Bữa cơm ngày bão

Những năm tuổi thơ, cũng như nhiều gia đình khác ở địa phương, ngôi nhà của gia đình tôi rất đơn sơ, tường đắp bằng đất sỏi cơm, mái lợp bằng rơm rạ… nên mỗi khi đến mùa mưa bão mẹ tôi lại tất tả lo nhờ người dọi lại những chỗ dột, chằng néo lại mái nhà… Bố thường đi công tác xa, nên hầu như mọi việc nặng nhẹ đều tới tay mẹ. Có một mùa mưa bão, ngôi nhà nhỏ bé ấy đã gắng gượng qua cơn bão lớn, nhưng không trụ nổi suốt mấy ngày mưa liên tiếp. Nền móng, tường mái đều ũng nước, có nguy cơ sụp bất cứ lúc nào. Mẹ thì lo lắng còn các con hồn nhiên vẫn vui đùa mỗi ngày. Buổi chiều hết gạo chẳng có cơm, có vại cà pháo muối xổi vừa chua tới, mấy chị em vừa đọc truyện tranh vừa rúc rích cười, thỉnh thoảng chạy ra vớt cà ăn vã, cà muối chín tới ăn rất ngon miệng nhưng không no được cái bụng. Buổi tối ngủ trên chiếc giường tránh dột kê ngay giữa nhà. Tiết trời mưa lành lạnh, đắp chiếc vỏ chăn ngủ ngon lành chẳng cần bận tâm đến những cái bụng rỗng cứ kêu èo èo…

Đang đêm ngon giấc, mẹ khêu đèn lôi mấy chị em dậy ôm chăn chiếu để xuống… bếp. Mấy chị em ngái ngủ luyến tiếc hơi ấm trong giấc say nồng, miễn cưỡng nghe lời mẹ đội mưa băng qua sân, qua cả khu vườn nhỏ để đến cái bếp cũ bỏ hoang ở mãi cuối vườn, vừa trải chiếu là lại lăn kềnh ra ngủ tiếp. Trời mờ mờ sáng mấy mẹ con vẫn còn đang trong chăn ấm, đã nghe tiếng bác hàng xóm í ới gọi với sang nhà bà hàng xóm bên này “Bà Trang ơi, tôi với bà lên nhà cô giáo xem nhà cô ấy có sao không, mưa nhiều thế này không khéo đổ mất…”.
Nhà đổ thật rồi, cả một gian giữa của ngôi nhà đổ sập thẳng xuống chiếc giường mà ba chị em ngủ hồi đêm, mẹ thì cảm thấy hú vía “Đội ơn Trời Phật, tổ tiên linh thiêng che chở…”, còn mấy chị em vẫn nhấm nhỉ cười với nhau như không có chuyện gì xảy ra. Tôi còn nhớ bữa cơm buổi trưa hôm đó ăn rất ngon miệng. Cơm gạo quê thơm nưng nức, nấu vừa chín tới, ăn với rau muống xào tỏi xanh non. Loài rau muống cũng thật lạ kỳ, càng mưa càng vươn ngọn mềm ngọt, dường như cũng biết thương người gặp khó trong mưa bão mà thêm ngon ngọt. Tôi cũng không biết làm sao hôm đó nhà tôi có gạo để nấu cơm, chắc là được hàng xóm giúp… Đến bây giờ tôi vẫn cảm phục mẹ nhiều lắm, trời có mưa bão thế nào mẹ vẫn nấu được cơm chín nục. Một tấm phên rạ đủ giữ cho ba ông đầu rau không bị ướt, nắm lá tre ướt nhoẹt hay bó rơm rạ sũng nước, mẹ vừa đẩy lửa vừa sấy lá, vừa giữ tấm liếp để che gió phía trước, chắn gió phía sau, khói và lửa tạt quẩn quanh theo từng cơn gió bão… Thế mà vẫn có cơm ngon.
Sau cái đận đổ nhà ấy, gia đình tôi che đậy phên liếp ngủ ngoài trời đến hơn một tháng mới dựng được ngôi nhà mới lợp lá cọ. Tôi không sao quên được những đêm hè năm đó, mẹ thường kể đủ thứ chuyện về cuộc đời bà đã trải qua như những năm sơ tán trong chiến tranh chống Mỹ, thời còn phải đi tản cư, nạn đói năm 45, rồi thời đi làm công trường xây dựng khu gang thép Thái Nguyên… Nằm ngắm trăng sao chênh chếch qua tấm bạt che trên đình màn, lắng nghe làn gió thoảng nhẹ làm đung đưa những ngọn cây quanh sân cùng câu chuyện kể của mẹ đã đưa chúng tôi vào những giấc ngủ êm đềm. Cũng có hôm trăng sáng vằng vặc, cũng có hôm oi nồng chẳng thấy trăng sao… Dù thế nào thì đều có cảm giác thật bình yên trong vòng tay che chở của mẹ… Nhiều người thương cho hoàn cảnh gia đình tôi, nói rằng sao mà khổ thế. Tốt hay xấu, khổ hay không khổ là do tâm thái của mỗi người. Kỳ thực chúng tôi chẳng thấy khổ chút nào, mẹ vẫn bình thản đi làm mỗi ngày, vẫn chăm lo quán xuyến việc nhà mà không một lời thở than, lại còn có rất nhiều chuyện vui để kể cho các con nghe mỗi ngày nữa… Thì ra thái độ đối mặt với khó khăn là rất quan trọng. Nhờ đó chúng tôi mới có được cảm nhận bình yên đến thế.
Những trải nghiệm thuở thơ ấu đó theo suốt cuộc đời, giúp tôi nuôi dưỡng thiện tâm, để mỗi mùa mưa bão đến lại rưng rưng thương biết bao con người ở trong vùng bão lũ, nhiều khi còn đối mặt với sự sống chết rình rập đe dọa. Tôi còn nhớ câu chuyện của một người bạn kể về những người ở trọ gần nhà, đó là những gia đình đã trắng trong mưa lũ ở miền Trung năm ngoái, họ phải rời xa quê để tìm phương kế sinh sống. Bão chồng bão, lũ chồng lũ cuộc sống sinh hoạt hàng ngày mãi không hồi phục được…
Thời tiết bất thường cực đoan có dấu hiệu từ đầu năm, lại một mùa bội thu của các loại hoa trái. Nhiều người bảo rằng, nỗi lo được mùa rớt giá… Còn mẹ tôi lại bảo “Không chỉ có vậy, được mùa mà không vui vì còn phấp phỏng nỗi lo thời tiết thiên tai bất thường”. Đúng là như vậy, mới có đầu hè đã bao thông tin về bão lũ, thiên tai dội về. Cảm ân về bữa cơm ngày bão năm xưa, cảm ân những bàn tay nâng đỡ, cảm ân mẹ cha đã cho tôi trải nghiệm về giá trị cuộc sống, tôi muốn nói với mọi người rằng “Cần lắm những tấm lòng, những việc làm cụ thể thiết thực để trợ giúp người dân vùng bão lũ trong những ngày gian khó”.