Bàn về báo chí giải pháp

Diễn đàn Tổng Biên tập 2024 là dịp để lãnh đạo các cơ quan báo chí và quản lý báo chí cùng trao đổi, bày tỏ quan điểm xoay quanh vấn đề vì sao báo chí giải pháp nên là một trong những xu hướng mà các cơ quan báo chí Việt Nam cùng hướng tới.

Chiều 21/9, tại TP.Phan Thiết (Bình Thuận), Báo Nhà báo và Công luận (Hội Nhà báo Việt Nam) tổ chức Diễn đàn Tổng Biên tập 2024 với chủ đề: “Báo chí giải pháp: Hướng đi cho báo chí truyền thống?”.

Các đồng chí chủ trì Diễn đàn Tổng Biên tập 2024.

Dự và chủ trì diễn đàn có các đồng chí: Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh; Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận Nguyễn Hoài Anh; Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi; Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Phan Xuân Thủy; Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thanh Lâm. Dự diễn đàn còn có hơn 100 đại biểu là lãnh đạo các cơ quan báo chí và quản lý báo chí.

Xu hướng tất yếu 

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Quyền Tổng Biên tập Báo Nhà báo và Công luận Lê Trần Nguyên Huy nhấn mạnh, đến nay Diễn đàn Tổng Biên tập đã bước sang mùa thứ 6. Đây dịp để lãnh đạo các cơ quan báo chí, các cơ quan quản lý báo chí gặp gỡ, chia sẻ về những vấn đề đang là mối quan tâm hàng đầu của các toà soạn. Cùng thảo luận, đề xuất các giải pháp giúp các cơ quan báo chí vượt qua thách thức để hoạt động hiệu quả hơn. 

Quyền Tổng Biên tập Báo Nhà báo và Công luận Lê Trần Nguyên Huy phát biểu khai mạc diễn đàn.

Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ Bình Thuận Nguyễn Hoài Anh cho biết, trong thời kỳ khoa học công nghệ phát triển nhanh chóng như hiện nay, những thành tựu của cuộc cách mạng 4.0, nhất là trí tuệ nhân tạo, những ứng dụng của công nghệ số đang đặt ra nhiều vấn đề mới trong hoạt động của báo chí truyền thống. Đó là những cơ hội và thách thức mà báo chí cần giải quyết để từ đó thích ứng linh hoạt, tiếp tục phát triển. 
 
Báo chí giải pháp, báo chí xây dựng không chỉ mang đến những phương pháp tiếp cận mới mẻ và tích cực cho báo chí, mà còn là cơ hội để các cơ quan báo chí Việt Nam khẳng định vai trò của mình trong việc định hình và thúc đẩy sự phát triển xã hội. Hơn thế, báo chí giải pháp có thể giúp báo chí chính thống khẳng định vị thế trước sự cạnh tranh mạnh mẽ về thông tin từ mạng xã hội, thể hiện vai trò phụng sự Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ Bình Thuận Nguyễn Hoài Anh phát biểu tại diễn đàn.

“Với chủ đề này, diễn đàn sẽ được nghe những bài viết chuyên sâu, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về báo chí giải pháp; tác động của báo chí giải pháp; cách thức, mô hình triển khai báo chí giải pháp để báo chí giải pháp đạt kết quả cao nhất”, đồng chí Nguyễn Hoài Anh chia sẻ.
 
Diễn đàn Tổng Biên tập năm 2024 với chủ đề: “Báo chí giải pháp - Hướng đi cho báo chí truyền thống” có 2 phiên thảo luận. Phiên thứ nhất có chủ đề Báo chí giải pháp- Xu hướng và tiềm năng. Phiên thứ hai có chủ đề: Triển khai báo chí giải pháp: Cách thức, mô hình nào hiệu quả?. 
 
Diễn đàn là dịp để lãnh đạo các cơ quan báo chí, cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí chia sẻ, thảo luận về báo chí giải pháp- xu hướng báo chí đang được các tòa soạn trên thế giới cũng như tại Việt Nam hết sức quan tâm.

Nhiều tham luận có giá trị thực tiễn

Trên thực tế, báo chí giải pháp không phải khái niệm mới. Việc đề cập đến các giải pháp đã xuất hiện trên báo chí thế giới từ lâu. Nhưng phải đến khoảng hai thập kỷ qua, đặc biệt là trong những năm gần đây, báo chí giải pháp được quan tâm và nhắc tới ngày càng nhiều hơn trên các nghiên cứu về báo chí truyền thông.

Báo chí xây dựng, báo chí giải pháp là sự đi ngược lại xu hướng báo chí lá cải ngày càng tăng, đi ngược lại sự xuất hiện chủ nghĩa giật gân và xu hướng tiêu cực trên các phương tiện truyền thông. Đồng thời, đặt ra yêu cầu các tờ báo, các cơ quan báo chí phải nghiên cứu các vấn đề xã hội, đề xuất các giải pháp cải thiện tình hình theo hướng tích cực, không chỉ là đưa tin thuần tuý hay nhấn mạnh quá mức vào những tiêu cực. Đến nay, nhiều cơ quan và tổ chức báo chí có uy tín trên thế giới đã chuyển đổi theo mô hình báo chí giải pháp.

Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh nhấn mạnh, với sự phát triển của công nghệ, nếu báo chí đứng yên sẽ bị sự phát triển của mạng xã hội lấn át. 

Lãnh đạo các cơ quan báo chí và quản lý báo chí tham dự diễn đàn.

Các cơ quan báo chí trong khi đưa tin thì cũng cần đề xuất các giải pháp hoặc luận giải kỹ lưỡng để độc giả cảm thấy được trao quyền và mang lại hy vọng. Báo chí cần tìm hiểu độc giả muốn thông tin gì và sẵn sàng trả tiền cho thông tin nào. Lối làm báo truyền thống là 5W, nay phải được thay thế bằng “what now” và “how” (cái gì đang xảy ra và như thế nào). 

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, báo chí xây dựng cải thiện tâm trạng của người tiêu dùng tin tức, thúc đẩy họ có những việc làm mang lại lợi ích cho xã hội và khích lệ họ tương tác nhiều hơn với các cơ quan báo chí. Những cơ quan báo chí đang thử nghiệm nội dung tích cực hoặc những nội dung mang lại hy vọng và giải pháp thì nhận được những kết quả tích cực. 

Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Phan Xuân Thủy phát biểu tại diễn đàn.

Hiệu quả của báo chí xây dựng sẽ ảnh hưởng tích cực đến tâm trạng của người dùng; trao quyền cho độc giả bằng cách thúc đẩy niềm tin vào năng lực bản thân; không bị coi là báo chí chất lượng thấp; thúc đẩy mọi người có hành động có ích cho xã hội; gia tăng tương tác với cơ quan báo chí, tác giả bài báo và chủ đề; có thể thu hút và tăng nguồn thu quảng cáo, vì thu hút sự chú ý nhiều hơn của độc giả.

Các tham luận trình bày tại diễn đàn đã trả lời cho các câu hỏi: Tại Việt Nam, xu hướng báo chí giải pháp đã và đang được các cơ quan báo chí triển khai ra sao? Tại sao báo chí giải pháp nên là một trong những hướng đi chính yếu của báo chí Việt Nam? Báo chí giải pháp có phải là một trong những cách thức hiệu quả để báo chí Việt Nam phát triển và giữ vững vị thế trong bối cảnh hiện nay? Cách thức nào để triển khai báo chí giải pháp hiệu quả? 

Tổng Biên tập Báo Thanh Niên Nguyễn Ngọc Toàn phát biểu tại diễn đàn.

Theo Tổng Biên tập Báo Thanh Niên Nguyễn Ngọc Toàn, một bài báo dữ liệu hay không chỉ dừng lại ở việc phơi bày vấn đề, mà còn phải chỉ ra giải pháp hướng đi, cách giải quyết, và thậm chí là dự đoán những tác động có thể xảy ra. 

Kết hợp báo chí dữ liệu và giải pháp sẽ giúp nhà báo cung cấp cho bạn đọc các bằng chứng cụ thể, số liệu thống kê và phân tích chi tiết, trực quan, giúp củng cố tính thuyết phục cho các giải pháp được đề xuất trong báo chí giải pháp. Điều này cũng làm tăng tính thuyết phục và tin cậy của các giải pháp, thu hút công chúng tìm hiểu rõ hơn về vấn đề, giải pháp đề xuất, tính khả thi. Từ đó, có được sự quan tâm từ các nhà hoạch định chính sách, các cấp quản lý liên quân.

 Đồng chí Lê Quốc Minh phát biểu kết luận tại diễn đàn.

Những trao đổi thẳng thắn, những kinh nghiệm được chia sẻ cùng những đề xuất, giải pháp được gợi mở từ Diễn đàn Tổng Biên tập 2024 góp phần định hình hình rõ hơn xu hướng báo chí giải pháp tại Việt Nam. Qua đó, giúp các toà soạn có cách làm phù hợp hơn trong thực tế hoạt động báo chí, góp phần thúc đẩy sự phát triển của báo chí cách mạng Việt Nam trong kỷ nguyên số, mang đến thông điệp ý nghĩa góp phần vào hành trình phát triển của báo chí nước nhà trước thềm Kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập báo chí cách mạng Việt Nam.

Dịp này, các đại biểu dự diễn đàn đã tham gia đóng góp vào Quỹ Ước mơ xanh của Báo Nhà báo và Công luận để chung tay ủng hộ, giúp người dân miền Bắc bị thiệt hại do bão, lũ sớm ổn định cuộc sống.