Ứng dụng công nghệ cao sản xuất rau an toàn

So với phương pháp sản xuất truyền thống thì sản xuất rau, quả ứng dụng công nghệ cao trong nhà màng, nhà lưới cho hiệu quả gấp rất nhiều lần. Ngoài ra sản xuất rau, quả không sử dụng đất hoặc vừa sử dụng đất vừa sử dụng giá thể cũng góp phần tiết kiệm chi phí, tăng mùa vụ sản xuất, hạn chế sâu bệnh hại, nâng cao chất lượng sản phẩm, hiệu quả kinh tế. Chính vì vậy trong thời gian qua Bắc Ninh đã có nhiều tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, HTX mạnh dạn đầu tư xây dựng nhà màng, nhà lưới sản xuất rau, quả cho hiệu quả kinh tế rất cao. Điển hình như: Mô hình sản xuất lá tía tô xuất khẩu sang Nhật Bản với quy mô 10 ha nhà màng, nhà lưới của Công ty TNHH May Hồ Gươm, xã Lâm Thao (Lương Tài); Mô hình sản xuất rau, quả với quy mô 2 ha nhà màng, nhà lưới của Công ty TNHH xuất nhập khẩu nông sản Hải Phong, xã Minh Tân (Lương Tài); Mô hình sản xuất nho hạ đen và một số loại cây ăn quả ứng dụng công nghệ cao với quy mô 5 ha tại HTX Nông nghiệp sạch Bình Dương, xã Bình Dương (Gia Bình)...

Xuất phát từ niềm đam mê với sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, anh Bùi Xuân Quế, xã Nhân Thắng (Gia Bình) từ bỏ công việc ổn định cho doanh nghiệp của Nhật Bản để tìm hướng đi riêng. Nhận thấy nhu cầu nông sản sạch ngày càng cao, có tiềm năng phát triển về thị trường nên tháng 1-2020, anh Quế thuê lại 2 ha đất của các hộ dân ở thôn Hương Triện, xã Nhân Thắng, đầu tư xây dựng gần 5.500 m2 nhà màng có hệ thống làm mát bón phân, tưới nước tự động để trồng một số loại nông sản sạch. Ngoài hệ thống nhà màng, anh Quế còn đầu tư xây dựng khu nhà điều hành, khu sơ chế, kho lạnh bảo quản sản phẩm. Tổng mức đầu tư cho mô hình theo chia sẻ của anh Quế lên tới 4,5 tỷ đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ gần 1,4 tỷ đồng. Toàn bộ diện tích nhà màng được chia làm 4 khu trồng dưa luân phiên cách nhau khoảng 20 ngày để tiện chăm sóc, thu hoạch. Anh Quế cho biết: “Toàn bộ nông sản của trang trại đều được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Hiện tại, mỗi ngày trang trại thu hoạch khoảng 300 kg dưa, tiêu thụ tại các cửa hàng nông sản sạch, một số siêu thị trong tỉnh, với giá từ 20.000-25.000 đồng/kg, đem lại doanh thu mỗi tháng cho trang trại từ 150 đến 200 triệu đồng”.
Từ năm 2013 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã hình thành nhiều mô hình sản xuất rau, quả an toàn ứng dụng công nghệ cao trong nhà màng, nhà lưới, trong đó chủ yếu là các loại rau ăn lá với mục đích hạn chế sâu bệnh, côn trùng, dịch hại. Thống kê của ngành Nông nghiệp, toàn tỉnh hiện có 30 ha nhà màng, nhà lưới trồng các loại rau, chủ yếu là các loại rau ăn lá (cải các loại, rau muống, cải bắp), cà chua, su hào...; dưa các loại (dưa chuột baby, dưa lê, dưa lưới..), cà chua bi, ớt chuông; rau thủy canh trong nhà màng, áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt có kiểm soát dinh dưỡng, hệ thống châm phân tự động bằng phần mềm thông qua thiết bị cảm biến, điều tiết nhiệt độ bằng hệ thống làm mát, trồng cây trên giá thể... góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tăng hiệu quả kinh trên cùng đơn vị diện tích.

Trang trại công nghệ cao trồng dưa Baby trong nhà màng của anh Bùi Xuân Quế, xã Nhân Thắng (Gia Bình).

Việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất trồng trọt nói chung và sản xuất rau, quả nói riêng góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và bảo đảm an toàn thực phẩm, nâng cao giá trị sản xuất trong điều kiện diện tích đất nông nghiệp của tỉnh ngày càng thu hẹp. Năm 2021, giá trị sản xuất trồng trọt ứng dụng công nghệ cao chiếm khoảng 25-30% tổng giá trị sản xuất trồng trọt của tỉnh.
Bên cạnh những kết quả đạt được thì sản xuất rau, quả an toàn ứng dụng công nghệ cao trong nhà màng, nhà lưới trên địa bàn tỉnh còn có những tồn tại, hạn chế nhất định do thiếu lao động có tay nghề cao; các mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản còn ít; chưa thu hút được nhiều doanh nghiệp lớn đầu tư, hiện nay chủ yếu vẫn là các doanh nghiệp quy mô nhỏ, tiêu thụ trong các cửa hàng, siêu thị; sản xuất vẫn manh mún, nhỏ lẻ, chưa tạo được vùng nguyên liệu, nên việc liên kết tham gia chuỗi còn khó khăn dẫn tới sản phẩm đầu ra không ổn định, chưa khuyến khích nông dân, doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất.
Nghị quyết Đảng bộ tỉnh khóa XX nhiệm kỳ 2020-2025 xác định phương hướng trong lĩnh vực nông nghiệp nói chung và trồng trọt nói riêng đó là: “Tạo bước chuyển biến mạnh mẽ trong phát triển nông nghiệp nông thôn, trọng tâm là đẩy mạnh nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với xây dựng và phát triển nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Tiếp tục chuyển đổi cơ cấu sản xuất hợp lý, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, hình thành và thúc đẩy nông nghiệp đô thị. Tập trung phát triển sản xuất theo chuỗi, nhất là đối với các sản phẩm nông nghiệp chủ lực cấp tỉnh theo hướng tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ; ưu tiên áp dụng công nghệ thông tin, công nghệ sinh học trong sản xuất, phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ với các vùng sản xuất chuyên canh tập trung, an toàn, ổn định và lâu dài”. Chính vì vậy, trong thời gian tới cần đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp đô thị, nông nghiệp thông minh, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích canh tác.
Đối với sản xuất rau, quả an toàn trong nhà màng, nhà lưới, cần đẩy mạnh công nghệ châm phân tự động, tưới tự động kết hợp dinh dưỡng, công nghệ tự điều khiển nhiệt độ bằng hệ thống cảm biến, công nghệ canh tác không dùng đất (thủy canh, khí canh, trồng trên giá thể). Xây dựng các vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, trong đó tập trung sản xuất rau, quả trong nhà màng, nhà lưới. Quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao theo hướng tập trung, quy mô lớn phù hợp với điều kiện tự nhiên và lợi thế của từng vùng. Đưa công nghệ số, công nghệ thông tin vào ứng dụng trong sản xuất rau, quả an toàn, góp phần tăng cường công tác quản lý, minh bạch thông tin sản phẩm để người tiêu dùng yên tâm.
Sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong đó có sản xuất rau, quả trong nhà màng, nhà lưới là hướng đi đúng trong sản xuất nông nghiệp hiện nay. Đặc biệt, đối với một tỉnh có diện tích đất tự nhiên hẹp, mật độ dân số đông, nhưng lại có lợi thế về vị trí địa lý như Bắc Ninh thì việc phát triển sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong nhà màng, nhà kính, nhà lưới chính là đòn bẩy quan trọng thúc đẩy sản xuất phát triển, nâng cao giá trị thu nhập trên một đơn vị canh tác.