Chung tay bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Sau 2 năm thành lập và đi vào hoạt động, Hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (NTD) tỉnh đã có nhiều hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của NTD, góp phần bảo vệ sự phát triển bền vững của xã hội. Tuy nhiên, công tác bảo vệ quyền lợi NTD hiện nay vẫn gặp những khó khăn nhất định, cần sự chung tay góp sức của toàn xã hội.

Hội bảo vệ quyền lợi NTD tỉnh phối hợp với các ngành chức năng của tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền các văn bản liên quan đến bảo vệ quyền lợi NTD bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, lồng ghép trong các buổi hội thảo, mít tinh, kỷ niệm, nói chuyện chuyên đề. Trọng tâm là các văn bản pháp luật như: Luật Bảo vệ quyền lợi NTD, Nghị định số 185/2013/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi NTD. Phối hợp với các huyện, thành phố, thị xã cùng các tổ chức chính trị - xã hội, ban quản lý chợ, trung tâm thương mại và doanh nghiệp treo băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền hưởng ứng Ngày quốc tế về quyền người tiêu dùng và tổ chức chương trình đưa hàng Việt về nông thôn. Vận động NTD không sử dụng hàng nhập lậu, không tiếp tay cho hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Vận động các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh ký cam kết không sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Công bố số điện thoại đường dây nóng (0913260134) giúp NTD dễ dàng liên hệ khi có yêu cầu khiếu nại hoặc muốn được tư vấn hướng dẫn về kỹ năng tiêu dùng, định hướng trong việc lựa chọn sản phẩm, hàng hóa… Công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường cũng được các ngành thành viên trong Ban chấp hành Hội chú trọng. Chỉ tính riêng lực lượng quản lý thị trường tỉnh, cơ quan chủ quản trong năm 2016 đã kiểm tra, phát hiện và xử lý 1.155 vụ vi phạm kinh doanh hàng hóa, phạt hành chính nộp ngân sách nhà nước hơn 10,64 tỷ đồng… Những hoạt động này đã góp phần tích cực vào việc thiết lập trật tự, ổn định thị trường, hạn chế các hành vi vi phạm pháp luật trong kinh doanh thương mại, bảo vệ quyền lợi chính đáng của NTD.

Lực lượng QLTT kiểm tra hàng hóa tại Siêu thị Dabaco (thành phố Bắc Ninh).

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bảo vệ quyền lợi NTD vẫn còn nhiều khó khăn. Số NTD bị xâm hại quyền lợi còn nhiều. Nguyên nhân chủ yếu do NTD chưa hiểu rõ quyền lợi của mình khi tham gia giao dịch sản phẩm, hàng hóa. Hay hàng hóa có giá trị thấp nên không yêu cầu khiếu nại vì khiếu nại mất nhiều thời gian đi lại, tốn chi phí, cơ hội thành công khó nói trước được. Song song đó, do tập quán và thói quen của một bộ phận người dân chưa ý thức rõ về vai trò và trách nhiệm của tổ chức Hội bảo vệ quyền lợi NTD cũng như quyền và lợi ích chính đáng của mình nên khi gặp vướng mắc và thiệt hại thường tự chịu hoặc có khiếu nại nhưng không đưa ra được bằng chứng sát thực như: Hóa đơn mua hàng, giấy bảo hành sản phẩm... Hội làm căn cứ xem xét, kiến nghị. Khó khăn nữa là Hội bảo vệ quyền lợi NTD thành lập trên cơ sở tự nguyện, kinh phí hoạt động theo nguyên tắc tự bảo đảm, nguồn thu của Hội không có và cho đến nay vẫn chưa được sự hỗ trợ kinh phí hoạt động từ ngân sách nhà nước. Mặt khác, Hội không có cán bộ chuyên trách, các thành viên Ban chấp hành đều công tác kiêm nhiệm, phải tập trung thực hiện nhiệm vụ chuyên môn tại cơ quan, đơn vị nên chưa dành nhiều thời gian cho công tác hội; phối hợp hoạt động giữa các thành viên chưa được duy trì thường xuyên; công tác tuyên truyền và phát triển hội viên ở cơ sở chưa được đẩy mạnh, phổ biến pháp luật liên quan đến bảo vệ NTD chưa đi vào chiều sâu…

Để công tác bảo vệ quyền lợi NTD thực sự đi vào chiều sâu và đạt kết quả cao, trước hết cộng đồng doanh nghiệp nên có những hoạt động thiết thực trong hoạt động bảo vệ quyền lợi NTD như thành lập bộ phận giải quyết khiếu nại của NTD; chủ động xây dựng các kênh thông tin để tiếp nhận những phản ánh, ý kiến của NTD và nghiêm túc thực hiện trách nhiệm của doanh nghiệp với NTD theo quy định trong Luật Bảo vệ quyền lợi NTD và các văn bản khác có liên quan; tích cực tham gia tuyên truyền, phổ biến Luật Bảo vệ NTD đến đông đảo quần chúng nhân dân. Vấn đề cốt lõi là hoàn thiện cơ quan quản lý Nhà nước về bảo vệ NTD xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương mà Sở Công Thương là cơ quan được giao nhiệm vụ thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về lĩnh vực này. Các lực lượng chức năng sẽ phối hợp với cơ quan quản lý Nhà nước đẩy lùi tình trạng kinh doanh hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng ảnh hưởng đến quyền lợi NTD và uy tín của doanh nghiệp làm ăn chân chính. Ngoài ra, cấp huyện, xã cần hoàn thiện bộ phận chuyên trách về bảo vệ quyền lợi NTD; chỉ đạo ban quản lý chợ, trung tâm thương mại, siêu thị trên địa bàn niêm yết công khai quyền và trách nhiệm của NTD tại địa chỉ kinh doanh; lập đường dây nóng tiếp nhận thông tin của NTD; tuyên truyền cho nhân dân, nhất là người dân ở khu vực nông thôn hiểu rõ quyền lợi và trách nhiệm để nâng cao nhận thức tự bảo vệ quyền lợi trong giao dịch thương mại. Về phía NTD cần hiểu biết các quyền của mình và chủ động bảo vệ quyền lợi của mình…