Người thắp sáng ngọn lửa hiếu học dòng họ Nguyễnở Vọng Nguyệt

Năm 1987, Đại tá Nguyễn Xuân Vỹ được nghỉ chế độ, với uy tín của người lính cụ Hồ, ông được mời tham gia công tác xã hội địa phương, làm Bí thư Chi bộ thôn Vọng Nguyệt (xã Tam Giang) quê ông. Hơn thế ông còn được tín nhiệm bầu làm Bí thư 3 khóa liên tiếp, rồi tham gia cả Thường vụ Đảng ủy xã Tam Giang… Ở bất cứ cương vị nào, ông cũng đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Cùng thời điểm đầu những năm 1990, luồng gió đổi mới bắt đầu lan nhanh đến các vùng quê, người dân đua nhau làm kinh tế. Làng khoa bảng Vọng Nguyệt và dòng họ Nguyễn của cựu binh Nguyễn Xuân Vỹ cũng bị ảnh hưởng bởi mặt trái của cơ chế thị trường. Trăn trở trước thực trạng nhiều con em họ Nguyễn bỏ học làm kinh tế, năm 1997 những người trách nhiệm thuộc 6 chi họ Nguyễn đề xuất ông làm Hội trưởng hội khuyến học để vực dậy truyền thống khoa bảng dòng họ Nguyễn.

Chất lính trong con người cựu binh Nguyễn Xuân Vỹ lại trỗi dậy, với uy tín và lòng nhiệt tình, ông đã cùng những người có trách nhiệm quyết tâm khơi dậy ngọn lửa hiếu học dòng họ Nguyễn ở làng quê Vọng Nguyệt. Công việc đầu tiên của ông là cùng 6 vị thuộc 6 chi trong họ họp, thống nhất các chủ trương, quy chế hoạt động định kỳ, đều đặn của Hội khuyến học dòng họ Nguyễn.

Để Hội hoạt động hiệu quả, cựu binh Vỹ đã tiên phong kêu gọi các tấm lòng hảo tâm ủng hộ quỹ khuyến học để khen thưởng những học sinh xuất sắc. Có tổ chức Hội, có kinh phí hoạt động, ông Vỹ đã cùng với các vị trách nhiệm thuộc 6 chi phân công nắm chắc tình hình học tập của các cháu, thường xuyên kiểm tra tình hình học tập của các cháu thời điểm thôn phát thanh “Tiếng trống khuyến học ban đêm”, động viên các gia đình tạo mọi thuận lợi cho con em trong họ học tập đạt kết quả cao…

Công việc cần mẫn của cựu binh Nguyễn Xuân Vỹ như mưa dầm thấm lâu, phong trào thi đua khuyến học khuyến tài của con em dòng họ Nguyễn dần dần khởi sắc. Nếu như đầu những năm 1990, mỗi năm dòng họ Nguyễn chỉ có một vài cháu, có năm không có học sinh nào đỗ Đại học, thì đến năm 1998 đã có 5 cháu đỗ Đại học.

Từ đó đến nay, hàng năm dòng họ Nguyễn đều có trên dưới 10 học sinh đỗ Đại học công lập, năm 2012 có 12 cháu đi thi thì 9 đỗ Đại học công lập. Số học sinh  dòng họ Nguyễn đạt giải học sinh giỏi các cấp ngày càng tăng, đặc biệt họ Nguyễn tuyệt đối không có học sinh bỏ học. Năm 2008, họ Nguyễn làng Vọng Nguyệt chung tay lập cuốn sổ vàng truyền thống, lập bia đá ghi danh những người con thành đạt, đặt trang trọng tại từ đường dòng họ để khuyến khích con cháu nối tiếp vươn lên.

Hiện dòng họ Nguyễn ở Vọng Nguyệt có tới 7 người đạt học vị Tiến sỹ, 15 Thạc sỹ, 130 Cử nhân và rất nhiều sinh viên Đại học. Họ Nguyễn ở Vọng Nguyệt lấy ngày 4 tháng Chạp hàng năm làm ngày giỗ Tổ, đây vừa là dịp gặp mặt vừa là dịp biểu dương khen thưởng những tấm gương trưởng thành bằng con đường học vấn làm rạng danh gia đình, dòng họ và quê hương.

Ở Vọng Nguyệt, nói đến truyền thống khoa bảng thì dẫn đầu vẫn là dòng họ Ngô lệnh tộc, nhưng công bằng mà nói cách làm bài bản nhất hiện nay với công tác khuyến học, khuyến tài thì phải kể đến dòng họ Nguyễn, hậu duệ của Tiến sỹ Nguyễn Duy Thức năm xưa, mà cựu binh Nguyễn Xuân Vỹ góp công rất lớn khơi dậy lại phong trào. Cá nhân ông đã nhận được rất nhiều giấy khen, bằng khen các cấp, là điển hình tiêu biểu được Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam Vũ Oanh vinh danh tại Đại hội Hội Khuyến học toàn quốc lần thứ II tại Hà Nội.

Hiện nay, trong làng Vọng Nguyệt, rồi xã Tam Giang, ông vẫn là người lính cụ Hồ mẫu mực, hết lòng vì công việc. Trong họ, ông thực sự là điểm tựa, là tấm gương cho cháu, nhất là những bạn trẻ có ý chí vươn lên bằng con đường học vấn. Có lẽ đấy cũng là niềm vui, niềm hạnh phúc khiến cho cựu binh, Đại tá Nguyễn Xuân Vỹ dù đã bước sang tuổi 80 vẫn khỏe mạnh và mẫn tiệp lạ thường…