Căn cứ, quy trình để Tổng thống Trump lệnh triển khai quân đội dẹp biểu tình

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 1/6 cảnh báo điều động lực lượng quân đội tới các thành phố nếu biểu tình bạo loạn không có dấu hiệu suy giảm.

Tuần hành phản đối tình trạng bạo lực của cảnh sát ở Minneapolis (Mỹ) khiến một người da màu thiệt mạng, tại Washington D.C., ngày 1/6/2020. Ảnh: THX/TTXVN

Phát biểu tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng, ông Trump tuyên bố nếu thành phố hay bang nào từ chối tiến hành các hành động cần thiết để bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân, chính quyền liên bang sẽ triển khai quân đội tới đó để bình ổn tình hình.  

Để làm được điều này, ông chủ Nhà Trắng sẽ phải kích hoạt Đạo luật Chống bạo động có từ năm 1807 (Insurrection Act 1807). Đạo luật này đã được sửa đổi một số lần, với nội dung chính là: Tổng thống được quyền huy động và triển khai lực lượng bộ binh, hải quân trong trường hợp cần thiết để dẹp bạo động, bảo đảm luật pháp được thực thi tại một bang hay một vùng lãnh thổ riêng biệt. 

Lần gần nhất chính quyền kích hoạt Đạo luật Chống bạo động là năm 1992 để xử lý các vụ bạo động ở Los Angeles bùng phát sau khi 4 cảnh sát da trắng đánh đập người đàn ông da màu Rodney King. Trước đó, quân đội cũng được triển khai tới St. Croix, quần đảo Virgin năm 1989 để dẹp nạn cướp bóc lan tràn tại đây sau cơn bão Hugo. 

Theo báo cáo năm 2006 của Vụ Khảo cứu Quốc hội Mỹ, trước khi kích hoạt đạo luật này, Tổng thống phải phát đi thông báo yêu cầu các đối tượng có hành vi nổi loạn giải tán trong một thời gian nhất định. Hết thời hạn này mà tình hình không biến chuyển, Tổng thống có quyền ban hành sắc lệnh hành pháp về điều động quân đội thực thi nhiệm vụ. 

Theo NPR, 2006 cũng là năm mà đạo luật này được sửa đổi theo hướng mở rộng diện trường hợp mà tổng thống được quyền kích hoạt, sau khi dư luận chỉ trích mạnh mẽ phản ứng yếu kém của chính quyền trước thảm họa bão Katrina năm 2005. Theo đó, đạo luật trao cho tổng thống quyền triển khai quân đội trong các thảm họa thiên nhiên hoặc tấn công khủng bố.