Ngổn ngang "nỗi rừng"...

Trong số các nhà thơ Kinh Bắc đương đại, có một nhà thơ rất nặng tình nặng nghĩa với rừng xanh, đó là nhà thơ Anh Vũ. Mặc dù sinh ra và lớn lên ở Trang Liệt-Từ Sơn, nhưng Anh Vũ lại vô cùng gắn bó và yêu thương với rừng cây. Ông đã cho xuất bản hẳn một tập thơ về cây, về rừng. Ở đó ngổn ngang bao nhiêu là tâm sự về rừng cây, về đời người. Bài thơ sau đây là một ví dụ:

NỖI RỪNG

Trắng xơ mưa lá về đâu?
Rễ oằn oại nổi về đâu cội nguồn ...
Ào ào lũ dốc kiệt nguồn
Lấy ai ấp ủ nỗi buồn vào đông.

Tôi giờ sông cạn vào đông
Lơ ngơ vũng đục nghẹn dòng về em
Hoắn đôi bờ sụt lở thêm
Vỗ trên váng nước không yên nỗi rừng...

Mắt khô dòng lệ rưng rưng
Tuổi mình thì gánh nỗi rừng nỗi sông
Nỗi sông se thắt nỗi đồng
Tuổi con cháu liệu gánh gồng nỗi chi?..

Yêu nhau giúp được nhau gì
Hay vừa nhinh nhỉnh mình đi lấy chồng
Bỏ cho sông chả thành sông
Phần rừng trốc gốc chất chồng mặc nhau .
ANH VŨ
(Rút trong tập Gốc Còn NXB Thanh niên)
Tám câu đầu của bài thơ là một bức tranh ngổn ngang đáng sợ về những cánh rừng, những dòng sông bị mưa lũ tàn phá. Mưa rừng vốn dữ dội “ trắng xơ mưa lá ”, “ào ào lũ dốc”… dẫn tới hậu quả là rừng bị “kiệt nguồn”, cây rừng bị trốc gốc và trơ rễ “Rễ oằn oại nổi”. Nhưng điều đáng sợ hơn là hậu quả xa của nó:
Hoắn đôi bờ sụt lở thêm
Vỗ trên váng nước không yên nỗi rừng
Một bức tranh đầy sức cảnh báo về tác hại của mưa rừng và lũ rừng. Chính vì rừng đầu nguồn đang bị tàn phá mà mưa lũ của rừng xanh mới khủng khiếp như thế. Lũ quét ở thượng nguồn, lụt lội ven những dòng sông. Và do bị “kiệt nguồn” vào mùa đông nên những con sông cạn nước. Nạn phá rừng không những gây hậu quả nặng nề trước mắt mà còn để lại di chứng lan rộng và lâu dài. Đó là thông điệp thứ nhất của bài thơ.
Người ta vẫn thường so sánh đời người với đời cây. Con người và rừng cây đều cần phải được chăm sóc và bảo vệ. Nỗi rừng của Anh Vũ đâu chỉ cảnh báo “kiệt nguồn” của tài nguyên Việt Nam mà còn dự báo xa về di họa của nó đối với con người :
Ào ào lũ dốc kiệt nguồn
 Lấy ai ấp ủ nỗi buồn vào đông?..
Nếu rừng đầu nguồn bị tàn phá, con người sẽ như một dòng sông cạn nước và sụt lở. Từ nỗi đau của rừng, đến nỗi đau của sông và nỗi đau của những cánh đồng. Hậu quả khắc nghiệt đều trút lên đầu con người, từ thế hệ này sang thế hệ khác:
Mắt khô lòng lệ rưng rưng
Tuổi mình thì gánh nỗi rừng nỗi sông
Nỗi sông se thắt nỗi đồng
Tuổi con cháu liệu gánh gồng nỗi chi?..
Từ thông điệp thứ hai này, nỗi rừng đã trở nên nhức nhối. Nhà thơ tiếp tục phê phán gay gắt thái độ vô trách nhiệm đối với cây rừng: “Bỏ cho sông chả thành sông/Phần rừng trốc gốc chất chồng mặc nhau” và lên án sự bạc bẽo của con người đối với tự nhiên,  đối với cộng đồng:
Yêu nhau giúp được nhau gì
Hay vừa nhinh nhỉnh mình đi lấy chồng
Bỏ cho sông chả thành sông…
Sự đa nghĩa của bài thơ khiền cho Nỗi rừng có sức ám ảnh vừa sâu xa. Đó chính là nỗi lòng của nhà thơ trước bao nhiêu hiểm họa đối với tự nhiên, con người... Đặt ra cho mỗi chúng ta bao điều suy nghĩ, trăn trở về lẽ sống ở đời, về trách nhiệm với thiên nhiên, với cộng đồng…