Đưa “con đường em đến trường” đến với vùng cao

Từ Bắc Ninh, vượt qua cung đường gần 350km, trong đó hơn phân nửa là những đoạn đèo dốc uốn lượn đặc trưng của Tây Bắc, tôi cùng với nhóm thanh niên tình nguyện Đoàn TN Sở GTVT và Chi đoàn BQL các Bến xe Bắc Ninh đến với Mù Cang Chải vào những ngày cuối thu để triển khai công trình “Con đường em đến trường” tại bản Háng Đề Đài, xã Khao Mang, huyện Mù Cang Chải.

Đến với Mù Cang Chải
Mảnh đất Mù Cang Chải với danh thắng ruộng bậc thang chào đón đoàn bằng nắng vàng rực rỡ. Nắng dát vàng trên những thửa ruộng bậc thang vào mùa lúa chín và cả những nương ngô, đồi Sơn tra (táo mèo) trĩu quả đang mùa thu hoạch. Những đứa trẻ tươi vui đổ xô từ các bản, các xã vùng cao về trung tâm thị trấn trong ngày Trung thu, váy áo xúng xính với nụ cười thường trực, ít ai biết được rằng, nhiều em trong số này sẽ phải đi học trên những con đường đất đầy đá sỏi, dốc lên xuống uốn quanh những mỏm núi cao san sát. Mặt đường tưởng như bị thiên nhiên băm vằm với những lằn rạch chằng chịt, sỏi đá nhấp nhô. Trời mưa, con đường còn khủng khiếp hơn với một lớp đất nhão, trở nên trơn trượt vô cùng nguy hiểm. Ấy vậy mà, trên hành trình tìm học cái chữ các bạn nhỏ xã Khao Mang nói riêng và nhiều địa phương trong huyện Mù Cang Chải nói chung vẫn phải đến trường trên những con đường ấy chỉ bằng đôi dép nhựa xộc xệch, hoặc đôi chân trần tím tái vì lạnh. Có những nơi, con đường đến trường của các em còn là lòng suối với sự rình rập của lũ quét, sạt lở đất chẳng biết đến lúc nào...
Đường vào bản Háng Đề Đài
Chinh phục cung đường hơn 10km từ thị trấn Mù Cang Chải đến xã Khao Mang bằng xe máy với những dốc cao, quanh co là thử thách lớn với những tay lái mới lần đầu lên Mù Cang Chải của đoàn chúng tôi. Thế nhưng cung đường đó vẫn là “thiên đường” so với cung đường hơn 13km từ trung tâm xã đến bản Háng Đề Đài (bản cuối cùng của xã Khao Mang chưa có điện). Khi vượt qua những con dốc dựng đứng trên con đường đất, đá ngoằn ngoèo nhỏ như “sợi chỉ” chạy tít lên đỉnh núi, không ai bảo ai nhưng trong mỗi chúng tôi như vẫn luôn “hiện hữu” những lo lắng nhất định. Hành trình chinh phục cung đường này thật gian nan với những ai chưa biết đến vùng cao. Con đường đất, đá sỏi lổn nhổn, gập ghềnh, dốc cao, quanh co, có những đoạn phải lội qua suối là thử thách rất lớn với những người trong đoàn.

Lãnh đạo, đoàn viên thanh niên BQL các Bến xe Bắc Ninh lao động xây dựng “con đường em đến trường” tại bản Háng Đề Đài.

Đón chúng tôi tại lối rẽ vào bản Háng Đề Đài, xã Khao Mang, chàng thanh niên dân tộc Mông Giàng A Thái không giấu nổi vẻ xúc động bởi cách đây mấy năm anh đã từng xuống Bắc Ninh làm việc. Dù mới trở về quê để phục vụ bà con dân tộc mình nhưng anh Thái luôn coi Bắc Ninh là quê hương thứ hai và tâm niệm sẽ còn trở lại. Anh Thái cho biết, thời tiết ngày Đoàn chúng tôi vào nắng ráo còn dễ đi chứ khi mưa phùn, con đường này lầy lội, trơn trượt khó đi vô cùng. Hay vào mùa mưa lũ, những cơn mưa rừng mang theo hàng nghìn khối nước đổ xuống có khi cuốn bay cả một đoạn đường. Trước đây, người dân các bản của xã Khao Mang ra xã, huyện phải đi bộ. Sáng 5 giờ đi, phải đến trưa mới ra tới xã, thậm chí giữa giờ chiều mới tới trung tâm huyện. Tuy vất vả, nhưng con đường là sự liên kết duy nhất với sự văn minh phố huyện. Mới đây, với những nỗ lực của cả hệ thống chính trị của tỉnh, của huyện, con đường vào xã đã được bê tông hóa, điện cũng được kéo vào đến trung tâm nhiều bản. Thế nhưng, riêng ở bản Háng Đề Đài, điện và con đường bê tông vẫn là cái gì đó “xa xỉ”.
Khi vượt qua thử thách mang tên con đường, khung cảnh thiên nhiên càng hiện ra rõ với vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng. Những cánh rừng nguyên sinh, những cây gỗ to với gốc to hai người ôm ngay sát mặt đường; những bông hoa dại đủ thứ màu sắc rải đều hai bên đường đi, xa xa tầm mắt là những nương lúa lúp xúp của người dân tạo nên một bức tranh hài hòa của thiên nhiên, con người xen lẫn vào nhau. Và trên con đường ấy, chúng tôi gặp những tốp thanh niên với màu áo xanh tình nguyện chở xi măng từ xã vào bản, vào chỗ khởi công công trình.
Hành trình của những bao xi măng
Câu chuyện trên đường đi,  anh Giàng A Của, Bí thư Đoàn xã, phụ trách bản Háng Đề Đài cho biết, xi măng chúng tôi ủng hộ công trình từ nhà máy chỉ chuyển lên được đến xã. Con đường hơn 10km từ xã vào chỗ khởi công xi măng được chuyển “tăng bo” bằng xe máy. Mỗi xe chỉ chở được 1 hoặc 2 bao, xe nào khỏe lắm thì chở được 3 bao nhưng hầu như chỉ dám chở 1 hoặc 2 bao thôi vì đường dốc cao, nếu chở nặng rất dễ “bốc đầu” hoặc đổ xe khi đi qua những đoạn đường có “sống trâu”. Nếu nói đến chi phí, có lẽ công vận chuyển còn “đắt” hơn giá trị của bao xi măng. Những tình nguyện viên của bản đi chở xi măng về bản, mỗi chuyến xe chạy gần 1 tiếng đồng hồ một lượt, chở được 2 bao xi măng là 2 tiếng đồng hồ liên tục chạy trên con đường rộng hơn 1m, có chỗ hẹp men theo ruộng bậc thang như hình móng ngựa chỉ 0,6m. Thế mới biết xi măng cũng phải trải qua hành trình gian nan cùng với công sức không thể đo đếm được của những tình nguyện viên hết lòng vì dân bản, hết lòng “vì đàn em thân yêu”.

Con đường bê tông nhỏ đến trường dần hình thành nhờ công sức của bà con dân bản.

Song, để làm ra con đường bê tông hóa, ngoài xi măng, còn cần cát sỏi. Bí thư Đoàn xã Giàng A Của cho biết thêm: “Cát vàng vào đến đây giá gấp 10 lần so với điểm bán vật liệu xây dựng ở huyện. Cho nên, cát sỏi đoàn viên thanh niên trong bản, đoàn viên thanh niên của xã hỗ trợ cùng, phải tự xúc ở suối, tự đãi sỏi, hút cát bằng những dụng cụ thô sơ nhất và cực kỳ vất vả. Kiếm được tải cát vàng, tải sỏi đá dưới lòng suối phải bỏ ra nhiều thời gian, công sức lắm...”.
Sau lễ khởi công, đoàn viên thanh niên và người dân cùng bắt tay ngay vào làm tuyến đường đến điểm trường Mầm non bản Háng Đề Đài. Quệt những giọt mồ hôi chảy dài trên khuôn mặt, anh Trần Mạnh Cường, Bí thư Đoàn Sở GTVT Bắc Ninh, người đã tham gia nhiều chương trình tình nguyện cũng là người đề xuất ủng hộ 15 tấn xi măng để làm con đường này cho biết “Đây là chuyến đi ý nghĩa của cá nhân anh cũng như của cả đoàn, đúng là làm ra một con đường bê tông ở nơi đây, máy móc không vào được, toàn bộ phải làm bằng sức người thế này quả thật quá khó khăn. Là người thẩm định thiết kế và quản lý kỹ thuật và chất lượng thi công nhiều tuyến đường trên địa bàn tỉnh, anh Cường tếu táo, con đường này chẳng thể sử dụng những tiêu chuẩn kỹ thuật như độ chặt nền đường hay mác bê tông và cũng chẳng thể đong đếm được con đường này trị giá bao nhiêu tiền... Cơ duyên làm con đường cho các em đi học, người dân giao thương đỡ vất vả cũng rất tình cờ. Lúc đầu, Đoàn TN Sở GTVT và Chi đoàn BQL các Bến xe Bắc Ninh chỉ có ý định lên thăm, tặng quà. Liên lạc với Huyện Đoàn Mù Cang Chải, được các anh ngỏ ý hỗ trợ công trình “Con đường em đến trường”. Nhận thấy ý nghĩa thiết thực, các anh liền đồng ý và triển khai chỉ trong vòng chưa đầy 1 tuần.
Vậy là “Con đường em đến trường” đã đến được tới một trong những xã xa nhất của tỉnh Yên Bái. Với ý nghĩa lớn lao, thiết thực của việc xây dựng những con đường cho trẻ em đi học, chắc chắn sẽ còn nhiều “Con đường em đến trường” khác được vận động, xây dựng và đưa vào sử dụng tại nhiều thôn, bản của các huyện vùng cao. Những con đường đến trường được bê tông hóa chắc hẳn sẽ làm gần hơn khoảng cách cho những đứa trẻ trong hành trình đến với “cái chữ”, giúp các thầy cô an tâm hơn trên con đường đến trường.

M.C.C, tháng 10-2020