Bà ngoại

Tết lại sắp đến rồi. Lòng con nhớ ngoại quay quắt. Bố là trẻ mồ côi nên con không có ông bà nội. Ông ngoại cũng mất khi mẹ con chưa lấy chồng nên con chỉ có bà Ngoại.

Mẹ con là con út nên ngoại ở cùng để tiện chăm sóc con cháu. Mẹ con bán hàng ăn nên mẹ dậy sớm dọn hàng ra chợ. Con luôn ở cùng ngoại từ sáng đến tối. Lúc con 2 tuổi mẹ sinh em bé. Con sang ngủ cùng ngoại. Ngày xưa không có điện nhưng ngủ với ngoại con chưa bao giờ thấy nóng. Mùa hè con tưởng ngoại không ngủ vì lúc nào thức giấc cũng thấy ngoại phe phẩy quạt cho con. Ngoại quạt theo quán tính, kể cả lúc ngủ tay cũng luôn phe phẩy.

Bây giờ con vẫn còn tâm hồn trẻ thơ vì ngày nhỏ đêm nào ngoại cũng kể chuyện Tống Trân-Cúc Hoa, Hoàng Trìu, Chiêu Quân cống hồ. Phạm Tải - Ngọc Hoa, Thạch Sanh... con  yêu những nhân vật trong chuyện ngoại kể. Tuy không biết chữ nhưng ngoại kể tất cả những câu chuyện ấy đều bằng thơ. Trong con ngoại là người giỏi nhất, thông thái nhất. Có chuyện gì thắc mắc con cũng đều hỏi ngoại. Cứ thế con lớn lên trong lời ru của ngoại và tâm hồn con trong trẻo qua những câu chuyện ngoại  kể. Lúc nào con cũng quanh quẩn bên ngoại như hình với bóng. Lúc đó con ước mình mau lớn để biết làm nhiều việc như ngoại.

Năm con học lớp 1, chính ngoại đưa con đến trường buổi học đầu tiên vì mẹ còn bận em bé nữa. Con không buồn mà sung sướng tự tin nắm bàn tay thô ráp của ngoại đi học. Những buổi sau cũng vẫn ngoại là người đi đón con. Đường đến trường qua nhà ông Ngọc có con ngỗng hay chạy ra đuổi trẻ con. Biết con sợ con ngỗng nên ngoại hay đến sớm để dắt con về. Tất cả những chữ viết đầu tiên dù chưa đẹp con cũng khoe với ngoại. Ngoại dạy con: o tròn như quả trứng gà, ô thì đội mũ, ơ thời thêm râu... Ngoại đi xin tre vót cho con từng que tính, vót cho con từng cái bút chì, cùng xòe ngón tay dậy con làm toán... Cứ thế con và ngoại đã trở nên thân thiết không dời. Tối nào ngoại cũng hỏi:

- Lan con ai?

- Con là con gái của ngoại.

Nói xong bao giờ con cũng ôm ngoại hôn lên má, lên mắt, lên trán... ngoại. Ngoại ôm con thật chặt:

- Ôi, công chúa nhỏ của ngoại!

Ngoại thường đun nước bồ kết với lá bưởi để gội đầu cho con. Ngoại bảo con gái phải chăm chút mái tóc. Cái răng cái tóc là góc con người. Có lẽ tóc con mượt mà là do được ngoại chăm chút. Những ngày nắng nóng ngoại thường pha cho con cốc nước dâu màu đỏ rất ngọt. Từ bấy đến nay con vẫn mê thứ nước mát có màu đỏ như tình yêu của ngoại. Những đêm mưa, nhà dột. Ngoại dậy lấy chậu hứng mưa rồi chọn cho con chỗ khô nhất ở góc giường cho con ngủ, còn ngoại thì ngồi vì giường dột ướt. Thế mà sáng ngoại vẫn dậy sớm bế em đỡ mẹ để bố mẹ làm hàng.

Tuổi thơ của con lúc nào cũng có ngoại. Mỗi chiều hè, ngoại bế em bé cùng mấy chị em con lên quả đồi cạnh nhà xem thả diều, xem các chú, các anh đá bóng... tối tối chúng con rải chiếu ở giữa sân nằm ngắm trăng, nghe ngoại kể chuyện về quê hương Hà Nam-nơi ngoại đã lớn lên ở đó. Con yêu quê, yêu Phủ Lý - nơi con chôn rau cắt rốn của ngoại. Yêu con sông Châu Giang mỗi hè về thấy nước đục ngầu cùng những cái vó bè hiện lên giữa hoàng hôn chạng vạng. Mỗi tuổi con thêm cao hơn thì những nếp nhăn trên mặt ngoại càng nhiều. Tóc ngoại đã chuyển sang màu bàng bạc. Nhà đông con cháu nhưng người mê mùi trầu thuốc thơm thơm của ngoại vẫn là con, con rất thích giã trầu cho ngoại. Con lấy dao tước cau và vỏ thật nhỏ rồi cho trầu vào giã cho mịn. Giã đến khi miếng trầu cùng vỏ, cau quyện vào nhau mới đưa cho ngoại. Ngoại giơ cao cối trầu gạt vào miệng và bảo:

- Trầu con giã bao giờ cũng ngon.

Nhìn ngoại ăn trầu bỏm bẻm, nụ cười mủm mỉm vừa ăn vừa nhai sao mà yêu đến thế. Con thấy thật hạnh phúc mỗi khi nhìn ngoại nhai trầu. Mùi cau trầu vôi vỏ thơm nồng là cái mùi quen thuộc thơm hơn mọi thứ nước thơm. Bây giờ con cũng dùng nước hoa nhưng không có thứ mùi nào quyến rũ thơm như mùi của ngoại. Những lúc ấy con ôm chầm lấy ngoại mà hít hà:

- Ngoại thơm thật đấy !

Ngoại dang tay vuốt mái tóc con trong sự dịu dàng khôn tả. Đó là những phút bình yên mà suốt đời con thèm khát.

Con lớn rồi. Ngoại đã có cả một đàn cháu nhưng ngoại vẫn luôn lo lắng cho con. Ngoại bảo con ăn ít nên người lúc nào cũng gầy yếu vì thế  có gì ngon ngoại cũng để dành cho con. Mắt lại to đen và đuôi mắt dài sau này lại làm khổ khối anh... Con mãi là đứa cháu bé bỏng của ngoại.

Một ngày đông giáp Tết. Con đang ngồi học ở kí túc xá trường sư phạm thì mẹ cho người lên báo ngoại mất. Đất sụt lở dưới chân con, bầu trời đen sẫm lại và lạnh đến kinh người. Con thét lên khiến các bạn cùng phòng sợ hãi. Sau tiếng thét ấy toàn thân con co giật và cứng đơ. Các bạn xúm lại đưa con lên trạm xá, đi được nửa đường con vùng tỉnh dậy khóc nức nở:

Ngoại ơi !..... Ngoại ơ..... ơi...... i

Đám tang ngoại con không được đưa ngoại đến nơi an nghỉ cuối cùng bởi con ngất lên ngất xuống, người mềm oặt như tàu lá héo. Lòng con đau thắt. Mười bảy tuổi con mới biết thế nào là đau đớn, thế nào là đau như cắt ruột, thế nào là mất đi người thân...

Ngoại ra đi nhưng tiếng ru của ngoại vẫn ầu ơ trong giấc ngủ của con: cái ngủ mày ngủ cho lâu, để mẹ đi cấy đồng sâu chưa về... Tuổi thơ con tràn ngập hình bóng ngoại nên con nhớ lắm mỗi xuân về. Mỗi khi xuân đến con như trở lại tuổi thơ và gọi: Ngoại ơi...