Cần thiết điều chỉnh quy định về tiêu chuẩn cơ sở vật chất trường mầm non và phổ thông

Theo dự thảo Thông tư, đối với quy định tiêu chuẩn cơ sở vật chất trường mầm non, về quy mô, trường mầm non có quy mô tối thiểu 9 nhóm, lớp và tối đa 30 nhóm, lớp. Đối với trường tại các xã thuộc vùng khó khăn và các trường dân lập, tư thục có quy mô tối thiểu 5 nhóm, lớp.
Căn cứ điều kiện các địa phương, có thể bố trí các điểm trường ở những địa bàn khác nhau cho phù hợp. Tổng diện tích khu đất xây dựng trường (bao gồm các điểm trường) được xác định trên cơ sở số nhóm, lớp, số trẻ em với bình quân tối thiểu 12m² cho một trẻ em; đối với các đô thị loại III trở lên (theo công nhận loại đô thị của cấp có thẩm quyền) cho phép bình quân tối thiểu 8m² cho một trẻ em.
Về tiêu chuẩn cơ sở vật chất tối thiểu cho trường mầm non, dự thảo Thông tư mới quy định: Phòng giáo dục thể chất, nghệ thuật: liên hệ với khối phòng nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ bằng hành lang giao thông, bảo đảm có 1 phòng giáo dục nghệ thuật, bố trí khu vực để tổ chức hoạt động giáo dục thể chất. Điểm trường có quy mô từ 05 nhóm, lớp trở lên, bố trí 1 phòng giáo dục nghệ thuật; Sân chơi phải được lắp đặt các thiết bị đồ chơi ngoài trời theo quy định.
Đối với tiêu chuẩn cơ sở vật chất các trường tiểu học, dự thảo Thông tư quy định: Trường tiểu học có quy mô tối thiểu 10 lớp và tối đa 40 lớp. Đối với trường tại các xã thuộc vùng khó khăn có quy mô tối thiểu 5 lớp.
Tổng diện tích khu đất xây dựng trường (bao gồm các điểm trường) được xác định trên cơ sở số lớp, số học sinh với bình quân tối thiểu 10m² cho một học sinh; đối với các đô thị loại III trở lên (theo công nhận loại đô thị của cấp có thẩm quyền) cho phép bình quân tối thiểu 6m² cho một học sinh. Đối với trường có tổ chức nội trú hoặc ăn, ở tập trung cho học sinh bán trú, diện tích khu đất cho các hạng mục công trình phục vụ nội trú; ăn, ở tập trung cho học sinh bán trú bảo đảm 6m² cho một học sinh.

Những năm qua, nhiều trường học của tỉnh được mở rộng, xây mới hiện đại nhằm giảm áp lực quá tải về số lớp và số học sinh/lớp.
Ảnh: Trường Tiểu học Hoàn Sơn, huyện Tiên Du.

Về tiêu chuẩn cơ sở vật chất tối thiểu cho khối phòng học tập, dự thảo nêu rõ: Phòng học phải bảo đảm mỗi lớp có một phòng học riêng; có thể sử dụng làm nơi nghỉ trưa cho học sinh (nếu có); được trang bị đầy đủ: Bàn, ghế học sinh đúng quy cách và đủ chỗ ngồi cho học sinh; bàn, ghế giáo viên; bảng lớp; hệ thống đèn và hệ thống quạt; hệ thống tủ đựng hồ sơ, thiết bị dạy học.
Có thể thấy, việc lấy ý kiến của Bộ GD-ĐT nhằm thay đổi các quy định đã lỗi thời, lạc hậu là rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Đơn cử tại Bắc Ninh, trong 3 năm học gần đây (năm học 2020-2021, 2021-2022, 2022-2023), các chỉ số tiếp cận và phổ cập giáo dục của Bắc Ninh đều dẫn đầu và trong tốp đầu toàn quốc: Duy trì vững chắc vị thế tỉnh đầu tiên cả nước đạt chuẩn phổ cập giáo dục Mầm non cho trẻ 5 tuổi; chuẩn phổ cập giáo dục Tiểu học, THCS mức 3, xóa mùa chữ mức độ 2 (mức độ cao nhất cả nước); 100% trường, lớp ở tất cả các cấp học được kiên cố hóa và đạt chuẩn quốc gia các cấp; tỷ lệ học sinh giỏi quốc gia giai đoạn 2013-2023 chiếm gần 84%, trong nhóm đầu cả nước… Trong các chỉ số tiếp cận nói trên, cần phải hiểu và làm rõ con số 100% trường học các cấp của tỉnh (từng) được công nhận đạt chuẩn quốc gia, chứ không phải hiện tại là 100% trường học đều đạt chuẩn. Lý do, các trường chuẩn sau 5 năm sẽ được UBND tỉnh thẩm định công nhận lại, tùy mức độ, đạt thì tiếp tục công nhận, không đạt thì không công nhận lại.
Theo các tiêu chí, rất nhiều trường học của Bắc Ninh sau 5 năm không đủ các tiêu chí đạt chuẩn, chủ yếu do quá tải về số lớp và số học sinh/lớp, nhất là tại trung tâm các thành phố hoặc địa phương phát triển công nghiệp. Đây là xu thế tất yếu trong quá trình hội nhập, phát triển, dân số cơ học tăng và dân số trong độ tuổi sinh đẻ lớn… Theo số liệu của Sở GD-ĐT, riêng khối tiểu học, toàn tỉnh có 28 trường trên 30 lớp (quy định tối đa 30 lớp với trường chuẩn) và 40 trường trên 40 lớp. Đó là chưa kể, rất nhiều trường, số học sinh/lớp cũng vượt quá quy định trường chuẩn.
 Áp lực quá tải số lớp và số học sinh/lớp trong ngành GD-ĐT Bắc Ninh từ nhiều năm nay trở thành bài toán nan giải đòi hỏi nhiều giải pháp cấp bách lẫn căn cơ trong quy hoạch đồng bộ mạng lưới trường, lớp học hiện đại và có giá trị sử dụng lâu dài. Tuy nhiên, với việc điều chỉnh các quy định chưa phù hợp, hy vọng các trường học trên địa bàn tỉnh vẫn hội đủ các tiêu chí đạt chuẩn quốc gia.