An toàn sức khỏe người lao động: Tiềm ẩn nguy cơ ở doanh nghiệp làng nghề

 Có thể coi thực trạng vệ sinh an toàn lao động trong các doanh nghiệp ngoài quốc doanh đang hoạt động trên địa bàn tỉnh hiện nay là những bức tranh đối lập. Trong khi nhiều doanh nghiệp đã chú ý đến các điều kiện bảo đảm trong sản xuất thì vẫn còn không ít doanh nghiệp khu vực này, nhất là các doanh nghiệp làng nghề người lao động vẫn phải làm việc trong những điều kiện chưa thật sự an toàn và vệ sinh. Vấn đề này ngoài sự chủ động của doanh nghiệp còn cần đến vai trò quản lý, nhắc nhở của các cơ quan chức năng.

 Trong thời gian qua, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra các vụ việc mất vệ sinh an toàn lao động. Đặc biệt là việc người lao động ở các làng nghề Đồng Kỵ, Đa Hội, Phong Khê… phải sản xuất trong những nhà xưởng chật hẹp, thiếu ánh sáng, nóng bức về mùa hè và trang bị bảo hộ lao động hầu như không có. Ông Nguyễn Văn Bàn, Phó Chánh Thanh tra, Sở LĐ- TB & XH tỉnh cho biết có khoảng hơn 1.000 doanh nghiệp, hộ sản xuất khu vực làng nghề hiện đang sử dụng các thiết bị phải đăng ký kiểm định chất lượng an toàn như máy nâng, máy nén khí, nồi hơi… nhất là các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất giấy. Tuy nhiên trong năm 2007, Thanh tra Sở LĐ- TB & XH tỉnh mới chỉ nắm được 107 thiết bị nâng và 192 thiết bị áp lực. Trong số này nhiều thiết bị quá cũ, các điều kiện an toàn, nhất là tình trạng đặt ngay trong nhà, không gian chật hẹp không đủ tiêu chuẩn vẫn được đưa vào hoạt động. Đây là những nguy cơ tiềm ẩn không bảo đảm an toàn lao động. Tình trạng này đã diễn ra từ lâu song đến nay hầu như vẫn không có chuyển biến nào đáng kể. Ngay cả ở những đơn vị đã từng xảy ra cháy nổ việc thực hiện các quy định về an toàn đối với các thiết bị có nguy cơ cao cũng chưa được coi trọng. Điều này được kiểm chứng khi chúng tôi đến Xí nghiệp Giấy Tiến Cường (Phong Khê, TP Bắc Ninh), nơi đã từng xảy ra vụ nổ nồi hơi vào tháng 5-2006. Cơ sở này vẫn để nguyên vật liệu bừa bộn ngay dưới sàn xưởng lẫn với các loại máy móc. Khi chúng tôi muốn tiếp xúc với chủ cơ sở và công nhân đang sản xuất cũng chỉ nhận được những cái lắc đầu.

Lý giải cho tình trạng này, ngoài những nguyên nhân chủ quan là thiếu sự quan tâm, đầu tư các điều kiện bảo hộ lao động của chủ doanh nghiệp còn có sự chồng chéo trong công tác quản lý, kiểm định nhắc nhở thường xuyên của các cơ quan chức năng, đôi khi thiếu cả những chế tài xử lý đủ hiệu lực, hiệu quả. Ông Bàn cho biết thêm hiện tại có khá nhiều Trung tâm thực hiện chức năng kiểm định các thiết bị, song khi thực hiện các cơ quan này không thông báo cho cơ quan quản lý địa phương nên việc không nắm chính xác hiện toàn tỉnh có bao nhiêu thiết bị cần kiểm định là điều dễ hiểu. Bên cạnh đó còn có nguyên nhân cả từ phía người lao động theo thời vụ, không ổn định, thường xuyên thay đổi nơi làm việc. Một điều dễ nhận thấy là ở các doanh nghiệp này là chưa có tổ chức Công đoàn hoặc nếu có thì hoạt động không hiệu quả.

Để giải quyết tình trạng vi phạm các quy định vệ sinh an toàn lao động trong những doanh nghiệp NQD thiết nghĩ cần sự phối hợp của các cấp, các ngành nhất là những cơ quan chức năng như Công an, Lao động- Thương binh và Xã hội; đẩy nhanh việc thành lập, duy trì hoạt động hiệu quả của tổ chức Công đoàn. Đặc biệt là tuyên truyền, giáo dục làm thay đổi nhận thức của giới chủ doanh nghiệp cũng như người lao động về mức độ cần thiết và vai trò của công tác vệ sinh an toàn lao động đối với sự phát triển của doanh nghiệp, góp phần vào sự phát triển bền vững.

Yến Ngọc