Cuộc sống là một món quà, đừng quên tận hưởng nó”

“Nếu chỉ còn một ngày để sống”, nguyên bản tiếng Anh “Everything, Everything” là tiểu thuyết đầu tay của Nicola Yoon, nữ nhà văn Mỹ, gốc Jamaica. Xuất bản năm 2015 tại Mỹ, chỉ một thời gian ngắn, cuốn sách đã leo lên vị trí số 1 trên bảng xếp hạng những cuốn sách bán chạy nhất do tờ New York Times bình chọn và liên tục có tên trong danh sách này chín tháng sau đó.

Nhân vật chính của cuốn tiểu thuyết, Madeline Whittier, mắc hội chứng SCID, chứng bệnh rất hiếm gặp, một dạng Thiếu hụt miễn dịch tổ hợp trầm trọng, khi sinh ra bị mất khả năng miễn dịch do một gene bị khuyết tật. Vì mất khả năng chống chọi với các bệnh nhiễm trùng, bệnh nhân phải sống trong môi trường vô trùng hoàn toàn, nên bệnh này còn được biết đến với cái tên “Em bé bong bóng”. Madeline bị dị ứng với cả thế giới, bất cứ thứ gì cũng có thể là tác nhân gây bệnh cho cô. 18 tuổi nhưng cô chưa từng bước chân ra khỏi nhà, thường xuyên được mẹ và cô y tá Carla chăm sóc cẩn thận trong ngôi nhà vô trùng. Thế giới của Madeline là căn phòng màu trắng với những giá sách trắng lấp lóa, quần áo cô mặc cũng chỉ một màu trắng, thứ duy nhất đem lại màu sắc cho căn phòng chính là những hàng gáy sách. Những cuốn sách đều đã được khử trùng chiếm vị trí vô cùng quan trọng trong cuộc sống của Madeline, thường xuyên bầu bạn cùng cô ngoài những giờ học online (mọi môn học của Madeline đều học qua Skype - một phần mềm chat, nhắn tin, gọi điện miễn phí với rất nhiều tính năng), xem phim hoạt hình, thỉnh thoảng trò chuyện với cô y tá Carla hay chơi một vài trò quen thuộc cùng mẹ mỗi tối. Có lẽ, cuộc sống của Madeline sẽ cứ tiếp diễn như thế nếu nhà cô không có hàng xóm mới, gia đình Olly, một anh chàng năng động, thích thể thao, hay leo trèo, nhào lộn nhưng lại đam mê Toán học và giỏi Toán.
Ấn tượng đầu tiên của Madeline với Olly là một anh chàng cao, gầy, da trắng nhưng đen xì từ đầu đến chân: áo phông đen, quần jeans đen, giày thể thao đen, đầu sùm sụp chiếc mũ lưỡi trai đen ôm trọn mái tóc. Ngay sau hôm chuyển đến nhà mới, Olly và em gái đã được mẹ giao mang bánh ngọt do bà tự làm sang chào gia đình hàng xóm. Lo lắng cuộc viếng thăm cũng như chiếc bánh là mối nguy hiểm với Madeline nên mẹ cô đã từ chối thẳng thừng.
Mọi “lá chắn” của bà mẹ không ngăn cản được hai cô cậu mới lớn làm quen với nhau. Từ ánh mắt chào hỏi, dõi theo qua hai ô cửa sổ, Madeline và Olly trao đổi hòm thư điện tử. Những email mỗi ngày đã nảy nở tình cảm giữa Madeline và Olly, hai tâm hồn đồng điệu với nhiều sở thích chung, mối quan tâm chung… Vốn ít bạn và cuộc sống khép kín trong bốn bức tường, càng ngày Olly càng có vị trí quan trọng trong Madeline, luôn ám ảnh tâm trí cô. Olly vừa như chiếc cầu nối Madeline với thế giới bên ngoài, vừa như một thế giới mới cuốn hút cô. Mỗi khi nghĩ đến hay nhìn thấy Olly, Madeline bị hụt hơi, chếnh choáng, trái tim cô lại loạn nhịp, cô nôn nao, nhộn nhạo như thể “lũ bươm bướm trong dạ dày tôi đang xao xác”.
Khao khát được gặp Olly, sau nhiều ngày năn nỉ, thuyết phục, cô Carla đã đồng ý giấu mẹ Madeline cho phép cô và Olly gặp nhau một lần với điều kiện Olly phải qua “chốt gió” (căn phòng nơi mọi người, mọi đồ vật đều được khử trùng trước khi tiếp xúc với Madeline) và không được đứng gần Madeline. Thế nhưng, rung cảm mãnh liệt của tuổi mới lớn đã không ngăn cản được hai người trao nhau nụ hôn đầu tiên. Tình yêu thuần khiết, trong sáng với Olly đã mở ra một cuộc sống hoàn toàn mới, một thế giới mới.
Từng có một gia đình êm ấm, hạnh phúc nhưng từ khi bị thất nghiệp, bố Olly hay uống rượu rồi trở nên nát rượu, thường xuyên gây sự, đánh đập vợ con. Mỗi lần như thế, Madeline lại đứng ngồi không yên. Một lần, thấy Olly bị bố đánh rất đau do bênh vực mẹ, Madeline băng qua “chốt gió”, lao ra khỏi nhà để cứu anh. Hành động dũng cảm của Madeline đã bị mẹ phát hiện, cô Carla bị đuổi việc, mẹ cô tuyển ngay một y tá khác. Cuộc sống của Madeline ngột ngạt, tẻ ngắt. Cô cố gắng để mẹ yên lòng nhưng cuộc sống bình yên, không thiếu niềm vui trong 18 năm trước đã không còn.
Tìm được tấm ảnh gia đình chụp ở bãi biển Hawaii, khi đó Madeline còn nhỏ xíu trong vòng tay người mẹ đang tươi rói bên chồng và hai con đã gợi nên khao khát mãnh liệt trong cô. Thuyết phục Olly, cô trốn mẹ bỏ nhà cùng anh bay ra đảo Hawaii. Cô đã thực sự có mấy ngày tươi đẹp, được vẫy vùng trong nước biển xanh mát, mong ước suốt cuộc đời cô. Ngày cuối cùng ở Hawaii, cô bị ốm thập tử nhất sinh, viêm cơ tim do virus. Đến Hawaii và suýt chết ở đây, cô phải tách khỏi Olly vĩnh viễn.
Với sự chăm sóc tận tình của mẹ, sức khỏe Madeline dần bình phục, cô cố gắng quay trở lại cuộc sống trước đây. Lờ đi mọi cố gắng bày tỏ tình yêu của Olly qua biết bao thư điện tử anh gửi, cô cam phận mình và anh ở hai thế giới khác nhau. Rồi một ngày cô bỗng nhận được thư của bác sỹ điều trị cho cô ở Hawaii, từ đó cô đã biết được một sự thật không thể tưởng tượng: cô không mắc SCID. Và thêm một sự thật đau lòng, rất khó chấp nhận khác: người mẹ là bác sỹ yêu quý của cô, sau cú sốc mất chồng và con trai do tai nạn giao thông, quá lo sợ lại mất cô nên đã “mặc định” cho cô hội chứng SCID, để bao bọc cô trong căn phòng vô trùng, tước đi của cô hơn 17 năm tự do vui sống.
Madeline hiểu tình yêu của mẹ dành cho mình nhưng chưa thể nguôi giận bà, cô lên đường tìm đến địa chỉ mới nhà Olly, đến với người mà cô “đã yêu anh từ trước khi biết anh” và để cô được sống, một cuộc sống tràn đầy năng lượng và thực sự ý nghĩa. Với Olly, cô là tình yêu của đời anh “em là một điều tốt đẹp gói trọn bao điều tốt đẹp khác”...
Lật từng trang, từng trang “Nếu chỉ còn một ngày để sống”, bạn đọc không khỏi mỉm cười hay rơi nước mắt cùng cô gái nhỏ bé nhưng dũng cảm Madeline. Qua cuộc sống và tình yêu của cô, ta thêm yêu cuộc sống này hơn, trân trọng hơn những gì mình đang có. Càng thấu cảm sức mạnh kỳ diệu của tình yêu mà vì nó, mỗi người mỗi ngày không ngừng cố gắng gìn giữ, bồi đắp. Tình yêu nồng nàn hạnh phúc lứa đôi, sự bao la, vô hạn của tình mẫu tử... Hơn tất cả “Cuộc sống là một món quà, đừng quên tận hưởng nó”- một trong những thông điệp ý nghĩa tác giả gửi tặng bạn đọc.
Sách do Đỗ Hoàng Nguyên dịch, bản quyền bản tiếng Việt thuộc về Công ty TNHH Văn hóa và Truyền thông AZ Việt Nam năm 2016. Nhà xuất bản Văn học tái bản cuối năm 2019.