Rạng rỡThành phố trẻ

Những hàng cây xanh mát trên đường phố Bắc Ninh.

Cửa hàng đồ điện gia dụng tại góc ngã ba cắt giữa đường Ngô Gia Tự và Trần Hưng Ðạo của gia đình ông Tống Văn Báu được xây dựng từ năm 1952 đến nay đã được truyền qua 4 đời. Ông cho hay gia đình ông là một trong những hộ đầu tiên đến sinh sống tại đây với nghề buôn bán bánh kẹo. Sau khi giải phóng thành phố, nhiều xã viên hợp tác xã và các hộ buôn bán nhỏ lẻ được tạo điều kiện cấp đất, làm nhà, từ đó mới hình thành nên các dãy phố như: Phố Nhà Chung, phố Rạp Hát... Vào thời điểm đó, dù đã là khu phố trung tâm nhưng nơi đây vẫn mang nét gì đó thôn quê bởi đa phần là những căn nhà gác hai tầng lợp ngói. Những người thuộc thế hệ cũ như ông thường quen gọi là phố ngói.

Hơn 60 năm sinh sống ở góc ngã ba nhộn nhịp này, ông Báu là người chứng kiến rõ nhất sự đổi thay của thành phố Bắc Ninh. Thời kỳ còn bao cấp, phố xá không mấy nhộn nhịp, chỉ có những cửa hàng mậu dich vu seo ở chỗ Bách hóa tổng hợp ngày nay là đông đúc người xếp hàng chờ đổi tem phiếu. Sau thời kỳ đổi mới, hoạt động buôn bán ở đây dần trở nên sầm uất hơn nhưng phải kể từ khi tái lập tỉnh mới thực sự thay da đổi thịt. Ðường xá tấp nập người xe qua lại, các cửa hàng cửa hiệu mọc lên san sát. Dáng dấp của khu phố ngói ngày xưa dần được thay thế bằng những căn nhà 4 - 5 tầng kiên cố vững chãi. Trong cái ồn ã, náo nhiệt của phố phường hiện đại, một số ít hộ dân gốc ở đây như ông Báu vẫn quyết giữa lại nếp nhà xưa, vừa là địa chỉ cho những vị khách quen lui tới vừa là để gợi nhắc lại những ký ức về một thành phố Bắc Ninh xưa cũ.

Mà đâu chỉ có mỗi khu phố ngói trên con đường Trần Hưng Ðạo, thành phố Bắc Ninh bây giờ đang đổi thay từng ngày, mở rộng ra các hướng. Từ đường Trần Hưng Ðạo ngược lên, thành phố có thêm một ngã sáu như những cánh tay nối dài đến các khu dân cư hiện đại, dãy biệt thự cao cấp, xen lẫn nhiều tòa nhà văn phòng cao tầng san sát. Mỗi buổi chiều, người dân thành phố vẫn thường chọn khu vực công viên Nguyên phi Ỷ Lan và quảng trường Trung tâm Văn hóa Kinh Bắc làm điểm hẹn để cùng nhau tập thể dục, tản bộ hay ngồi tán chuyện, thưởng thức cốc nước mát dưới bóng cây. Có người không hề biết, nơi này trước ngày tái lập tỉnh từng là khu đồng ruộng mênh mông. Khi thành phố chủ trương mở rộng về phía đông cả một khu vực ruộng đồng thoáng chốc đã trở thành phố xá đông đúc và khu cơ quan hành chính khang trang.

Chếch về hướng Tây Bắc sau cầu cạn Y Na, xưa kia là vùng làng quê, đồng ruộng chiêm trũng giờ đây tấp nập quán xá, người xe qua lại. Những ruộng rau muống, ao bèo trở thành khu phố mới rộng thênh thang. Bộ mặt đô thị ngày càng khởi sắc. Những con đường mới mở trải thảm nhựa, được khoác lên mình những vòm cây xanh. Ðường Kinh Dương Vương với những tán hoa ban tinh khiết, đường Lý Thái Tổ với những vòm cây sao đen cao vươn thẳng lên nền trời, đường Nguyễn Gia Thiều có những hàng cây bằng lăng tím ngắt... Mùa nối mùa đi qua đã tạo nên nét chấm phá nên duyên của thành phố trẻ.

Theo các tư liệu lịch sử, thành phố Bắc Ninh nằm trong vùng Vũ Ninh- Kinh Bắc xưa, là một trong những vùng đất cổ của Việt Nam, cái nôi của nền văn minh lúa nước Ðại Việt. Vào khoảng năm 1804, nhà Nguyễn dựng lên trấn thành Kinh bắc. Năm 1838, Bắc Ninh được coi là thành phố thứ 5 của Bắc Kỳ. Ðơn vị thị xã Bắc Ninh được xác lập theo quyết định của chính phủ từ năm 1951. Sau ngày tái lập tỉnh năm 1997, thị xã Bắc Ninh một lần nữa trở thành thị xã của tỉnh lỵ. Ðến năm 2006 mới chính thức được công nhận là thành phố loại 3 trực thuộc tỉnh và năm 2014 chính thức được công nhận trở thành đô thị loại 2.

Trải qua hơn một nửa thế kỷ, thành phố đã có những bước tăng tốc thần kỳ. Thành phố ngày càng bề thế, càng hiện đại, nhưng vẫn lưu giữ  được những hình ảnh thân quen. Ðó là những ngõ phố nhỏ với tiếng rao ngân dài mỗi đêm, là sân chùa, mái đình với câu quan họ ngọt ngào đằm thắm, là sắc vàng của lúa chín, sắc xanh của rau màu ở những cánh đồng vùng ngoại thành mỗi vụ mùa về… Ðể rồi những người dân dù đã sống gần như trọn đời người hay mới nhập cư về đều có chung một tình cảm sâu lặng, gắn bó với mảnh đất thân thương này.