian trấn tĩnh. Trong đầu ông đã lóe lên ý định nghỉ hưu sớm vì lí do sức khỏe.