Trao truyền di sản Quan họ

Lớp học hát Quan họ dịp hè năm 2025 do Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh tổ chức thu hút đông đảo thiếu niên, nhi đồng trong tỉnh tham gia.

Nhận thức trách nhiệm gìn giữ di sản Dân ca Quan họ, nhiều năm qua, CLB Quan họ Hoài Thị, Liên Bão (Tiên Du) không chỉ chú trọng truyền dạy cho các liền anh, liền chị trong CLB mà còn mở lớp truyền dạy mỗi dịp hè về. Năm 2025, lớp truyền dạy Quan họ măng non dịp hè của CLB được mở từ đầu tháng 6 với hơn 20 thanh thiếu niên, nhi đồng trong thôn tham gia học hát vào các buổi tối thứ 2, 4, 6 tại đình làng. Hơn 10 năm qua, với sự tâm huyết, nhiệt tình của các nghệ nhân, liền anh, liền chị có kinh nghiệm và nhiều vốn liếng như nghệ nhân Nguyễn Thị Lành, Bùi Thị Sỉnh… đã truyền dạy cho hàng trăm thiếu niên, nhi đồng trong thôn với các làn điệu Quan họ lời cổ, lời mới, giúp các thế hệ măng non Hoài Thị có một mùa hè bổ ích, thiết thực và biết trân trọng giá trị di sản quê hương.
Từ năm 2009, khi dân ca Quan họ được UNESCO ghi danh là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại, với tình yêu Quan họ và mong muốn được trao truyền cho thế hệ trẻ quê hương, bà Nguyễn Thị Hồng Thái đã gây dựng, quy tụ các em 3 thôn: Lũng Giang, Lũng Sơn, Duệ Đông (thị trấn Lim) để truyền dạy Quan họ cho các em thiếu niên nhi đồng. Hoạt động hiệu quả của lớp học hát Quan họ măng non thu hút các cháu tham gia ngày càng đông. Năm 2018, CLB Quan họ Thiếu niên nhi đồng thị trấn Lim được thành lập thu hút hơn 30 em tham gia, đến nay có hơn 50 thành viên, nhiều em từ 8 đến 10 tuổi là những hạt nhân văn nghệ tiêu biểu ở trường, lớp. 
Bà Nguyễn Thị Hồng Thái, Chủ nhiệm CLB Quan họ Thiếu niên nhi đồng thị trấn Lim chia sẻ: Dịp hè về là CLB truyền dạy liên tục các ngày trong tuần cho các em. Để các cháu có niềm đam mê với Quan họ và tích cực chăm chỉ rèn luyện câu ca không chỉ là sự tâm huyết, nhiệt tình truyền dạy của Ban chủ nhiệm là các liền chị: Nguyễn Thị Liễu, Nguyễn Thị Lời… mà còn là sự đóng góp công sức không nhỏ của các nhạc công trong CLB là Nguyễn Văn Ngọc, Đỗ Bá Hiếu, Nguyễn Thế Bếp, những người lấy nhịp, phách đầu tiên cho các em trong học hát Quan họ.
Với sự tận tuỵ của các thế hệ đi trước, nhiều em trong CLB Quan họ Thiếu niên nhi đồng thị trấn Lim đạt giải Nhất, Nhì, Ba tại sân chơi “Tiếng hát măng non Quan họ” tỉnh. Tại sân chơi này năm 2025, CLB có 2 em là Nguyễn Phương Quyên, Nguyễn Hải Yến, 10 tuổi, đạt giải Nhì.
Không chỉ các CLB, các địa phương tích cực truyền dạy Quan họ cho các em thiếu niên, nhi đồng dịp hè mà vừa qua Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh cũng tổ chức lớp học hát Dân ca Quan họ dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng năm 2025 với gần 200 em tham gia. Để nâng cao chất lượng các lớp học hát Quan họ măng non, ngay từ đầu dịp hè, Phòng Nghiệp vụ (Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh) đã có kế hoạch hướng dẫn các CLB Quan họ trong tỉnh tổ chức các lớp học hát Quan họ cho thanh, thiếu niên, nhi đồng. Theo đánh giá của Phòng Nghiệp vụ, năm nay, số lượng các em thiếu niên nhi đồng tham gia học hát Quan họ ở các CLB trong toàn tỉnh đều đông hơn, đặc biệt tỷ lệ các em nam đăng ký học tăng hơn so mọi năm, đây là điều đáng mừng trong việc truyền dạy Quan họ. Từ những hạt mầm Quan họ măng non này, sẽ báo hiệu cho thế hệ kế tiếp ở các CLB có tỷ lệ nam, nữ cân bằng trong tương lai.
Thế hệ này truyền dạy cho thế hệ kia, tình yêu Quan họ hình thành một cách tự nhiên trong nếp sống của mỗi gia đình, cộng đồng dân cư. Từ những CLB Quan họ măng non ra đời khắp các thôn, làng Bắc Ninh, đến các lớp học đều miễn phí, để các em hiểu được nét đẹp Quan họ qua việc truyền tải bằng tình yêu, niềm đam mê của các liền anh, liền chị thế hệ trước… tất cả đã làm cho sức sống Quan họ được bền chặt, nảy nở. Ở địa phương dịp hè được đắm mình trong Quan họ thì vào năm học đến trường, các em cũng có những tiết học hát Quan họ. Dân ca Quan họ Bắc Ninh được đưa vào giảng dạy ở các trường từ tiểu học đến trung học phổ thông trên toàn tỉnh từ năm học 2011-2012. Từ đó, những hoạt động văn nghệ trong ngày lễ, dịp kỷ niệm… ở trường học thường có những câu ca Quan họ của các liền anh, liền chị nhí. 
Bằng niềm đam mê, nhiệt tình của các nghệ nhân cùng sự tâm huyết, trách nhiệm của những người làm công tác văn hoá mà việc truyền dạy di sản đã được mở rộng dưới nhiều hình thức, quy mô truyền dạy khác nhau, phong trào học hát Quan họ không còn bó hẹp ở phạm vi, không gian của tỉnh Bắc Ninh mà ngày càng phát triển, lan toả đến nhiều cộng đồng dân cư ở các tỉnh, thành phố trong nước cũng như quốc tế. Đến nay, Bắc Ninh từ 44 làng Quan họ gốc đã lan toả có 261 làng Quan họ thực hành và gần 400 CLB Quan họ. Chính sự trân trọng Quan họ từ trong gia đình đến cộng đồng đã giúp mạch nguồn Quan họ tuôn chảy, vươn xa.