Công tác xã hội trong cơ sở y tế hướng đến bệnh nhân

Công tác xã hội (CTXH) là một nghề không mới nhưng chưa được nhìn nhận và quan tâm đúng mức. Tại các bệnh viện và trung tâm y tế, các Phòng, Tổ CTXH được thành lập, hoạt động khá tích cực song chưa thực sự phát huy hết hiệu quả và vai trò của công tác CTXH. Dưới đây là chia sẻ của một số cán bộ y tế làm CTXH tại trung tâm y tế tuyến huyện và bệnh viện chuyên khoa về những thuận lợi, khó khăn của hoạt động này.

Truyền thông tốt hơn để tăng nguồn tài trợ

(Điều dưỡng Nguyễn Đức Thanh, Trung tâm Y tế thành phố Từ Sơn)

CTXH tại bệnh viện là cầu nối hỗ trợ, tư vấn và giải quyết các vấn đề cho người bệnh và người nhà trong quá trình khám, chữa bệnh thông qua các hỗ trợ tiếp đón, chỉ dẫn, cung cấp thông tin, giới thiệu về các dịch vụ khám, chữa bệnh.
Tại Trung tâm Y tế thành phố Từ Sơn, Tổ CTXH tích cực tìm kiếm và kêu gọi các nhà hảo tâm giúp đỡ, tài trợ những suất cơm, cháo, xôi, nguồn kinh phí nhằm hỗ trợ bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn. Bên cạnh đó, Tổ còn phối hợp với các khoa lâm sàng để tư vấn và hỗ trợ  tinh thần nhằm giải tỏa bớt những lo lắng của người bệnh và người nhà người bệnh, để họ yên tâm điều trị; tổ chức khu tiếp đón hỗ trợ nhằm giới thiệu cho mọi người đến Trung tâm biết đến hoạt động CTXH. Để đẩy mạnh công tác hướng dẫn người bệnh đến khám ngoại trú tại khoa Khám bệnh, Tổ CTXH xây dựng mạng lưới tình nguyện viên là cán bộ, y bác sỹ.
Tuy nhiên, hoạt động CTXH vẫn còn những khó khăn nhất định, như: Mới chỉ tập trung tư vấn, hỗ trợ dịch vụ khám, chữa bệnh, hướng dẫn, hỗ trợ người bệnh đến khám ngoại trú, người bệnh điều trị nội trú. Công tác tiếp cận, vận động, tìm nguồn tài trợ từ các nhà hảo tâm chưa đạt hiệu quả cao do hoạt động truyền thông chưa nổi bật.

Cán bộ làm CTXH kiêm nhiệm nên còn thiếu tính chuyên nghiệp

 (Điều dưỡng Lê Thị Thanh, Trưởng phòng,Trung tâm Y tế huyện Quế Võ)

Tổ CTXH Trung tâm Y tế huyện Quế Võ có 5 cán bộ, trang phục của nhân viên Tổ CTXH có màu sắc riêng biệt để bệnh nhân dễ dàng nhận biết trong quá trình liên hệ. Hàng ngày, cán bộ, nhân viên CTXH đi làm sớm hơn để thực hiện công tác đón tiếp, hướng dẫn, phân luồng, đăng ký phần mềm khám bệnh tự động. Cùng với công tác vận động, tiếp nhận tài trợ, Tổ CTXH tổ chức thăm hỏi, trao quà cho người bệnh, nhân viên y tế có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn… Song, thời gian qua, do nhân lực tập trung cho công tác phòng, chống dịch COVID-19, do đó, việc bố trí công tác đón tiếp, hướng dẫn chưa đạt hiệu quả cao. Công tác hỗ trợ tâm lý cho người bệnh và nhân viên y tế, hay đào tạo, tập huấn cho nhân viên bệnh viện về CTXH chưa triển khai thực hiện được. Trong khi đó, cán bộ tham gia hoạt động CTXH vẫn kiêm nhiệm, chưa được đào tạo, bồi dưỡng về kiến thức, kỹ năng về chuyên ngành nên thiếu tính chuyên nghiệp. Hoạt động vận động, gây Quỹ hỗ trợ bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn còn hạn chế.
Để từng bước khắc phục tình trạng này, chúng tôi sẽ thiết lập thêm kênh khảo sát nhanh sự hài lòng người bệnh, đào tạo cán bộ chuyên trách CTXH, tăng cường học hỏi các đơn vị bạn về cách làm hay, hiệu quả để triển khai…

Tuyển chọn tốt tình nguyện viên hỗ trợ bệnh nhân

(Điều dưỡng Nguyễn Thị Chuyên, Phó Trưởng phòng,Trung tâm Y tế huyện Yên Phong)

Kinh nghiệm cho thấy sự hỗ trợ của nhân viên CTXH góp phần làm tăng thêm sự hài lòng của người bệnh và gia đình người bệnh khi đến bệnh viện. Hoạt động CTXH càng có ý nghĩa khi có thể tìm hiểu và nắm bắt được những tâm lý, hoàn cảnh sống, tình trạng bệnh tật… của người bệnh để có thể có sự hỗ trợ thích hợp và kịp thời.
Tại Trung tâm Y tế huyện Yên Phong, mỗi khoa, phòng xây dựng từng khẩu hiệu riêng, ví dụ như tại Khoa Khám bệnh là “Vui vẻ đón tiếp, sẵn sàng hỗ trợ, thăm khám cẩn thận, chỉ định phù hợp, tận tình tư vấn”. Tại các khoa: Hồi sức cấp cứu - Thận Nhân tạo, Khám bệnh, Xét nghiệm, Chẩn đoán hình ảnh… Tổ CTXH đều có sự hỗ trợ kịp thời khi bệnh nhân có nhu cầu hỏi đáp các dịch vụ, hướng dẫn các phòng khám và giúp đỡ bệnh nhân đi lại khó khăn, già yếu.
Để triển khai tốt hơn nữa hoạt động CTXH tại đơn vị, mục tiêu của chúng tôi là tiếp tục tuyển thêm đội ngũ tình nguyện viên CTXH để hỗ trợ bệnh nhân tại Khoa khám bệnh, các bệnh nhân nội và ngoại trú tại bệnh viện; mở rộng các hoạt động truyền thông quảng bá hình ảnh và thông tin về hoạt động của Tổ CTXH; hoàn thành việc xây dựng các quy trình hỗ trợ tiền ăn và tiền viện phí cho người bệnh có hoàn cảnh khó khăn điều trị tại bệnh viện…

Trưởng các khoa, phòng chuyên môn cũng phải vào cuộc

(Điều dưỡng Nguyễn Văn Công Vinh, Trưởng phòng,Trung tâm Y tế huyện Lương Tài)

Phòng Điều dưỡng - CTXH, Trung tâm Y tế huyện Lương Tài thành lập từ năm 2018, hiện có tổng số 17 cán bộ, nhân viên y tế tham gia làm CTXH. Hoạt động CTXH tại Trung tâm trong thời gian qua còn khiêm tốn, chủ yếu mới triển khai được việc hướng dẫn người bệnh tại khu vực bệnh nhân đến khám; tư vấn về quyền lợi, lợi ích hợp pháp và trách nhiệm của của người bệnh, người nhà; tiếp sức người bệnh; tổ chức bữa ăn từ thiện cho người bệnh…
Thời gian tới, để hoạt động CTXH thực sự phát huy hiệu quả, đơn vị xây dựng kế hoạch CTXH cụ thể, gắn trách nhiệm của Trưởng các khoa, phòng chuyên môn; nghiên cứu, bố trí nơi làm việc của Tổ CTXH phù hợp và tiện lợi với bệnh nhân và người nhà khi đến khám, chữa bệnh; kiện toàn Tổ CTXH và mạng lưới CTXH, trong đó lựa chọn những cán bộ tâm huyết, có kỹ năng về CTXH; tạo nhóm làm việc kết nối với mạng lưới CTXH nhằm chia sẻ thông tin của người bệnh, nhân viên để kịp thời hỗ trợ… Song song với đó là triển khai hiệu quả Quyết định 2151 của Bộ Y tế về đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh; triển khai các quy trình kỹ thuật, quy chế chuyên môn, tiêu chí chất lượng bệnh viện, nâng cao tính chuyên nghiệp của cán bộ y tế…

Xây dựng được quy trình, quy định cụ thể

(Điều dưỡng Nguyễn Xuân Quỳnh, Bệnh viện Phổi tỉnh)

CTXH trong bệnh viện có nhiệm vụ hỗ trợ người bệnh, người nhà người bệnh và các nhân viên y tế nhằm giải quyết các vấn đề về xã hội và tâm lý liên quan đến bệnh tật, quá trình khám, chữa bệnh với mục đích hỗ trợ các nhóm đối tượng khắc phục khó khăn để đạt hiệu quả chăm sóc sức khoẻ tốt nhất.
Tại Bệnh viện Phổi tỉnh, do nhân lực cho CTXH còn hạn chế, công tác đào tạo nghiệp vụ về CTXH chưa đúng chuyên ngành, chủ yếu là kiêm nhiệm… nên chưa đạt được hiệu quả tích cực.
Nhu cầu của người dân về chất lượng khám, chữa bệnh ngày càng cao, đòi hỏi bệnh viện không chỉ nâng cao chất lượng chuyên môn mà cần phải có có thái độ giao tiếp ứng xử thân thiện. Do vậy, để phát triển tốt hoạt động CTXH trong bệnh viện, cần phải xây dựng được quy trình, quy định hướng dẫn cụ thể từ khâu đón tiếp đến việc hỗ trợ vật chất, quản lý, sử dụng hiện vật tài trợ… Mỗi khoa, phòng có một nhân viên y tế làm cộng tác viên tham gia mạng lưới CTXH để tư vấn, hỗ trợ về khám, chữa bệnh, tâm lý, xã hội, các chương trình, chính sách xã hội, BHYT…