Chuyển đổi để thích ứng

Nông nghiệp được xác định là 1 trong 8 lĩnh vực ưu tiên chuyển đổi số trong Chương trình chuyển đổi số Quốc gia nhằm đáp ứng yêu cầu bảo đảm an ninh lương thực, góp phần phát triển đất nước trong thời kỳ mới. Ngành Nông nghiệp đang bắt tay vào xây dựng nông nghiệp số, nông dân số, bằng việc chuyển đổi phương thức sản xuất, tư duy sản xuất, tư liệu sản xuất để thích ứng với hội nhập sâu rộng. Đó là xu thế tất yếu của sự phát triển.

Đồng chí Đặng Trần Trung, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT khẳng định: Những năm qua, lĩnh vực nông nghiệp của tỉnh đã có bước phát triển vượt bậc, hình thành nhiều vùng sản xuất hàng hóa chuyên canh tập trung, quy mô lớn, sản phẩm làm ra có sức cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường. Nhiều doanh nghiệp, HTX, nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, chủ trang trại, gia trại chủ động ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, sản xuất, kinh doanh. Các công nghệ, nền tảng internet vạn vận (IOT), trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ tự hành (Robotics), cảm biến (sensors)... bước đầu được áp dụng trong các mô hình trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản, đạt hiệu quả kinh tế cao. Đây chính là khởi tạo cho một nền nông nghiệp thông minh, ở đó, người nông dân đóng vai trò là trung tâm, sản xuất ra sản phẩm chất lượng tốt, chi phí thấp, hiệu quả kinh tế cao, góp phần bảo đảm an ninh lương thực, phát triển kinh tế - xã hội.

Ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất hoa cao cấp.

Bức tranh kinh tế nông nghiệp của tỉnh thực sự bừng sáng khi giá trị sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chiếm tỷ trọng lớn, hơn 30% tổng giá trị sản xuất. Tỉnh chủ động hoàn toàn về cung cấp con giống trong chăn nuôi. Số lượng con giống sản xuất và cung ứng ra thị trường đạt 800.000 con lợn giống lai 2,3 máu ngoại (Duroc, Piteran, Landace, Yorshre,…), tăng 200.000 con (33%) so với năm 2020; 37 triệu con gà giống, ưu tiên phát triển các giống gà đặc sản của tỉnh như gà Hồ, gà lai Hồ, gà J..., tăng 2 triệu con (5,7%); duy trì 350- 355 triệu con cá giống giá trị kinh tế cao như cá chim trắng, chép, trắm, rô phi đơn tính, điêu hồng..., tăng 100 triệu con (51%). Trong trồng trọt, phát triển khoảng 70% tổng diện tích gieo cấy lúa chất lượng cao, chống chịu tốt sinh vật hại, thích ứng với biến đổi khí hậu. Hình thành các vùng sản xuất gắn với chế biến, tiêu thụ rau, củ, quả an toàn, bảo đảm tiêu chuẩn, chất lượng, phấn đấu mở rộng diện tích sản xuất rau, củ, quả an toàn khoảng 3000 ha. Đồng thời bảo đảm nguồn cung nông sản dồi dào, đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Mục tiêu đạt sản lượng thịt lợn 73.000 tấn, trong đó hơn 50% sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn; sản lượng thịt gia cầm 19.000 tấn, 10% sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn; 300 -350 triệu quả trứng/năm, khoảng 40-50% số trứng được xuất theo tiêu chuẩn an toàn trong giai đoạn 2021-2025. Duy trì khoảng 5.000 ha diện tích nuôi trồng thủy sản; ổn định các vùng nuôi thủy sản tập trung trong ao đất có diện tích từ 10 ha trở lên và 2.300 lồng nuôi cá trên sông; sản lượng cá thịt ước đạt 41.000 tấn, khoảng 80% được sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, phù hợp với nhu cầu thị trường.
Xây dựng, phát triển bền vững các sản phẩm chủ lực địa phương cũng là thế mạnh của tỉnh để tiến tới nền nông nghiệp số. Các giải pháp về cơ chế, chính sách nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, năng lực tổ chức sản xuất, từng bước tiếp cận thị trường bền vững theo chuỗi giá trị sản phẩm gắn với Chương trình mỗi xã, phường, thị trấn một sản phẩm (OCOP) đang được triển khai mạnh mẽ, hiệu quả. Giai đoạn 2021- 2025, quyết tâm chuẩn hóa, nâng cấp chất lượng sản phẩm OCOP đã được công nhận, đưa chương trình OCOP đi vào chiều sâu, theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật mang thương hiệu địa phương và nhãn hiệu hàng hóa để từng bước đẩy mạnh thương hiệu sản phẩm OCOP trên thị trường trong nước, hướng đến thị trường xuất khẩu. Đến năm 2025, phấn đấu toàn tỉnh có ít nhất 20% chủ thể OCOP là HTX và 30% chủ thể là các doanh nghiệp; có tối thiểu 150 sản phẩm được đánh giá, phân hạng và công nhận sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên; xây dựng 1-2 điểm trưng bày giới thiệu, quảng bá nông sản an toàn và sản phẩm OCOP cấp tỉnh...

Sản xuất rau sạch tại khu Hòa Đình (Võ Cường, TP Bắc Ninh).

Kinh tế của tỉnh Bắc Ninh đang bước vào giai đoạn phát triển ở tầm cao mới, hướng tới thành phố trực thuộc Trung ương, rất thuận lợi cho việc giao thương, trao đổi hàng hóa với các tỉnh trong cả nước. Các sản phẩm nông nghiệp có nhiều cơ hội tham gia chuỗi liên kết từ khâu sản xuất đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, diện tích đất nông nghiệp giảm mạnh, từ 57,35% xuống còn 22,44% tổng diện tích đất tự nhiên toàn tỉnh; biến đổi khí hậu, dịch bệnh hại cây trồng, vật nuôi diễn biến phức tạp… rất khó khăn trong việc thực hiện chỉ tiêu tăng trưởng 1,0-1,2% lĩnh vực nông nghiệp trong giai đoạn 2021- 2025. Trước thực tế đó, đòi hỏi ngành Nông nghiệp phải chuyển đổi để thích ứng. Một trong những nhiệm vụ chuyển đổi trọng tâm được đặt ra chính là phát triển mạnh các sản phẩm chủ lực địa phương. Tiếp tục ưu tiên nguồn lực đầu tư, có cơ chế chính sách cho phát triển nhóm danh mục sản phẩm chủ lực cấp tỉnh, gồm: Các sản phẩm sản xuất giống; các sản phẩm sản xuất thương phẩm. Đẩy mạnh sản xuất theo quy trình sản xuất tốt và tương đương, đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường, phù hợp với tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế. Tăng cường chế biến đa dạng hóa sản phẩm theo hướng có chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc. Tăng cường liên kết vùng, liên kết ngành để tạo vùng sản xuất hàng hóa tập trung, áp dụng cơ giới hóa đồng bộ gắn với phát triển công nghiệp chế biến nông sản; có chính sách, giải pháp và nguồn lực mở rộng quy mô, chất lượng và thương hiệu sản phẩm bổ sung vào nhóm sản phẩm chủ lực quốc gia khi đủ điều kiện.
Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với đặc điểm tận dụng một cách triệt để sức mạnh lan tỏa của số hóa và công nghệ thông tin. Đứng trước những cơ hội và thách thức đó, ngành Nông nghiệp nhanh chóng xây dựng Hệ thống cơ sở dữ liệu chuyên ngành và Hệ thống thông tin chuyên ngành để phục vụ công tác quản lý, thu thập, lưu trữ và khai thác dữ liệu tổng thể của ngành; làm công cụ đắc lực cho tỉnh có những quyết sách  đúng đắn, chỉ đạo kịp thời sản xuất nông nghiệp trong tình hình mới; tạo sự tương tác giữa lãnh đạo, người dân và doanh nghiệp. Chú trọng phát triển kinh tế nông thôn gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng kinh tế tuần hoàn; xây dựng chiến lược chuyển đổi số, nền quản trị thông minh, sản xuất thông minh, dịch vụ thông minh… thích ứng với mọi hoàn cảnh, dần hình thành một quy trình đồng bộ, khép kín, bảo đảm các yếu tố lợi nhuận bền vững, tạo diện mạo nông thôn đô thị hiện đại.