Cặp liền chị Bồ Sơn và câu Quan họ để dành

Theo quy định đôi nào đoạt giải Nhất sẽ không được tiếp tục dự thi những năm tới nhưng hai liền chị Năm-Vượng vẫn không ngừng “dùi mài” tầm học để vừa làm dày thêm vốn liếng Quan họ cho mình vừa truyền giữ Di sản quý của quê hương.

Cả hai liền chị đều là con nhà nòi, được thừa hưởng “gen Quan họ” từ gia đình. Chị Năm là con gái của nghệ nhân Nguyễn Thị Bao, 87 tuổi ở Bồ Sơn, còn chị Vượng là con gái nghệ nhân Nguyễn Thị Chiện ở làng Ngang Nội (Hiên Vân, Tiên Du) về làm dâu ở Bồ Sơn được gần 30 năm. Tuy không chuyên tâm theo nghề chơi như thế hệ ông bà, cha mẹ nhưng từ nhỏ đến lớn chất dân ca đã thấm đẫm tâm hồn hai liền chị làng Quan họ gốc.

Giữa năm 2006, được gia đình tạo điều kiện và có sự động viên truyền dạy của các nghệ nhân Dân ca Quan họ trong làng nên cặp liền chị Năm-Vượng mới chuyên tâm ôn luyện để tham dự Hội thi hát Dân ca Quan họ. Đến mùa Xuân 2007, ngay trong lần dự thi đầu tiên cặp liền chị Năm-Vượng mạnh dạn thử sức nội dung 150 câu Quan họ cổ và giành được giải Ba. Kể từ đó, năm nào các chị cũng tham gia nội dung hát đối đáp 150 bài và đều đạt giải.

Chị Năm kể: Thực tình, tôi và chị Vượng hát cặp với nhau rất tình cờ. Chúng tôi cùng tuổi và đều là học trò của NSƯT Tạ Thị Hình- người được mệnh danh là “Bà giáo Quan họ” nay bước sang tuổi 76 nhưng vẫn đau đáu, miệt mài truyền dạy vốn liếng và truyền ngọn lửa đam mê Dân ca Quan họ cho nhiều lớp học trò. Ở lớp học của làng, nghệ nhân Tạ Thị Hình thấy chúng tôi lẻ cặp nên ghép đôi hát với nhau để bà nghe thử và thấy ổn thế là thành cặp. Khi hát đôi không nhất thiết phải đồng giọng, đồng tính nết mà quan trọng là sự thấu hiểu, biết lựa nhau rồi phân chia người hát dẫn, người hát luồn sao cho thật khéo để hai giọng quện làm một nhuần nhuyễn.

Chia sẻ kinh nghiệm gần 10 năm tham dự và nhiều năm lọt vào vòng Chung kết, được ngồi “ghế nóng” của sân khấu bế mạc hội thi hát đối đáp Dân ca Quan họ đầu xuân trong sự háo hức chờ đợi cổ vũ của đông đảo khán giả, chị Vượng thật thà: Việc luyện hát Quan họ để đi thi khó và khổ hơn nhiều so với học để biết, để chơi. Khó nhất là phải học thuộc lời của mấy trăm câu hát vì mỗi câu Quan họ lại có nhiều dị bản, mỗi làng lại có cách hát theo phong cách riêng nên khi học phải thật sự chuyên tâm, chăm chỉ. Năm nào cũng thế, kết thúc hội thi, chúng tôi chỉ nghỉ ngơi vài tuần sau đó lại tiếp tục ôn luyện chuẩn bị cho mùa thi năm sau. Để thuộc bài, lúc nào cũng phải để tâm nghĩ đến, có khi vừa làm, vừa bế cháu vừa nhẩm bài, thậm chí nhiều đêm đang ngủ thức giấc dậy cũng ôn, câu nào quên thì bật đèn pin soi bài nhẩm lại. Học đi học lại hàng trăm lượt rồi nhưng khi hát chỉ một chút lơ đễnh, mất tập trung vẫn có thể bị nhầm sang câu khác…

Dù đạt giải Nhất nhưng cặp liền chị Năm-Vượng chưa dừng lại mà vẫn ngày đêm miệt mài sưu tầm, tìm thêm những bài khó để học. Như hai liền chị tâm sự thì càng những bài khó càng có rất ít người muốn học. Cho nên, trách nhiệm của những người giành giải Nhất là phải hát được nhiều bài khó, đòi hỏi kỹ thuật cao để dành làm vốn sau này truyền lại cho thế hệ trẻ, góp phần bảo tồn, gìn giữ những câu Quan họ cổ nguyên thể, mang vẻ đẹp độc đáo, tinh túy của văn hóa Quan họ Di sản Dân ca Quan họ.