Những “bông hồng” ngoại khoa

Không dễ dàng để trở thành bác sĩ ngoại khoa giỏi. Nhưng với các nữ bác sĩ, trên hành trình phấn đấu thành một “tay mổ” cừ, những thử thách, gian nan họ gặp phải còn nhiều hơn gấp bội. Do đặc thù về giới, bác sĩ nữ theo đuổi các chuyên ngành về ngoại khoa không nhiều. Dù vậy, khi đã lựa chọn sống với đam mê, những “bông hồng” trong phòng mổ luôn sẵn sàng vượt lên sóng gió của nghề, cống hiến hết mình vì sức khoẻ, tính mạng người bệnh.

Gần 27 năm gắn bó với nghề Y, bác sĩ CKII Lê Thị Kim Dung, Trưởng khoa Sản Đẻ, Bệnh viện Sản - Nhi Bắc Ninh cho rằng một bác sĩ Sản khoa mất từ 8-10 năm để trui rèn bản lĩnh vững vàng trước tất cả những sóng gió của nghề. Theo lý giải của bác sĩ Dung, “sóng gió” ở đây là những tình huống khó khăn, nguy hiểm mà một bác sĩ phải đối mặt, xử trí. Làm nghề chuyên tiếp nhận những ca phẫu thuật cấp cứu đến một cách “bất thình lình” thì việc rèn luyện tâm thế bình tĩnh phân tích tình hình xử lý tốt nhất tình huống có ý nghĩa quyết định để mỗi nữ bác sĩ kiên định với con đường đã chọn.
Lựa chọn làm bác sĩ đến với Lê Thị Kim Dung thật tình cờ khi cô nữ sinh THPT ngày đó cứu được một chú gà đuối nước trong khu tập thể gia đình sinh sống. Dù gia đình không ai làm bác sĩ, bố mẹ chị vẫn tin tưởng và ủng hộ sự lựa chọn của con gái. “Có lẽ vì trong nhà không ai làm bác sĩ, không biết là làm bác sĩ nhọc nhằn đến thế nào nên bố mẹ tôi mới không ngăn cản tôi theo học ngành Y” - nữ bác sĩ cười hóm hỉnh.

Thời gian học Đại học kéo dài hơn các ngành, nghề khác, sau khi tốt nghiệp tiếp tục phải học định hướng, CKI, CKII… với các nữ bác sĩ, trên hành trình tích luỹ kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng họ đồng thời hoàn thành thiên chức của người vợ, người mẹ. Mang thai 9 tháng 10 ngày, qua giai đoạn nuôi con nhỏ cần bú mớm là chu kỳ trực đêm… thực sự là quãng thời gian vất vả với mỗi nữ nhân viên y tế. “Dù mệt nhọc thế nào, mọi thứ đều phải để lại phía sau cánh cửa phòng mổ, vì trong đó, sức khoẻ, tính mạng của người bệnh là điều quan trọng nhất. Chúng tôi không được phép mất tập trung, sơ sảy, vì một sai lầm nhỏ có thể mang đến hậu quả nặng nề cho bệnh nhân” - bác sĩ Dung chia sẻ.
Ước chừng mỗi năm khoa Sản Đẻ tiếp nhận khoảng 7.000-8.000 ca, trong đó khoảng 40% sản phụ đẻ mổ. Như vậy với tương đương khoảng 3.000 ca mổ đẻ mỗi năm, bình quân mỗi ngày, kể cả nghỉ lễ, Tết, có 7 đến 8 em bé chào đời bằng phương pháp sinh mổ. Trước đây, một ca mổ đẻ thường kéo dài đến 1 giờ thì nay chỉ còn 20-30 phút. Kỹ thuật mổ có nhiều cải tiến, trình độ chuyên môn các bác sĩ được nâng cao hơn là những yếu tố làm giảm thời gian một ca mổ đẻ. “Ví dụ dễ hiểu nhất là kỹ thuật khâu vết mổ cũng như chỉ khâu. Khoảng hơn chục năm về trước, do loại chỉ khâu rời, chúng tôi phải khâu từng mũi một nên lâu, nay khâu chỉ liền kim nên nhanh hơn rất nhiều” - bác sĩ Dung vừa phân tích, vừa massage những ngón tay chai sần vì cầm kéo, banh trong phòng mổ quá nhiều.
Tâm sự về nghề Y, bác sĩ Dung nói chị không thể nhớ được khuôn mặt, hình dáng của những ông bố khi đón thiên thần nhỏ bé, chỉ đọng lại ánh cười rạng rỡ của họ khi “mẹ tròn con vuông”, nhưng lại khó quên những trường hợp cấp cứu đặc biệt. Đó là niềm vui khi kịp thời mổ cấp cứu để cứu sống được con và “cứu” cả mẹ. Còn kỷ niệm buồn thì không thể nào quên “Một sản phụ được đưa vào viện cấp cứu vì suy thai. Em bé bị tăng áp động mạch phổi, có dị tật ở phổi. Mất con đã rất buồn, nhưng người mẹ sau mổ cũng gặp phải những vấn đề phức tạp, 5 ngày sau mổ, sản phụ sốt, suy thận, sản dịch không thoát ra được mà chảy qua vết mổ vào ổ bụng. May mắn là sau những nỗ lực của các y, bác sĩ… bệnh nhân không phải mổ lại, tiến triển tốt và được xuất viện”.
Còn với bác sĩ Nguyễn Thị Kim Ly, Phó trưởng khoa Phụ, Bệnh viện Sản - Nhi Bắc Ninh, được khoác trên mình áo blouse trắng là ước mơ từ nhỏ của chị. Ước mơ đó lớn dần theo năm tháng, và kiên định kể từ khi chị vào Đại học Y Hà Nội với định hướng trở thành bác sĩ ngoại Sản khi ra trường.
Khác với mổ đẻ, không hiếm ca mổ phụ phải đứng liên tục từ 2-3 giờ đồng hồ. Các ca mổ phụ chủ yếu được thực hiện bằng kỹ thuật nội soi, số ca mổ bình quân khoảng 2 ca mỗi ngày, nhưng những bệnh có thể trì hoãn, không phải cấp cứu, bệnh nhân nhập viện theo mùa, thường đông vào dịp nông nhàn hay mùa hè. Theo bác sĩ Ly, một ca mổ phụ thông thường kéo dài từ 1 giờ đến 1 giờ rưỡi, những ca có thời gian mổ kéo dài trên dưới 3 giờ thường là ca đặc biệt phức tạp. Phải đứng liên tục trong phòng mổ trong thời gian dài như vậy là thách thức không nhỏ với một nữ bác sĩ, “Có ca mổ mình đứng từ 2 giờ đến 5 rưỡi chiều, căng mắt để nhìn, cân não để phân tích tình huống, khối u, tìm cách tách chỗ dính, mổ xong thì tưởng như khuỵu chân, nhưng thở phào vì ca mổ thành công” - chị Ly chia sẻ.  

Bác sĩ Ly phát hiện bị thoát vị đĩa đệm sau một ca mổ kéo dài 3 giờ đồng hồ. Khi đó, kết thúc ca mổ, chị không đi được nữa, đồng nghiệp phải khiêng cáng ra khỏi phòng mổ: “Sau đấy, mình nghỉ mổ 1 tháng, trở thành bệnh nhân phục hồi chức năng, giờ thì mỗi lần đứng mổ phải đeo đai”. Trả lời cho thắc mắc của tôi về giai đoạn bụng to, con nhỏ của các nữ bác sĩ ngoại khoa, chị khẳng định: “Giai đoạn con nhỏ thì ai cũng đều phải cố gắng, khắc phục khó khăn thôi. Do phòng mổ nhiều khí CO2, nên các chị em bầu bí chủ yếu được phân công mổ những ca không phải đứng quá lâu”.
Giữa vô vàn kỷ niệm làm nghề, bác sĩ Ly kể về một trường hợp mà cho đến nay, gia đình bệnh nhân và chị vẫn thường xuyên liên lạc. Đó là một trường hợp mang thai nhờ phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm sau thời gian dài điều trị vô sinh, hiếm muộn. Thai phụ bị rỉ ối lúc 17 tuần, có nguy cơ phải đình chỉ thai. Cố gắng giữ em bé được 34,35 tuần thì vì nhau tiền đạo, buộc phải mổ, giờ em bé đã được 2 tuổi và gọi bác sĩ là mẹ.

Là bác sĩ phẫu thuật, đối mặt với những ca bệnh khó, ngoài đôi tay khéo léo, cần tư duy nhanh nhạy và sự phân tích rành mạch. “Có những ca phức tạp hơn dự kiến rất nhiều, ví dụ như các ca u dính chằng chịt, bác sĩ phải tính toán kỹ lưỡng xem cần bắt đầu từ đâu để hạn chế tối đa rủi ro, biến chứng cho người bệnh” - Bác sĩ Ly chia sẻ.
Mỗi nữ bác sĩ đến với ngoại khoa bằng một câu chuyện khác nhau, chuyên khoa họ theo đuổi cũng không hoàn toàn giống nhau, nhưng mỗi chia sẻ, tâm sự của họ, nguyên tắc đạo đức hành nghề có một điểm chung: Nghề Y là nghề cứu người, vì vậy đạo đức luôn cần và phải đặt lên hàng đầu. “Đã chọn nghề thì phải yêu nghề, nếu không yêu nghề thì không thể vượt qua được những khó khăn, vất vả của nghề”, “Nghề Y tiếp xúc với đa dạng đối tượng bệnh nhân với hoàn cảnh, tuổi tác, nghề nghiệp khác nhau, nhưng với chúng tôi, họ là bệnh nhân và điều duy nhất chúng tôi tâm niệm là phải gắng hết sức mình để cứu chữa cho họ”, “Phải giữ tác phong, đạo đức của người thầy thuốc để mỗi khi đứng trước họ có thể tự hào, tự tin: Tôi là bác sĩ”…