Muôn nỗi... nghề giúp việc

Nghề giúp việc cũng có 2 mặt, bên cạnh những câu chuyện chúng tôi được nghe từ các gia chủ thì tâm sự của những người làm nghề giúp việc cũng lắm gian truân. Chị Tâm từ huyện Lương Tài lên khu công nghiệp  Phong Khê (thành phố Bắc Ninh) làm giúp việc đã nhiều năm và cũng đổi nhiều chủ. Chị kể: “Mình biết phận mình đi làm thuê để kiếm tiền nên cũng đã nỗ lực hết mình, vậy mà nhủ nhà nhiều khi vẫn không vừa lòng. Thậm chí còn có những lời lăng mạ. Lại có những chủ nhà bóc lột sức khỏe của tôi từ sáng sớm đến tối mịt mà chỉ trả có 2,5 triệu đồng/tháng. Khi tôi có ý muốn xin thêm thù lao thì họ trả lời thẳng “như vậy là quá nhiều với một đứa nhà quê như mày rồi”. Tôi nghe mà thật chua chát”.

Chị Nguyễn Thị Hoa, một người giúp việc gia đình nhiều năm cũng phải thốt lên rằng: “Tôi làm nghề này hơn 5 năm nay và đã làm cho nhiều gia đình. Cũng có gia đình tôn trọng, đối đãi tử tế nhưng cũng có không ít người quan niệm chưa đúng coi chúng tôi là người ở. Làm việc nhiều mà lương thì hưởng ít. Nhiều người còn trừ tiền lương nếu không may làm hỏng, vỡ đồ gia dụng. Khi đến nhà chủ làm việc, hầu hết chúng tôi chỉ thỏa thuận “miệng” nên khi chủ không vừa ý là thẳng thừng đuổi khỏi nhà, trừ tiền lương. Cực chẳng đã mới phải theo nghề này…”

Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp, người giúp việc để lại những ấn tượng đặc biệt đối với nhà chủ. Bà Nguyễn Thị Diện ở thị trấn Thứa (Lương Tài) lên giúp việc cho hai cháu cùng quê trên thành phố đã gần 5 năm. Ngoài việc trông trẻ, thì mọi công việc nội trợ trong gia đình bà đều quán xuyến. Chả thế mà chủ nhà coi bà như người thân, không muốn bà về quê dù con mình đã đến trường.

Nghề cần được quan tâm, bảo hộ

Hiện nay, chưa có số liệu thống kê về số người làm nghề giúp việc trên địa bàn tỉnh nhưng thực tế có rất nhiều người đang tham gia nghề này. Đối tượng chủ yếu là phụ nữ trong độ tuổi lao động. Họ thường đến các trung tâm như thành phố Bắc Ninh, thị xã Từ Sơn, các khu, cụm công nghiệp, hoặc ra Hà Nội… để làm các nghề như trông trẻ, nội trợ, chăm sóc người ốm, người già, làm vườn … Tại địa bàn thành phố Bắc Ninh, rất nhiều gia đình đang thuê và có nhu cầu thuê người giúp việc.

Ông Nguyễn Đức Lưu, Giám đốc Trung tâm Giới thiệu Việc làm Bắc Ninh (Sở Lao động, Thương binh và Xã hội) cho biết: Nhu cầu tìm người giúp việc gia đình trên địa bàn thành phố Bắc Ninh ngày càng lớn. Gần đây, có nhiều người đã đến Trung tâm để nhờ tìm kiếm người giúp việc. Tuy nhiên, do không có nguồn nên Trung tâm hầu như chưa giới thiệu được”.

Qua tìm hiểu được biết, hầu hết người tham gia nghề giúp việc gia đình đều chưa qua các lớp đào tạo, hướng dẫn về các kỹ năng như giao tiếp, sử dụng đồ gia dụng, chăm sóc trẻ em và các văn bản pháp luật liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm của mình. Trên địa bàn tỉnh cũng chưa từng có đơn vị hay trung tâm nào đứng ra làm môi giới, tổ chức tập huấn hoặc dạy các kỹ năng cho người giúp việc. Vì thế việc mở các khóa đào tạo nhằm nâng cao kiến thức pháp luật, kỹ năng về nghề giúp việc gia đình là rất cần thiết. Đó cũng chính là cơ hội cho các trường, các trung tâm dạy nghề trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên để thực hiện được vấn đề này, các nhà trường, trung tâm dạy nghề cũng cần phải nghiên cứu và phân tích cụ thể về nhu cầu của thị trường lao động liên quan đến nghề, đồng thời cần có chương trình giảng dạy phù hợp, thiết thực thì mới có kết quả như mong đợi.

Hiện nay cả người có nhu cầu thuê và người muốn tìm việc làm đều chưa nắm rõ Luật, chưa hiểu được các điều khoản, quy định về nghề. Vì thế mà đang hình thành nên mối quan hệ “chủ- tớ”, hai bên không hiểu nhau. Người thuê thì cho rằng mình bỏ tiền mướn người làm thì phải theo đúng ý chủ mà quên mất rằng họ cũng là một con người, cũng bình đẳng về nhân cách và quyền lợi của một công dân. Ngược lại, người giúp việc do xuất phát điểm trong cuộc sống thấp nên kỹ năng giao tiếp còn kém, cách sử dụng các đồ gia dụng hiện đại không quen, đôi khi vì muốn kiếm tiền lại không trung thực trong chi, tiêu... nên rất khó để người giúp việc và người thuê giúp việc tìm được tiếng nói chung.

Giúp việc gia đình đã được xã hội và pháp luật thừa nhận là một nghề. Tuy nhiên, hiện nay mới chỉ có quy định chung chung về quyền lợi và nghĩa vụ cơ bản của người giúp việc đối với chủ nhà và ngược lại. Chế tài xử lý vi phạm, mức xử phạt; việc giám sát, hòa giải, thanh kiểm tra; giải quyết tranh chấp hợp đồng lao động... vẫn chưa được hướng dẫn và triển khai cụ thể, vì thế người đi thuê và người giúp việc gia đình đang rất cần những hướng dẫn để bảo đảm quyền lợi cũng như hiểu rõ trách nhiệm của mình. Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng nên tổ chức các đợt tuyên truyền, phổ biến về Luật, các quy định về nghề giúp việc... sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân, để giúp việc gia đình thực sự là một nghề trong xã hội.

Giải quyết việc làm chỉ đạt 40% kế hoạch năm

Hết quý II, toàn tỉnh mới giải quyết việc làm cho 10.520 lao động, chỉ đạt 40%  kế hoạch năm. Trong đó, lao động lĩnh vực công nghiệp, xây dựng chiếm chủ đạo hơn 8.000 người, dich vu seo vụ 1.540 người, nông, lâm, ngư nghiệp 459 người và xuất khẩu lao động 700 người. Sở Lao động- Thương binh và Xã hội đã, đang phối hợp với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong tỉnh đẩy mạnh cơ hội xúc tiến việc làm như xây dựng, triển khai dự án “tam giác” thiết lập cơ sở cung cấp thông tin, tư vấn và hỗ trợ người lao động di cư an toàn; thực hiện Đề án: cung ứng lao động cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh; điều tra thu thập thông tin cơ sở dữ liệu về thị trường lao động... nhằm thực hiện tích cực hơn nữa công tác giải quyết việc làm cho người lao động, phấn đấu hoàn thành mục tiêu tạo việc làm mới cho 15.780 lao động ở những tháng cuối năm.

Gần 1000 lao động, chủ sử dụng lao động được huấn luyện an toàn vệ sinh lao động

Tiếp tục triển khai chương trình Quốc gia về an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ), từ đầu năm đến nay, Sở Lao động- Thương binh và Xã hội đã phối hợp với Trung tâm huấn luyện ATVSLĐ, Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội tổ chức huấn luyện ATVSLĐ cho gần 1000 lao động, chủ sử dụng lao động ở 30 doanh nghiệp trong toàn tỉnh. Công tác huấn luyện tập trung vào các kiến thức về ATVSLĐ; cảnh báo nguy cơ xảy ra tai nạn lao động và công tác bảo hộ lao động... Qua đó, giúp các doanh nghiệp, người lao động làm tốt hơn công tác ATVSLĐ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Sở còn phối hợp với các ngành tổ chức kiểm tra ATVSLĐ ở 10 doanh nghiệp, xử lý nghiêm minh những sai phạm và yêu cầu các doanh nghiệp khắc phục kịp thời để không xảy ra những vụ tai nạn lao động đáng tiếc.

7.100 người được đào tạo nghề

Từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh tuyển mới đào tạo nghề cho khoảng 7.100 lao động, trong đó 1.950 lao động nông thôn, 200 lao động là người tàn tật. Các địa phương trong tỉnh cũng đã mở được 65 lớp đào tạo nghề miễn phí cho lao động nông thôn theo chương trình của Đề án 1956, trong đó kinh phí cấp huyện là 50 lớp. Các nghề chủ đạo được đưa vào đào tạo là may mặc, mây tre đan, điện tử, tin học, kỹ thuật trồng nấm, nuôi trồng thủy sản, cơ khí... Khoảng 70% số lao động được đào tạo nghề tìm được việc làm phù hợp. Tỉnh đang xây dựng phần mềm quản lý dạy nghề và hướng dẫn các cơ sở dạy nghề sử dụng phần mềm quản lý dạy nghề lao động nông thôn, nhằm thực hiện tốt công tác dạy nghề cho lao động nông thôn trong toàn tỉnh.