Khai quật ngôi mộ cổ thời kỳ Bắc thuộc ở Quế Võ

Vừa qua, Viện Khảo cổ học phối hợp với Bảo tàng tỉnh tiến hành khai quật, di dời ngôi mộ cổ thời kỳ Bắc thuộc ở thôn Cựu Tự, xã Ngọc Xá, huyện Quế Võ.

Đoàn công tác khai quật 1 hố với diện tích khoảng 200m2, phát hiện một ngôi mộ gạch đơn táng có quy mô khá lớn. Mộ nằm ở độ sâu 2m so với bề mặt gò đất. Được đặt theo hướng đông bắc - tây nam (đầu mộ quay về hướng Bắc). Mặt bằng mộ có hình chữ “T”, to ở phần thân và cuối, thu nhỏ ở phần cửa mộ. Được kết cấu theo lối cuốn vòm và xếp gạch múi bưởi ở trên. Mộ có chiều dài 4,9m. Chia làm hai phần rõ rệt: phần cửa dài 1,38m, cửa mộ cao phủ bì 1,27m, rộng phủ bì 1,46m và được cuốn hai vòng gạch. Sau khi cuốn xong vòm mộ, những người xây mộ đã đắp đất và đặt lên đó một viên đá xanh có kích thước dài 0,6m, rộng 0,7m, cao 0,45m ở giữa để ngăn những kẻ trộm cắp chui vào trong đào bới. Gạch dùng để xây mộ được nung ở nhiệt độ thấp, chỉ một số viên được nung ở nhiệt độ cao. Gạch được in hoa văn hình ô trám lồng, trám đơn, hình chữ S trên rìa cạnh viên gạch, riêng gạch múi bưởi thì hoa văn trên rìa cạnh mỏng.

Nhóm nghiên cứu tìm được một số đồ dùng là các mảnh hũ bằng gốm, đất nung và một số hiện vật bằng đồng. Trong đó tìm thấy 3 đồng tiền. Hầu hết các đồng tiền chôn theo người chết đều đã bị gỉ, có một đồng bị vỡ một phần, nhưng vẫn còn chữ “Ngũ thù”.

Căn cứ phương thức mai táng, kiểu dáng mộ, hoa văn trang trí trên gạch, các đồ tùy táng tìm được, đoàn khai quật đã nhận định: đây là ngôi mộ có niên đại thời kỳ Đông Hán, cách nay khoảng 1900 năm. Việc khai quật ngôi mộ cổ ở xã Ngọc Xá, huyện Quế Võ và phát hiện hàng loạt các ngôi mộ cổ ở khu vực gần đó cho thấy mảnh đất Bắc Ninh (Luy Lâu, Thuận Thành) xưa kia là thủ phủ của chính quyền phong kiến phương Bắc trong nhiều thế kỷ. Sau khi hoàn thiện công tác khai quật, đoàn nghiên cứu sẽ tiến hành phục dựng lại ngôi mộ ở khuôn viên Bảo tàng Bắc Ninh để phục vụ công tác nghiên cứu, bảo tồn và trưng bày phục vụ khách tham quan.

Nguyễn Văn Luyện