Công nghiệp làng nghề- cần sự liên kết theo hướng phân công lao động hợp lý

Với chủ trương đẩy mạnh phát triển công nghiệp, trong đó công nghiệp làng nghề là một trong những mục tiêu đóng vai trò qua trọng. Từ chủ trương đó những năm qua tỉnh, các địa phương đã có nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến kích các ngành nghề ở nông thôn phát triển, đặc biệt là sự khôi phục và phát triển của các làng nghề truyền thống đã tao sức cuốn hút riêng của Bắc Ninh. Sự phát triển của công nghiệp làng nghề thể hiện rõ nhất trong giai đoạn 2000- 2005 và duy trì cho đến năm 2010, ở khu vực này luôn đóng góp khoảng 75%- 80% giá trị sản xuất công nghiệp ngoài quốc doanh của tỉnh.

Sản phẩm các làng nghề truyền thống trưng bầy tại Triển lãm thành tựu kinh tế- xã hội sau 15 năm tái lập tỉnh

Ngoài đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế, công nghiệp làng nghề góp phần quan trọng để giải phóng các nguồn lực sẵn có trong nội tại của các địa phương mà trước đó chưa được khai, sử dụng đúng với tiềm năng. Trong đó nguồn lực lao động được khai thác, phát huy một cách hiệu quả nhất, kết quả toàn tỉnh đã hình thành gần 58.000 cở sở, HTX, doanh nghiệp sản xuất phi nông nghiệp thu hút khoảng hơn 130.000 lao động. Ở những địa phương thuần nông có tốc độ chuyển đổi lao động tham gia vào các ngành nghề phi nông nghiệp nhanh hơn những vùng vốn có nhiều nghề phụ. Điều này chứng minh một thực tế là qúa trình chuyển dich vu seo về cơ cấu ngành nghề, lao động ngày càng rõ rệt từ nông nghiệp sang công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp.

Điển hình là thị xã Từ Sơn, từ 1 làng Đồng Kỵ làm nghề sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ đã phát triển rộng rãi sang cả Hương Mạc, Phù Khê, Tam Sơn và lan rộng sang các xã của huyện Yên Phong như: Văn Môn, Đông Thọ, Yên Phụ, Trung Nghĩa, Đông Tiến… Tuy nhiên không phải một cơ sở có thể làm tất cả các công đoạn của 1 sản phẩm từ khâu sơ chế đến khi hoàn thiện, mà trong những làng nghề này đã có sự phân công lao động theo hướng chuyên môn hóa. Mỗi cơ sở chỉ tham gia làm từ 1- 2 công đoạn của một sản phẩm và họ cùng liên kết lại để tạo ra những sản phẩm hoàn chỉnh. Cùng sự chuyển đổi theo hướng chuyên môn hóa cao trong tổ chức sản xuất, thì các cơ sở sản xuất ở đây còn tạo ra nhiều loại sản phẩm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Đồ gỗ Đồng Kỵ đã trở thành một thương hiệu thương mại, nó không chỉ của riêng làng nghề Đồng Kỵ mà là biểu tượng chung của tất cả các làng nghề sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ của Bắc Ninh.

Hay trong ngành sản xuất giấy, tập trung chủ yếu ở thành phố Bắc Ninh và Phú lâm (Tiên Du), thì ngay trong làng nghề, hay cụm công nghiệp làng nghề sản xuất giấy cũng có sự phân công lao động theo chuyên ngành khá rõ nét như; một số cơ sở chuyên cung cấp nguyên liệu đầu vào, số cơ sở khác sản xuất, số khác thu mua làm đầu mối tiêu thụ sản phẩm….

Theo ông Vũ Đức Quyết, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh thì, tuy công nghiệp làng nghề bước đầu có sự chuyển biến theo hướng chuyên ngành, sự liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm của làng nghề đã được hình thành song vẫn còn rất lỏng lẻo, dễ bị tổn thương bởi những tác động của nội, ngoại cảnh. Sản xuất mang tính cá thể vẫn phổ biến, cạnh tranh không lành mạnh dẫn đến thiệt hại chung về kinh tế. Vì vậy để có sự liên kết bền vững, nâng cao sức cạnh tranh của công nghiệp địa phương cần lựa chọn mô hình quản lý phù hợp để đủ sức liên kết các doanh nghiệp theo hướng phân công lao động, nhằm hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và canh tranh lành mạnh. Từ đó đưa công nghệ cao, kỹ thuật tinh xảo vào từng công đoạn để thúc đẩy sản xuất theo hướng chuyên môn hóa. Đi đôi với quan tâm chăm sóc, nâng cao chất lượng các nguồn lực (lao động, vốn, đất đai, tay nghề…) và điều kiện sống, điều kiện tái tạo sức lao động của con người. Khuyến khích hình thành các mối liên kết giữa các làng nghề và các doanh nghiệp trên cả nước, nhằm giao lưu, trao đổi kinh nghiệm và tạo mối quan hệ liên kết liên doanh.