Ngẫm về nghề từ bài báo đầu tay

Tôi đến với nghề báo đã được gần 5 năm. Thời gian ấy chưa phải dài nhưng cũng đủ cho tôi hiểu được những vui, buồn, khó khăn, vất vả của nghề báo và tôi nghiệm ra nghề báo ngoài trình độ, đạo đức, lòng yêu nghề, say mê công việc thì còn cần sự kiên nhẫn để theo đuổi một nguồn tin.

Nhớ hồi mới vào thực tập tại Báo Bắc Ninh, tôi được phân công về Phòng Phóng viên kinh tế- Đời sống. Sau 1 tuần làm quen với công việc và mọi người trong cơ quan, tôi xin lãnh đạo phòng đi viết về làng gốm Phù Lãng, huyện Quế Võ. Ở Bắc Ninh, hầu như mảng nào, đề tài nào cũng đã được viết thấu đáo, mà làng nghề gốm Phù Lãng thì lại càng nhiều những cây bút kỳ cựu, không chỉ báo địa phương mà còn các báo Trung ương về viết. Làm thế nào để tìm ra cái mới, nét độc đáo trong bài viết này là điều cực khó đối với một sinh viên về thực tập như tôi.

Từ trụ sở Báo về làng gốm Phù Lãng chỉ chừng 25 km,  song để có bài viết có đầu đề: “Gốm Phù Lãng nở hoa” tôi đã phải đến cơ sở  3 lần, tính cả đi cả về 6 lượt mất 150 cây số. Vẫn nhớ như in hồi cuối năm 2006 cái rét ngọt của tiết trời cuối đông, tôi tìm về làng gốm Phù Lãng gặp hai nghệ nhân trẻ của làng: anh Trần Mạnh Thiều và Vũ Hữu Nhung. Đường về Phù Lãng quanh co, gập ghềnh như chính số phận làng nghề nơi đây. Đến cơ sở sản xuất gốm Thiều được anh tiếp đón niềm nở, trò chuyện cùng anh, tôi thấy ở anh cũng mộc mạc như tên gọi “Gốm Thiều” vậy. Rời cơ sở của anh, tôi ngược lên đỉnh đồi chừng gần cây số là cơ sở sản xuất của anh Vũ Hữu Nhung, nhưng đáng tiếc tôi không gặp được anh vì anh đang tham gia triển lãm hội trợ tại Hải Phòng, anh hẹn 3 ngày sau về gặp trực tiếp.

Đúng như hẹn, lần thứ hai tôi gặp được anh. Lấy đủ thông tin từ anh, tôi lân la đến các nghệ nhân còn làm gốm truyền thống để tìm hiểu thêm chất liệu, nguyên liệu, thời gian vào lò, độ nung bao lâu để được mẻ gốm ưng ý, sản phẩm làm ra không bị cong, vênh… Ra về với tâm lý thoải mái, bụng bảo dạ bài này về chắp bút thế là xong. Nhưng hôm sau in bài nộp cho lãnh đạo phòng, anh xem bảo chưa được vẫn còn thiếu thông tin. Bài viết về kinh tế không đơn giản chỉ là nhân vật mà viết về làng nghề cần con số cụ thể: “Em phải gặp chính quyền địa phương xem cả làng có bao nhiêu hộ làm nghề, giá trị thu nhập mỗi năm đạt bao nhiêu, địa phương có giải pháp gì để giữ gìn nghề truyền thống…”. Tôi lại tra tìm số điện thoại của đồng chí Chủ tịch UBND xã, thêm một lần nữa, đội rét đi làm. Dù đã có số điện thoại, hẹn gặp làm việc nhưng tôi có cảm giác chẳng dễ dàng gì. Đúng hẹn, 8 giờ sáng hôm sau tôi có mặt tại trụ sở UBND xã. 

Tôi trình giấy giới thiệu của cơ quan nhưng cảm giác đồng chí ấy chưa thật sự tin tưởng và không mấy thiện cảm gì đối với  sinh viên thực tập. Cung cấp cho tôi một số thông tin rồi đồng chí lại còn chần chừ chưa đồng ý cho tôi phỏng vấn lấy ý kiến cho vào bài. Như để từ chối khéo, đồng chí nói rằng có việc gấp phải đi, hẹn tôi 14 giờ chiều.

Tôi đồng ý lời đề nghị này và đúng 14 giờ chiều cùng ngày quay lại, nhìn thấy tôi đồng chí ấy lạnh lùng: “Cô thông cảm, chiều nay tôi có cuộc họp gấp nên bây giờ phải chuẩn bị nội dung cho cuộc họp. Nếu cô đồng ý thì 16 giờ chiều quay lại  tôi sẽ trả lời câu hỏi phỏng vấn”. Lúc ấy tôi thấy rất giận vì vị lãnh đạo này không giữ lời. Dù vậy, tôi vẫn cười và trả lời: “Vâng khi nào họp xong chú tranh thủ thời gian cho cháu lấy ý kiến khoảng 10 phút thôi ạ!” Đúng giờ hẹn, tôi có mặt tại phòng làm việc của đồng chí. “Được rồi, bây giờ có gì cô cứ hỏi, tôi sẵn sàng trả lời”- đồng chí nói. Và hôm đó tôi đã phỏng vấn được những gì cần cho bài viết của mình.

Cuộc trò chuyện giữa tôi và vị Chủ tịch này dài hơn như đã hẹn, lúc này đồng chí mới giãi bày: “Quả thực chú không mấy thiện cảm với sinh viên thực tập. Bởi lần nọ cũng có cô sinh viên của trường Đại học về thực tập tại làng gốm và đến mượn tài liệu, mình nhiệt tình cung cấp tài liệu cho cô sinh viên này, thậm chí cả bản kế hoạch xử lý rác thải làng nghề trong giai đoạn mới cũng cho cô ấy mượn, hẹn vài bữa nữa đem đến gửi tận tay nhưng biệt vô âm tín...”.

 Trên đường về bao bực dọc tan biến hết và trong tôi ấm dần không còn cảm giác giá lạnh của mùa đông. Lần này tôi gửi bài cho Trưởng phòng, anh gật gù “tạm ổn”. Vài ngày sau bài của tôi được đăng trên báo, kèm theo 2 ảnh to, đẹp của một phóng viên ảnh kỳ cựu làm bài viết thêm phong phú, hấp dẫn hơn. Tất nhiên bài viết đó phải qua sự chỉnh sửa của phòng và Ban biên tập khá nhiều. Qua lần làm việc đó, tôi đã nhận thấy rằng làm báo không hề đơn giản, người làm báo phải thật sự có lòng yêu nghề, sự nhẫn lại, kiên trì, không phải là bỏ qua lòng tự trọng nhưng phải biết bỏ qua tự ái cá nhân, có như vậy mới gắn bó được với nghiệp làm báo.

Hà Linh