Truyền thống quê hương và gia đình hun đúc nên người con ưu tú

Đồng chí Ngô Gia Tự sinh thành trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước ở làng Tam Sơn, tổng Tam Sơn, phủ Từ Sơn. Vùng đất “địa linh nhân kiệt”cùng với truyền thống gia đình đã nuôi dưỡng đồng chí Ngô Gia Tự trở thành người cộng sản kiên trung, nhà lãnh đạo tiền bối xuất sắc của Đảng và cách mạng Việt Nam, người con ưu tú của dân tộc.

Theo lời kể của ông Ngô Gia Lâm, Chủ tịch Hội đồng gia tộc dòng họ Ngô Gia cho biết: “Cụ tổ họ Ngô Gia định cư lập nghiệp tại làng Tam Sơn đến nay được gần 300 năm. Họ Ngô Gia có 11 đời, đồng chí Ngô Gia Tự thuộc đời thứ 7. Hiện họ Ngô Gia có 4 chi (chi 4, chi 6, chi 7 và chi 9). Thân phụ của đồng chí Ngô Gia Tự là cụ Ngô Gia Du, thân mẫu là cụ Nguyễn Thị Bẩy. Cụ Ngô Gia Du vốn là người thông minh hiếu học, nhưng trong bối cảnh lịch sử xã hội lúc bấy giờ chốn quan trường chủ yếu giành cho con em nhà giàu quyền quý, nên việc thi cử gặp nhiều trắc trở, dở dang, cụ tham gia phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục. Sau đó, trở về quê nhà làm nghề dạy học, vì vậy nhân dân trong vùng thường gọi là cụ đồ Du. Đồng chí Ngô Gia Tự là con thứ 9 trong gia đình có 10 người con, vì vậy thường gọi là Chín Tự”.

Ông Ngô Gia Lâm, Chủ tịch Hội đồng gia tộc dòng họ Ngô Gia sưu tầm tư liệu về cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí Ngô Gia Tự để giáo dục con cháu trong gia tộc.

Những năm tháng tuổi thơ, cậu bé Chín Tự được nuôi dưỡng, giáo dục lối sống đạo đức, nhân cách ngời sáng từ truyền thống dòng tộc và những người thân yêu ruột thịt. Khi còn là học sinh trường làng, Ngô Gia Tự được nghe cha kể nhiều câu chuyện ca ngợi truyền thống đánh giặc giữ nước của quê hương, về nền văn hiến và con người Kinh Bắc như: Chuyện về Thánh Gióng; Anh hùng dân tộc, Thái úy Lý Thường Kiệt; phong trào Bãi Sậy dưới sự lãnh đạo của hai nhà yêu nước Nguyễn Thiện Thuật và Nguyễn Cao, phong trào nông dân Yên Thế dưới sự lãnh đạo của người anh hùng Hoàng Hoa Thám... Chàng thiếu niên Ngô Gia Tự còn chăm chỉ đọc các tác phẩm văn học tiêu biểu của các nhà văn Pháp như Raxin, Môlie, Huygô, BanZắc...; các sách báo tiến bộ như: báo “Người cùng khổ”, tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp”... Từ đó khơi dậy trong chàng thiếu niên Ngô Gia Tự lòng yêu quê hương, đất nước, niềm tự hào dân tộc, muốn góp công góp sức cùng cha ông cứu nước, cứu nhà. Đó là hành trang lớn để Ngô Gia Tự tiến bước vững chắc trên con đường cách mạng theo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Vừa lật giở cuốn “Cuộc đời và sự nghiệp đồng chí Ngô Gia Tự”, ông Ngô Gia Lâm tự hào: “Sớm tham gia hoạt động cách mạng (năm 1926) và từng giữ nhiều cương vị quan trọng như:  Ủy viên Kỳ bộ Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên Bắc Kỳ (1928), Ủy viên Trung ương Đông Dương Cộng sản Đảng (6-1929), Bí thư Chấp ủy lâm thời Đảng bộ Nam Kỳ (1930), đồng chí Ngô Gia Tự luôn đặt lợi ích của Đảng, của cách mạng, của dân tộc lên trên hết, trước hết. Đồng chí là tấm gương sáng ngời về đạo đức và phẩm chất của người cách mạng, là tấm gương cao đẹp của người cộng sản đối với mọi thế hệ người Việt Nam nói chung, đặc biệt là thế hệ trẻ. Noi gương đồng chí và truyền thống gia tộc, trải qua các thời kỳ tiền khởi nghĩa, trong Cách mạng Tháng Tám, các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc các lớp anh em, con cháu của đồng chí Ngô Gia Tự đều hăng hái noi theo tiếp bước trên con đường cách mạng. Họ Ngô Gia có 1 bà mẹ Việt Nam Anh hùng, 6 liệt sĩ, 1 “Anh hùng lao động”, nhiều người được tặng thưởng huân chương kháng chiến và nhiều phần thưởng cao quý”.
Dòng họ Ngô Gia hiện có hơn 70 hộ gia đình với hơn 300 người đang sinh sống tại khu phố Tam Sơn, phường Tam Sơn, thành phố Từ Sơn, gần 80 hộ gia đình với hơn 350 người đang sinh sống tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh thành trên cả nước và một số nước trên thế giới. Năm 1996 đã thành lập ra Hội đồng gia tộc nhằm đưa hoạt động của dòng họ phù hợp với sự đổi mới của đất nước, thời đại. Hội đồng gồm 4 trưởng chi và các thành viên trong họ từ 60 tuổi trở lên. Họ Ngô Gia từ lâu đã có Tộc ước, năm 2006, Hội đồng gia tộc hoàn chỉnh và đưa vào thực hiện. Bản tộc ước ban hành nhằm loại bỏ hủ tục phong kiến, xây dựng đời sống văn hóa, thực hiện nếp sống văn minh; khuyến khích, động viên các thành viên dòng họ đoàn kết, thương yêu đùm bọc lẫn nhau; phát huy truyền thống yêu nước, cách mạng, hiếu học, nêu cao lòng tự trọng, tự hào; thực hiện tốt các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và quy định của địa phương. Cùng với đó, Hội đồng gia tộc chú trọng công tác khuyến học, khuyến tài. Ban khuyến học dòng họ được thành lập ngay từ năm 1996 và hoạt động ngày càng nền nếp, tích cực. Quỹ khuyến học được 100% nhân khẩu trong dòng họ đóng góp. Mức đóng 5.000 đồng/khẩu/năm, tuy là số tiền nhỏ nhưng có ý nghĩa gây dựng ý thức của từng thành viên trong dòng họ với công tác khuyến học, khuyến tài. Cũng chính từ ý thức đó, những người con của dòng họ làm ăn, sinh sống xa quê, thành đạt đều tự nguyện đóng góp, số quỹ hiện nay được gần 100 triệu đồng”.
Do lịch sử chưa xác định cụ thể ngày hy sinh của đồng chí Ngô Gia Tự, Hội đồng gia tộc lấy ngày Nhà nước cấp bằng Tổ quốc ghi công của liệt sĩ Ngô Gia Tự theo âm lịch là ngày 16-7 làm ngày giỗ. Đồng thời, thống nhất lấy ngày họp họ hằng năm vào ngày Chủ nhật đầu tháng 2 Âm lịch để con cháu đang học tập, công tác xa quê hương có điều kiện trở về tham gia giỗ Tổ họ. Trong ngày họp họ, nghi lễ trở thành truyền thống họ Ngô Gia là giáo dục về công lao của tổ tiên, truyền thống hiếu học, nêu gương cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của người con ưu tú của dòng họ - Ngô Gia Tự. Con cháu có thành tích xuất sắc trong học tập được Ban khuyến học dòng họ động viên, khen thưởng.
“Tiếp nối truyền thống hiếu học của cha ông, noi gương đồng chí Ngô Gia Tự con cháu dòng họ không ngừng học tập, rèn luyện, những năm qua có hàng chục người đỗ tiến sỹ, giáo sư, phó giáo sư đã thành đạt làm việc ở các cơ quan khoa học, kinh tế, ngoại giao trong nước và nước ngoài. 5 trở lại đây, con cháu trong họ thi đỗ tốt nghiệp THPT, trúng tuyển vào các trường đại học, cao đẳng với tỷ lệ 100%. Các hộ gia đình trong gia tộc chấp hành nghiêm “tộc ước”, hằng năm, 100% hộ gia đình trong gia tộc đạt danh hiệu Gia đình văn hóa” - ông Ngô Gia Lâm cho biết thêm.