Bài học từ quê lúa Thái Bình

100% đường nội đồng của xã Thụy Văn, huyện Thái Thụy (Thái Bình) được bê tông hóa.

Ngày 30-11-2013, Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới của tỉnh đã thẩm định Thụy Văn đạt 19/19 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới. Ngày 9-1-2014, UBND tỉnh Thái Bình đã ký Quyết định công nhận xã Thụy Văn đạt chuẩn quốc gia về xây dựng nông thôn mới năm 2013. Vậy, xuất phát từ đâu, những yếu tố gì đã giúp cho xã Thụy Văn có bước đột phá như vậy?

Trao đổi với chúng tôi, ông Vũ Hữu Tiếp, Bí thư Đảng ủy xã Thụy Văn hồ hởi: “Với phương châm chỉ đạo phát huy nội lực là chính “làm từ đồng làm về, làm từ ngõ xóm làm ra, sau cùng mới làm đến công sở”. Thực hiện tốt quy chế dân chủ, khai thác tiểm năng thế mạnh của địa phương, tập trung nguồn lực trên cơ sở “Nhân dân là chủ thể, nhân dân làm, nhà nước hỗ trợ”. Vì thế mà để tiến hành thực hiện các nội dung theo 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới, nhiệm vụ đầu tiên chúng tôi thực hiện là dồn điền đổi thửa, quy hoạch xây dựng nông thôn mới. Xác định đây là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp. Song thực hiện thắng lợi nhiệm vụ này chính là bước đột phá, quyết định làm chìa khóa để mở đường thực hiện các nhiệm vụ tiếp theo.

Trên cơ sở phát huy dân chủ, thực hiện tốt công tác tuyên truyền vận động, Đảng ủy xã đã phân công trách nhiệm cho Ban Thường vụ, cấp ủy viên trực tiếp phụ trách, hướng dẫn, đôn đốc từng thôn để tổ chức thực hiện. Với tinh thần kiên trì, thuyết phục thông qua các hội nghị từ xã đến thôn (có những thôn phải tổ chức tới 17 cuộc họp dân để tìm giải pháp tháo gỡ). Nhờ đó mà những khó khăn được giải quyết, nhân dân tin tưởng, Thụy Văn đã tiến hành thành công công tác dồn điền đổi thửa từ 6-7 thửa/hộ xuống còn 1,7 thửa/hộ”.

Thụy Văn ưu tiên nhiệm vụ hàng đầu chính là xây dựng công trình giao thông thủy lợi nội đồng để tạo ra vùng sản xuất tập trung, giảm chi phí sản xuất, tăng giá trị thu nhập và giải phóng sức lao động của nhân dân (gọi là công trình nhóm 1). Tiếp đó là đầu tư cho đường giao thông liên thôn, trường học, trạm y tế, khu xử lý rác thải… (công trình nhóm 2). Riêng khu làm việc của Đảng ủy, chính quyền và đoàn thể khi có điều kiện sẽ xây dựng để nâng cao chất lượng tiêu chí.

Trong 3 năm (từ 2010-2013) toàn xã đã huy động  trên 92 tỷ đồng để đầu tư xây dựng các công trình phúc lợi. Trong đó nguồn vốn tỉnh là 9,1 tỷ đồng = 9,96%; của huyện là 1,9 tỷ đồng = 2,13%; từ các dự án là 10,7 tỷ đồng = 11,65%; ngân sách xã và chủ yếu nhân dân địa phương đóng góp là 70 tỷ 290 triệu đồng = 76,26% (trong đó gồm tiền mặt, hiến đất, ngày công lao động).

Tại sao Thụy Văn lại có thể huy động được được nguồn kinh phí và sức dân lớn như vậy, trong khi nhiều địa phương khác, trong đó có cả xã điểm xây dựng nông thôn mới khi triển khai thực hiện, nguồn kinh phí gần như 100% do ngân sách Nhà nước, phải thuê nhân công lao động tốn kém? Ông Vũ Hữu Tiếp, Bí thư Đảng ủy xã Thụy Văn cho biết: “Với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”. Nhưng đó mới chỉ là lý thuyết, để thực hiện hiệu quả, phải thông qua việc làm. Nói đi đôi với làm chính là tiêu chí để nhân dân tin tưởng và ủng hộ. Nhờ đó mà khi triển khai xây dựng các công trình phúc lợi, chủ yếu do sức lao động của nhân dân. Các công trình để phục vụ nhân dân, do nhân dân tự làm nên rất tiết kiệm, chất lượng rất tốt, không có sự cắt xén…”.

Thụy Văn cũng rất linh động, sáng tạo trong việc triển khai thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Tiêu chí 16 là mỗi thôn có 1 nhà văn hóa. Nhưng trên thực tế có một số thôn có những công trình hội đủ tiêu chuẩn nhà văn hóa nên không cần xây dựng nhà văn hóa riêng gây lãng phí, tốn kém. Xác định được vấn đề đó, Thụy Văn đã chỉ đạo các thôn nếu có các công trình chung như nhà văn hóa thôn cũ hoặc đình làng vẫn còn sử dụng được chỉ sửa sang chứ không phá đi xây mới. Và 1 trong 7 thôn của xã Thụy Văn là thôn An Định đã huy động sức động sức dân đóng góp kinh phí, công lao động sửa sang, xây dựng Đình làng theo tiêu chuẩn có thể sử dụng như một nhà văn hóa. Nhờ đó mà đã tiết kiệm được hàng trăm triệu đồng.

Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, hạn chế ăn uống linh đình, việc sang cát cho người quá cố cũng được Thụy Văn thực hiện tốt. Từ năm 2006, Xã Thụy Văn vận động nhân dân đầu mỗi năm đăng ký sang cát cho người quá cố. UBND xã họp ra quyết định chọn 2 ngày trong tháng 11 Âm lịch (mùa khô) để tiến hành sang cát. Khi người dân đăng ký và sang cát theo quy định sẽ được địa phương hỗ trợ điện, nước phục vụ. Nhờ đó, được nhân dân rất ủng hộ, có năm có tới 60 đến 70 hộ sang cát cùng một ngày…

Nhờ những nỗ lực, đổi mới, sáng tạo đó mà cuối năm 2013, Thụy Văn đã đạt chuẩn quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Đầu năm 2014, Thụy Văn vinh dự được đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về thăm. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: Cán bộ và nhân dân trong xã đã phát huy truyền thống quê hương cách mạng, đặc biệt là tinh thần tự lực, tự cường, phát huy nội lực, chủ động tham gia xây dựng nông thôn mới; đã phát động được phong trào quần chúng sâu rộng, vận động các tầng lớp nhân dân cùng tham gia. Ðây là những kinh nghiệm quý báu, là một điển hình tiêu biểu để các địa phương khác học tập.