Người thầy ở chốn pháp đình

Cuối năm 2020, Tiến sĩ Luật học Phạm Minh Tuyên, Chánh án TAND tỉnh Bắc Ninh được Hội đồng chức danh Giáo sư Nhà nước công nhận tiêu chuẩn chức danh Phó Giáo sư. Thông tin này không chỉ mang lại niềm vui đối với ngành TAND, với tỉnh Bắc Ninh mà còn mang lại sự ngạc nhiên, khâm phục đối với rất nhiều cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Bởi, Phó Giáo sư là chức danh nhà nước công nhận đối với người làm công tác giảng dạy. Thế nhưng với những ai biết rõ về ông thì kết quả ấy là tất yếu khách quan của quá trình cống hiến bền bỉ và hăng say. Nhiều năm nay ông làm tròn cả 2 vai, vừa là Thẩm phán cao cấp, Chánh án TAND tỉnh, vừa là giảng viên kiêm chức giảng dạy ở nhiều cơ sở đào tạo, nghiên cứu về luật học.

Tiến sĩ Phạm Minh Tuyên nhận Quyết định bổ nhiệm Phó Giáo sư.

Còn nhớ, tại hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng năm 2020 của Cụm 1 ngành TAND diễn ra tại tỉnh Bắc Ninh tháng 10-2020, TAND tỉnh Bắc Ninh với tư cách Cụm trưởng dành nguyên 1 ngày để tọa đàm về những vướng mắc trong thực tiễn thi hành Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015. Tiến sĩ Phạm Minh Tuyên trực tiếp “cầm trịch” cùng các chuyên gia của TAND Tối cao, lãnh đạo, thẩm phán TAND các tỉnh trong cụm trao đổi để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thi hành Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015. Đó là dấu ấn rất riêng của TAND tỉnh Bắc Ninh, không phải đơn vị nào trong Cụm thi đua cũng thực hiện được. Cũng tại hội nghị này, khi chia sẻ với đồng nghiệp tỉnh bạn về kinh nghiệm để hoàn thành xuất sắc tất cả các nhiệm vụ được giao, ông cho biết: “Quan trọng nhất là không ngừng học tập, nghiên cứu để vận dụng nhuần nhuyễn kiến thức pháp luật vào cuộc sống. Đồng thời, phải phân công, phân nhiệm rõ ràng đối với từng cán bộ, thẩm phán trong đơn vị để phát huy cao nhất sức mạnh tập thể”.
Trong thực hiện nhiệm vụ của Thẩm phán, Phạm Minh Tuyên là người “có duyên” với công tác xét xử án hình sự. Thường xuyên xét xử những đối tượng thuộc hàng “số má”, đòi hỏi thẩm phán phải có trình độ chuyên môn vững vàng và có “uy”. Các đối tượng phạm tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng thường ngoan cố nhưng đa phần trong số đó khi đứng trước thẩm phán Phạm Minh Tuyên đều trở nên “biết điều” hơn. Ông thường xuyên đảm đương những vụ án khó, những vụ án có tính phức tạp, nổi cộm. Ngay cả khi đã đảm nhiệm chức vụ Chánh án TAND tỉnh, ông vẫn tích cực tham gia xét xử án hình sự, bình quân thực hiện khoảng 83 vụ/1 năm. Các vụ án do ông xét xử luôn bảo đảm tính khách quan, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không xử oan người vô tội, không bỏ lọt tội phạm, không có vụ án nào bị hủy hoặc sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán.
Năm 2014, Tiến sĩ Phạm Minh Tuyên được bổ nhiệm Chánh án TAND tỉnh. Ông cùng tập thể Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo TAND tỉnh lãnh đạo TAND 2 cấp tỉnh Bắc Ninh thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. Từ năm 2015 đến nay, TAND tỉnh Bắc Ninh thực hiện tốt công tác cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 08/NQ-TW và Nghị quyết số 49/NQ-TW của Bộ Chính trị. Chất lượng xét xử và giải quyết các loại án được bảo đảm, tỷ lệ các bản án, quyết định bị huỷ, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán giảm nhiều so với các năm trước; cán bộ công chức không ngừng học tập, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ, trình độ lý luận chính trị, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; không có cán bộ, công chức vi phạm kỷ luật dưới bất kỳ hình thức nào. Tập thể TAND tỉnh luôn được công nhận là Tập thể lao động xuất sắc. Năm 2015, TAND tỉnh được tặng thưởng Cờ thi đua TAND; Cờ thi đua giai đoạn 2010 - 2015 của TAND Tối cao và cờ thi đua giai đoạn của UBND tỉnh. Năm 2017, 2018 TAND tỉnh được tặng Cờ thi đua của Chính phủ và được tặng Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh. Năm 2019, TAND tỉnh Bắc Ninh được tặng Cờ thi đua của Chủ tịch UBND tỉnh. Năm 2020, nhiều lượt tập thể, cá nhân ngành TAND 2 cấp của tỉnh được tặng Cờ thi đua của Chính phủ, Bằng khen của TAND Tối cao, Danh hiệu Chiến sỹ thi đua ngành TAND…Đặc biệt, TAND tỉnh, TAND thành phố Bắc Ninh và cá nhân đồng chí Phạm Minh Tuyên, Chánh án TAND tỉnh được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất.
Say mê nghiên cứu khoa học, Tiến sĩ Luật học Phạm Minh Tuyên đã xuất bản 4 cuốn sách (được chuyên gia của tổ chức JICA cùng Vụ Hợp tác quốc tế thẩm định) có giá trị trong công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm, được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các Thẩm phán và Thư ký khi nghiên cứu giải quyết các vụ án gồm: Sổ tay “Quy trình giải quyết vụ án hình sự”, “Các tội phạm về ma túy - Cơ sở lý luận và thực tiễn xét xử ở Việt Nam”, “Các tội phạm xâm phạm trật tự, an toàn giao thông đường bộ - Cơ sở lý luận và thực tiễn xét xử ở Việt Nam” và “Kỹ năng xét xử các vụ án hình sự theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015”. Ông cũng tham gia viết một chương trong cuốn “Bảo đảm tranh tụng trong xét xử”- sách do dự án JICA tài trợ; đồng chủ biên Giáo trình “Kỹ năng xét xử các vụ án hình sự”, Giáo trình “Luật Tố tụng hình sự” cho Học viện Tòa án. Ông có 72 bài báo khoa học được đăng trên các Tạp chí Tòa án bản in và bản điện tử; Tạp chí Kiểm sát; Tạp chí Pháp luật phát triển, Tạp chí Khoa học Kiểm sát và Tạp chí online quốc tế… Ông trực tiếp chủ trì thực hiện nhiều đề tài khoa học cấp Bộ, như: “Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động giải quyết sơ thẩm vụ án dân sự tại Tòa án nhân dân”; “Xét xử các vụ án về ma túy theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015”: “Kỹ năng xét xử các vụ án hình sự sơ thẩm theo Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015”.
Với uy tín của người đứng đầu và thành tích của tập thể, nhiều năm qua TAND tỉnh Bắc Ninh liên tục được chọn là đơn vị phối hợp với Vụ Hợp tác quốc tế TAND Tối cao trong khuôn khổ hợp tác với tổ chức JICA (Nhật Bản). Với cương vị là Chánh án, Tiến sĩ Phạm Minh Tuyên chủ trì thành công nhiều Hội thảo khoa học quốc tế, với sự tham gia của các chuyên gia Nhật Bản, lãnh đạo, đại diện các Tòa án nhân dân các tỉnh lân cận và Thẩm phán Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Bắc Ninh: “Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động, giải quyết sơ thẩm vụ việc dân sự của Tòa án nhân dân”; “Tìm hiểu những quy định mới và triển khai thi hành Luật Tố tụng hành chính năm 2015”; “Tìm hiểu một số vấn đề cơ bản của Bộ luật Hình sự và Tố tụng hình sự”; “Một số vấn đề chứng cứ, chứng minh và tranh tụng tại phiên tòa hình sự sơ thẩm theo Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015”; “Nâng cao hiệu quả công tác hòa giải đối với các vụ án dân sự”; “Nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa hình sự”; “Nâng cao chất lượng hòa giải các vụ án hôn nhân và gia đình”; “Một số vấn đề về quấy rối tình dục và xâm hại tình dục đối với trẻ em”; “Biện pháp thế chấp tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015”. Các cuộc Hội thảo được các chuyên gia Nhật Bản và đại biểu tham dự đánh giá rất cao, tạo điều kiện thuận lợi khi áp dụng các quy định mới của các Bộ luật và Luật vào thực tiễn xét xử, đặc biệt là công tác xét xử của TAND tỉnh Bắc Ninh.
Từ năm 2006, ông được Học viện Tư pháp mời tham gia giảng dạy môn Luật hình sự và Tố tụng hình sự cho các lớp đào tạo Thẩm phán, Luật sư và Kiểm sát viên. Năm 2010, ông tham gia giảng đào tạo sau Đại học tại các cơ sở: Học viện Cảnh sát, Học viện Tòa án, Học viện Tư pháp, Học viện Khoa học Xã hội Việt Nam và tham gia Hội đồng chấm luận văn Thạc sĩ và Tiến sĩ tại Học viện Khoa học Xã hội Việt Nam và Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Ông trực tiếp hướng dẫn nhiều học viên bảo vệ thành công Luận văn Thạc sĩ Luật và Nghiên cứu sinh bảo vệ thành công Luận án Tiến sĩ Luật học.
Năm 2013, ông được cử tham gia Hội đồng Khoa học TAND Tối cao và được Chánh án TAND Tối cao phân công làm giảng viên kiêm chức giảng dạy tại trường Cán bộ Tòa án, sau này là Học viện Tòa án. Từ đó đến nay ông đều đặn tham gia giảng dạy cho sinh viên của Học viện Tòa án và các lớp đào tạo nghiệp vụ xét xử, đào tạo nghiệp vụ, nâng ngạch Thư ký, Thẩm tra viên, hướng dẫn sinh viên của Học viện Tòa án làm khóa luận tốt nghiệp. Ông cũng được mời trực tiếp tập huấn nghiệp vụ về hình sự và tố tụng hình sự cho TAND các tỉnh bạn như: Kiên Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Trà Vinh, Đắc Lăk, Kon Tum, Phú Yên, Bình Thuận, Tây Ninh, Lâm Đồng, Bắc Giang, Quảng Ninh, Sơn La, Lai Châu, Cao Bằng, Bắc Kạn, Hưng Yên, Quảng Trị, Hải Dương, Lạng Sơn, Cà Mau.  Bên cạnh đó, ông còn tham gia Hội đồng nghiệm thu giáo trình của Học viện Tư pháp; tham gia Hội đồng nghiệm thu đề tài cấp Nhà nước của Học viện Tư pháp; tham gia các Hội đồng xét duyệt các đề tài khoa học của TAND Tối cao.
Nói về việc tham gia giảng dạy, Phạm Minh Tuyên cho rằng đó là “cơ duyên”: “Muốn làm tốt công tác xét xử, người thẩm phán phải không ngừng nghiên cứu khoa học pháp lý, nắm chắc quy định của pháp luật. Khi tham gia công tác giảng dạy, ngoài việc nghiên cứu để vận dụng cho công việc xét xử, mình còn trao đổi, truyền thụ kiến thức cho người khác để nhân lên giá trị của nó. Hơn nữa, khi tiếp xúc với các sinh viên, nghiên cứu sinh cũng giúp tôi thu được khá nhiều kiến thức thực tế để tiếp tục nghiên cứu sâu hơn nữa về khoa học pháp lý. Được bổ nhiệm chức danh Phó Giáo sư là vinh dự, động lực to lớn để tôi tiếp tục cống hiến”.  
Với những cống hiến không mệt mỏi và những thành tích đáng tự hào, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Luật học Phạm Minh Tuyên là tấm gương sáng về tinh thần say mê lao động, sáng tạo. Ông được TAND Tối cao và các cấp, ngành tặng nhiều danh hiệu cao quý như: “Thẩm phán tiêu biểu”, “Trí thức xuất sắc thời kỳ đổi mới”, “Chiến sỹ thi đua toàn quốc”… Từ tháng 4-2021, PGS.TS. Phạm Minh Tuyên được Chánh án TAND Tối cao điều động, bổ nhiệm giữ chức Giám đốc Học viện Tòa án. Tin rằng, ông sẽ tiếp tục có những đóng góp tích cực hơn nữa trong việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ ngành Tòa án nhân dân.