Một chút giăng mùng

Nào đã cầm đâu mà buông vạt áo

Rau héo đâu nào em cứ dối anh

Núi Thiên Thai mặc áo tứ thân

Kinh Bắc hội sông Cầu không tuổi

Mắt hiền thế sao quá nhiều bối rối

Nhàn nhã gì đâu câu hát mạn thuyền

Một chút song đào để biết còn duyên

Một chút mây trôi để thành quan họ

Ai tình tứ cho cả chiều bỡ ngỡ

Liền chị xa biền biệt nỗi giăng mùng…

Phan Quế

Lời bình

Phải nhận thấy là nhà thơ Phan Quế rất mê quan họ, thuộc nhiều làn điệu quan họ. Anh viết khá nhiều bài thơ về quan họ hoặc có hơi hướng phảng phất giọng điệu quan họ. Có lẽ anh tâm đắc nhất Một chút giăng mùng, nên khi đưa cho tôi bài thơ này, anh còn đùa một cách ý nhị “Đố cậu biết trong bài có ẩn tên một cô gái - một liền chị đã tạo nền xúc cảm…”. Tôi cười không trả lời anh và đành mượn hai câu viết trong bài thay cho câu trả lời: Núi Thiên Thai mặc áo tứ thân  - Kinh Bắc hội sông Cầu không tuổi.

Về nhà chong đèn lên đọc kỹ, tôi giải các thao tác thơ trong bài Con nhện giăng mùng. Những chi tiết thơ rất dễ nhận ra đây đó đều nằm trong các làn điệu quan họ… buông vạt áo, rau héo đâu, câu hát mạn thuyền, một chút song đào,một chút mây trôi... nhưng được kết dính làm nên tổng thể: Một chút song đào để biết còn duyên - Một chút mây trôi để thành quan họ bởi lòng yêu mến quan họ của tác giả qua một đối tượng cụ thể: liền chị quan họ. Rất nhiều dùng dằng, rất nhiều quanh quất nhưng chân thành, hết mực chân thành luôn được đặt trong thế tự hỏi: Nào đã cầm đâu mà buông vạt áo - Rau héo đâu nào mà em cứ dối anh hoặc: Mắt hiền thế sao quá nhiều bối rối - Nhàn nhã gì đâu câu hát mạn thuyền.

Thao tác này phát huy ưu thế là sử dụng được các ý trong làn điệu quan họ nhưng không nệ vào quan họ và tránh được những lạm dụng thường tình: Ai tình tứ cho cả chiều bỡ ngỡ - Liền chị xa biền biệt nỗi giăng mùng… khi tác giả viết Ai tình tứ… tôi ngỡ rằng anh không nhằm xác định đối tượng cụ thể và kích cỡ của đối tượng như rộng hơn, xa hơn trong không gian thương nhớ… cho cả chiều bỡ ngỡ. Và trong mênh mang lan tỏa nỗi giăng mùng của huyền ảo, mỏng manh đã khiến bạn đọc như đắm vào Một chút giăng mùng trong sự hòa hợp giữa câu hát, người yêu mến và tác giả bài thơ.