Phát triển khu công nghiệp hiện đại, khẳng định sức hút toàn cầu

Gần ba thập kỷ tái lập, từ một tỉnh nông nghiệp, Bắc Ninh đã có bước chuyển mình mạnh mẽ trở thành trung tâm công nghiệp trọng điểm phía Bắc. Với hệ thống khu công nghiệp (KCN) hiện đại và đồng bộ, Bắc Ninh không chỉ thu hút những tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới mà còn định hình hệ sinh thái công nghiệp kiểu mới, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển dài hạn và bền vững.

Từ đầu năm đến nay các KCN Bắc Ninh cấp phép đầu tư cho 86 dự án FDI và 42 dự án trong nước (DDI).

Bắt đầu từ Nghị quyết 02/NQ-TU năm 2001 về phát triển KCN gắn với hiện đại hóa đô thị, Bắc Ninh kiên định mục tiêu xây dựng tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại. Đến nay, tỉnh đã hình thành 21 KCN tập trung với tổng diện tích khoảng 8.202 ha, trong đó có 15 KCN đã đi vào hoạt động, tỷ lệ lấp đầy đạt gần 65% và tiếp tục tăng nhanh với hàng loạt dự án hạ tầng đang triển khai.
Đặc biệt, trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh tích hợp thêm 5 KCN mới vào quy hoạch, mở rộng dư địa phát triển lên tới gần 1.800 ha, tạo thêm “vùng đệm” chiến lược để đón đầu các nhà đầu tư lớn trong ngành bán dẫn, điện tử và công nghệ cao.
Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, Bắc Ninh đã thu hút được khoảng 3,3 tỷ USD vốn đầu tư vào các KCN, tăng 275% so với cùng kỳ 2024 và vượt 43% so với kế hoạch năm. Đáng chú ý, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chiếm tới 2,69 tỷ USD, đến từ 86 dự án cấp mới và hơn 220 lượt điều chỉnh - một minh chứng rõ nét cho sức hấp dẫn ngày càng lớn của Bắc Ninh đối với nhà đầu tư quốc tế.
Bên cạnh số lượng, chất lượng đầu tư có sự chuyển biến tích cực. Các dự án công nghệ cao, thân thiện môi trường, giá trị gia tăng lớn đang dần thay thế mô hình công nghiệp truyền thống. Các doanh nghiệp trong nước cũng bắt đầu tham gia mạnh mẽ hơn vào hệ sinh thái công nghiệp, với vốn đăng ký tương đương 539 triệu USD - dấu hiệu tích cực cho chính sách phát triển kinh tế tư nhân và đổi mới sáng tạo.
Trên nền tảng hạ tầng công nghiệp sẵn có, Bắc Ninh đang tập trung phát triển ngành công nghiệp bán dẫn - lĩnh vực được Chính phủ xác định là chiến lược đến năm 2030. Dự án của Tập đoàn Amkor tại KCN Yên Phong II-C là ví dụ tiêu biểu với tổng vốn 1,6 tỷ USD, Amkor đang xây dựng trung tâm sản xuất chip bán dẫn lớn nhất thế giới tại Bắc Ninh. Dự án sau khi mở rộng sẽ đạt công suất tối đa vào năm 2035, tạo ra hàng triệu sản phẩm bán dẫn mỗi năm.
Không chỉ có Samsung, Amkor, nhiều tên tuổi lớn như Goertek, Micro Commercial Components, Victory Giant Technology… cũng đang đầu tư mạnh vào lĩnh vực này tại Bắc Ninh, hình thành chuỗi giá trị từ thiết kế, sản xuất, đóng gói đến kiểm thử chip. Đây là nền tảng quan trọng giúp Bắc Ninh vươn lên thành thủ phủ công nghiệp bán dẫn của Việt Nam.
Một hệ sinh thái công nghiệp toàn diện, tích hợp công nghệ, nhân lực, hạ tầng xã hội… đang được định hình. Không dừng lại ở phát triển nhà máy và dây chuyền sản xuất, Bắc Ninh đặc biệt chú trọng xây dựng hệ sinh thái công nghiệp toàn diện: hạ tầng giao thông kết nối liên vùng, nguồn năng lượng ổn định, trung tâm đào tạo nhân lực chất lượng cao, hệ thống xử lý môi trường đạt chuẩn quốc tế.
Mục tiêu của tỉnh là từng bước chuyển từ mô hình KCN đơn thuần sang KCN kiểu mới: Kết hợp chặt chẽ giữa hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, đảm bảo điều kiện sống, làm việc và phát triển lâu dài cho người lao động. Theo định hướng đến 2030, 100% KCN mới quy hoạch sẽ có quỹ đất dành cho thiết chế văn hóa; 50% KCN sẽ xây dựng trung tâm văn hóa - thể thao phục vụ công nhân.
Trong bối cảnh sáp nhập tỉnh Bắc Giang - Bắc Ninh, việc quy hoạch KCN cần được tính toán lại theo hướng tối ưu hóa không gian công nghiệp, tránh trùng lặp, tăng cường liên kết vùng. Bắc Ninh chủ trương xây dựng hệ thống KCN liên tỉnh dọc theo các trục phát triển chiến lược như cao tốc Nội Bài - Hạ Long, Quốc lộ 18, đường Vành đai 4, sân bay Gia Bình…
Việc phân vùng chức năng các KCN theo mô hình: Công nghệ cao, truyền thống, hỗ trợ; kết hợp với cụm KCN giáp ranh liên tỉnh sẽ tăng hiệu quả khai thác hạ tầng, chuỗi cung ứng và nguồn nhân lực. Đây là định hướng phát triển hiện đại và bền vững phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế.
Sự phát triển mạnh mẽ của hệ sinh thái khu công nghiệp đang là bệ phóng đưa Bắc Ninh thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số. Trong giai đoạn 2020-2025, tỉnh đã cấp mới 608 dự án đầu tư vào KCN, với tổng vốn hơn 9,7 tỷ USD - vượt 30,4% chỉ tiêu. Giá trị xuất khẩu từ các KCN chiếm hơn 90% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh, đóng góp lớn cho ngân sách và đảm bảo an sinh xã hội.
Bắc Ninh đã, đang và sẽ tiếp tục là “điểm đến vàng” cho các nhà đầu tư công nghệ cao, là hình mẫu điển hình về phát triển công nghiệp xanh, bền vững tại Việt Nam.