Lấp lánh miền Quan họ

Miền Quan họ được các nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) trẻ Bắc Ninh ghi lại từng khoảnh khắc rực rỡ sắc màu, rộn rã âm thanh về nhịp điệu cuộc sống. Với họ, mỗi tác phẩm là niềm tự hào quê hương, mang đến cho công chúng những góc nhìn đặc sắc, đa chiều về đất Kinh Bắc đầy ắp lịch sử và văn hóa.

Nguyễn Trọng Hiếu (thành phố Bắc Ninh) đến với nhiếp ảnh chưa lâu nhưng có nhiều tác phẩm để lại ấn tượng trong giới nghệ sĩ cũng như khán giả tại các cuộc triển lãm, trưng bày. Tháng 5-2023, tại cuộc thi ảnh Quốc tế lần thứ 12 tại Việt Nam 2023 (VN2023), với 10.330 tác phẩm của hơn 1.000 tác giả tham dự đến từ 32 quốc gia và vùng lãnh thổ, Ban tổ chức chọn ra 71 tác phẩm xuất sắc được trao giải thưởng. Nguyễn Trọng Hiếu đạt giải Khuyến khích với tác phẩm “Ươm mầm” chụp lại hình ảnh thiếu nhi Bắc Ninh đọc sách tại Thư viện tỉnh. Không lâu sau đó, trong Cuộc thi ảnh xúc tiến, quảng bá du lịch năm 2022 với chủ đề “Tỏa sáng Việt Nam - Amazing Vietnam” do Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phối hợp với Tạp chí Du lịch tổ chức, Nguyễn Trọng Hiếu lại có thêm giải Khuyến khích với tác phẩm “Hát trên thuyền”. Bối cảnh của bức ảnh được chụp ngẫu nhiên, bắt trọn khoảnh khắc các liền anh, liền chị với áo the khăn xếp, lúng liếng biểu diễn trên thuyền rồng, thả hồn mình vào câu ca Quan họ trong dịp biểu diễn tại lễ hội Đền Đô (thành phố Từ Sơn).
Đạt giải Nhất cuộc thi ảnh “Nét đẹp Bắc Ninh năm 2018”, bộ ảnh “Kéo co bằng tre” ở Hữu Chấp của nhiếp ảnh trẻ Trần Quang Quý (thành phố Bắc Ninh) được trọn treo tại Triển lãm Di sản Việt Nam tạo được dấu ấn với công chúng về một di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia đặc sắc, được lưu giữ qua nhiều thế hệ. Sau đó, vượt qua hàng nghìn tác phẩm tham dự Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực Đồng bằng sông Hồng lần thứ 24 năm 2022, bộ ảnh “Bắc Ninh thành phố trẻ” của anh đạt Huy chương Bạc. Bộ ảnh gồm 7 bức, miêu tả chân thật về sự phát triển mạnh mẽ của một thành phố trẻ, năng động được Ban tổ chức, giới chuyên môn đánh giá cao về đề tài, bố cục và chiều sâu.
Cùng với Trọng Hiếu, Trần Quang Quý, những cái tên như: Lý Việt Dũng (Quế Võ), Hải Đăng, Kim Đài (Gia Bình)… cũng để lại ấn tượng trong làng nhiếp ảnh Bắc Ninh và bạn bè khu vực với những tác phẩm ảnh nghệ thuật mang đậm nét riêng có về quê hương Kinh Bắc. Những tác phẩm ấy khi tham gia các liên hoan, triển lãm, cuộc thi về ảnh nghệ thuật trong và ngoài nước không chỉ đạt được những giải thưởng cao, được giới nghệ sĩ nhiếp ảnh đánh giá cao và còn góp phần mang hình ảnh Bắc Ninh đến với bạn bè gần xa.
Có thể kể đến một số tác phẩm nổi bật như: Bộ ảnh “Bắc Ninh trên đường đổi mới” đạt giải Nhì (không có giải Nhất) tại Cuộc thi ảnh nghệ thuật tỉnh Bắc Ninh năm 2021; bộ ảnh “Bắc Ninh thành phố trẻ”, tác phẩm “Đôi bạn”, “Sách là bạn, là tri thức”, “Tạo hình cho gốm Phù Lãng”, “Cà rốt” đạt các HCB, HCĐ và trưng treo trong các kỳ Liên hoan ảnh nghệ thuật Đồng bằng sông Hồng những năm gần đây; tác phẩm “Đón nắng”, “Sắc màu lễ hội” “Chăn nuôi gà công nghiệp”, “Nhịp điệu làng nghề” đạt giải và trưng bày tại các cuộc thi  ảnh Nét đẹp miền Quan họ, cuộc thi Ảnh du lịch Bắc Ninh; tác phẩm “Nghề mây tre đan”, “Phơi mỳ gạo” được trưng bày tại triển lãm ảnh toàn quốc.

Một bức ảnh trong bộ “Bắc Ninh thành phố trẻ” của Trần Quang Quý đạt Huy chương Bạc tại Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực Đồng bằng sông Hồng lần thứ 24.

Những “tay máy” trẻ dù công tác ở lĩnh vực, ngành nghề khác nhau nhưng điểm chung ở họ là sở thích rong ruổi cùng chiếc máy ảnh và lưu giữ những khoảnh khắc đẹp. Mỗi lần cầm máy, những chất liệu cuộc sống được người nghệ sĩ chuyển hoá thành tác phẩm bằng tư duy, sự hiểu biết. Với Trần Quang Quý, một người sinh ra ở thành phố Bắc Ninh, anh luôn tự hào với sự thay đổi diện mạo quê hương qua từng năm tháng. Anh bộc bạch: “Có sôi động, nhộn nhịp và cả thoáng đãng, yên bình đó là những thứ mình cảm nhận được và cố gắng bắt trọn mọi khoảnh khắc đẹp nhất để giới thiệu đến công chúng về một thành phố Bắc Ninh trẻ, năng động, đáng sống”. Còn với Nguyễn Kim Đài, sinh ra và lớn lên ở vùng quê Gia Bình, một miền quê thuần nông, có những làng nghề nổi tiếng như đồng Đại Bái, tre trúc Xuân Lai… thì sự đơn sơ, mộc mạc, nét đẹp của những người lao động…chính là chất liệu tạo nên màu sắc đa dạng trong những tác phẩm của anh.
Nói về thế hệ nhiếp ảnh trẻ, ông Ngô Hồng Giang, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh phấn khởi: “Vài năm gần đây, nghệ thuật nhiếp ảnh Bắc Ninh có những sự thay đổi rất lớn, ở đó có sự chuyển giao, truyền dạy của các thế hệ gạo cội như Ngọc Sơn, Quang Bình, Trần Phan đối với lớp trẻ. Họ không chỉ chia sẻ kinh nghiệm, đam mê mà còn định hướng đề tài, phương pháp tiếp cận để những tay máy trẻ phát huy năng lực của bản thân và tạo ra những góc nhìn mới mẻ, thú vị. Còn với những nghệ sĩ nhiếp ảnh trẻ, ngoài sự đam mê, tình yêu, họ có kiến thức, sự chủ động tiếp cận công nghệ hiện đại và biết cách áp dụng kỹ thuật vào những tác phẩm của mình. Để hỗ trợ những nghệ sĩ nhiếp ảnh trẻ có cơ hội giao lưu, học tập, chia sẻ kinh nghiệm và có sân chơi, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh, Chi hội Nhiếp ảnh phối hợp các đơn vị tổ chức nhiều buổi tập huấn, các chương trình thực tế, trại sáng tác ở nhiều địa phương. Phối hợp tham gia các cuộc thi về nhiếp ảnh trong tỉnh và khu vực.
Mỗi lần sáng tác là một lần những tay máy trẻ lại tìm ra góc nhìn mới về cuộc sống, chính vì vậy mà dù đã trở đi trở lại một không gian nào đó nhiều lần nhưng họ không bị lặp lại hay nhàm chán mà đều có sự phát hiện để tìm ra những đề tài, góc cảnh, làm phong phú thêm tác phẩm của mình. Từ những khoảnh khắc vô tình bất chợt hay cả những ý tưởng được sắp xếp, nung nấu trong thời gian dài, để có những tác phẩm hay, ngoài việc phát hiện ra vẻ đẹp, những nhiếp ảnh trẻ phải bố cục lại để đạt được ý đồ. Họ sẵn sàng lăn xả, sắp xếp, chờ đợi sao cho thật ưng ý rồi mới mải miết bấm máy, lưu giữ, trân trọng từng phút giây đẹp của cảnh sắc thiên nhiên, vẻ đẹp lao động sản xuất, văn hóa di sản, nghệ thuật truyền thống, làng nghề… Rồi sau đó, chỉnh sửa, đặt tên cho những đứa con tinh thần của mình.
Với những nghệ sĩ nhiếp ảnh trẻ Bắc Ninh, niềm vui sau mỗi lần bấm máy không hẳn là tác phẩm đó được giải thưởng cao mà đơn giản chỉ là sự thích thú của người thưởng lãm và hơn hết họ thể hiện và truyền đi những thông điệp tích cực về vẻ đẹp và tình yêu quê hương. Với họ, nhiếp ảnh có khả năng truyền đạt mọi suy nghĩ và cảm xúc mà không cần một từ ngữ nào cả. Chính nhờ nhiếp ảnh, họ mới được đi nhiều, biết nhiều hơn về quê hương và mong muốn vẻ đẹp Kinh Bắc mãi lấp lánh, vươn xa.