Bác Hồ với Đền Đô

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm tới lịch sử dân tộc, Người từng nói “Dân ta phải biết Sử ta-Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”. Có lẽ bởi vậy mà bản thân Người chính là tấm gương ngời sáng về lòng ham học hỏi cũng như trân trọng lịch sử. Trong số 4 lần Bác Hồ về thăm Đình Bảng (Từ Sơn) thì có 2 lần Người về với Đền Đô-đền thờ Lý Bát Đế. Chúng tôi đặc biệt chú ý điều này và đã tìm gặp những người trực tiếp được gặp Bác ngày ấy.

AHLĐ-NGND Nguyễn Đức Thìn, người không còn xa lạ với công chúng. Ngày 13-9-1945 Bác Hồ về Đền Đô, cậu bé Thìn mới tròn 5 tuổi và chỉ đứng len lén nhìn từ xa, ông tâm sự: Lúc đó mình còn quá nhỏ và chưa có ý thức có thể ghi sâu trong tâm thức sự kiện ấy. Chính bởi vậy, sau này với tư cách là người viết sách lịch sử, ông đã tìm gặp các bậc cao niên trong làng và những người từng có vinh dự được gặp Bác để tìm hiểu. Cuốn Di tích lịch sử Đền Đô mới xuất bản đầu năm 2010 của ông đã dành hẳn một chương với tên gọi “Tiếng gọi cội nguồn” để viết về tình cảm của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước cũng như hậu duệ nhà Lý với quê hương Lý Bát Đế... Lần đầu ngày 13-9-1940, Bác Hồ về Đình Bảng cùng đồng bào địa phương dự lễ tưởng niệm tám vị vua triều Lý ở Đền Đô đúng dịp kỷ niệm lần thứ 873 năm ngày hoá của Lý Thánh Tông. Không được biết trước, bất ngờ được gặp Bác nhưng mọi người có mặt ở Đền Đô lúc đó ai nấy cũng đều hô lớn “Hồ Chủ tịch muôn năm!”. Tại đây, Bác Hồ đã ân cần căn dặn nhân dân Đình Bảng không nên thịt trâu làm lễ giỗ vua bởi lễ cốt ở lòng thành. Đình Bảng vốn có truyền thống cách mạng, cần phải phát huy để xứng đáng là một làng cách mạng kiểu mẫu. Noi gương cụ Hồ luôn nhớ ơn tiền nhân, các bậc cao niên trong làng vẫn thường răn dạy con cháu phải biết nhớ ơn Lý Thái Tổ, càng nhớ ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam và nhân dân Anh hùng.

Trong số những người có mặt ở Đền Đô lần gặp Bác ấy, ông Nguyễn Tiến Quang năm nay 76 tuổi, lúc đó 12 tuổi và học năm thứ 5 trường làng. Trong ký ức của ông Quang, hình ảnh Bác xoa đầu và trìu mến ôm các cháu thiếu nhi vào lòng không bao giờ phai nhạt. Sau này, càng lớn lên ông Quang càng suy nghĩ sâu sắc hơn tấm gương của Bác về sự hy sinh cao cả. Với ông, không phải chỉ là bộ quần áo kaki, đôi dép cao su làm nên sự giản dị của Người mà chính là phong thái, là cách Bác gần dân, quan tâm đến dân. Học tập Bác Hồ, ông Quang xung phong đi bộ đội năm 17 tuổi, giải ngũ rồi tái ngũ vào chiến trường phía Nam, chiến đấu và cống hiến trong 14 năm tiếp theo... Hiện nay, ông Quang đang là Chi hội trưởng Chi hội Người cao tuổi khu phố Đình, ngày ngày ngắm nhìn cảnh Đền Đô nườm nượp du khách vãn cảnh, dâng hương, ông Quang cảm thấy mình may mắn được gặp Bác.

Lần thứ hai Bác Hồ về thăm Đền Đô là ngày 17-12-1955. Về thăm Đền Đô lần này, cùng với việc dặn dò những nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn này, Bác còn rất quan tâm tới di sản vật thể. Người dich vu seo nghĩa tấm bia “Cổ Pháp điện tạo bi” ghi lịch sử triều Lý do Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan soạn dựng năm 1604, căn dặn nhân dân phải bảo tồn di sản văn hóa cha ông để lại và khi có điều kiện thì sẽ xây dựng lại Đền Đô. Ghi sâu lời Bác, đúng vào ngày kỷ niệm Bác về thăm Đền Đô lần đầu, năm 1989 các cấp, các ngành và nhân dân đã động thổ khởi công xây dựng lại Đền Đô.

 Việt Hoa