Dòng sông êm ả

Cuối tuần con gái về chơi, rủ con lên vườn nhãn làng Diềm. Mọi nhà có điều kiện và thời gian thì đi chơi xa, mình đi loanh quanh ngay gần nhà vậy...

Đã cuối hè mà vẫn oi nóng, nhưng lên vườn nhãn thì khác hẳn, dù là ngày ít gió mà vẫn thấy thoáng mát dễ chịu, vì hơi nước từ dòng sông Cầu đưa lên, không gian thì rộng lớn giữa đồng mênh mông, nhìn xa tít tắp tận bên Việt Yên đất Bắc Giang. Hai con đường đê hai bên bờ sông thuộc hai tỉnh, vắng lặng yên ả thật là thích.
Quán vườn nhãn này trước có tên bằng tiếng Anh cho hợp thời thượng với giới trẻ. Các con hay chê mẹ quê mùa chả biết nói tiếng Anh nên cứ gọi là quán vườn nhãn, năm ngoái còn đẹp và đông khách lắm, cây cỏ, đường đi lối lại, các tiểu cảnh xinh xinh được chăm sóc kỹ lưỡng, cẩn thận... Năm nay nhìn tiêu điều, hoang vu, cái biển tên tiếng Anh cũng rơi rụng từ bao giờ, nên cổng chỉ còn cái khung gỗ đơn sơ.

Buổi sáng mấy mẹ con đi sớm chưa có toán khách nào nên ngỡ như họ bỏ hoang rồi, không bán hàng nữa... Lối mòn ngợp cỏ mất dấu, đường trên đê con trạch còn nguyên dấu ấn của những trận mưa lớn, nước xối thành dòng trôi dạt lớp đá dăm trải thảm, mấp mô... Mấy cây Hương thảo ngay gần quán chết khô còn nguyên bụi. Những ghế võng bố, những hàng rào trang trí mốc ẩm, có dấu hiệu ải mục...
Bỏ qua những dấu bào mòn thời gian, dòng sông vẫn êm ả, cánh đồng vẫn êm ả, và hàng nhãn cổ thụ vẫn mát rười rượi, gợi nhớ không gian tuổi thơ tôi ru hời mỗi trưa hè oi bức. Ba mẹ con chọn một chiếc bàn xa nơi bán hàng, nhìn ra sông, ra phía cánh đồng bên kia sông, xa xa là dãy đồi núi xanh xanh, nơi có ngôi chùa Bổ Đà cổ kính tuyệt đẹp của Bắc Giang. Có lẽ phong cảnh vẫn gần như nguyên vẹn, từ bao nhiêu năm nay, chả có mấy điều mới mà vẫn thích, vẫn mê mải ngắm nhìn, từ bên này nhìn sang bờ bên kia, lâu lâu mới có một chiếc xe máy, xe đạp điện chạy dưới nắng vàng rực rỡ, phần lớn là xe chở mấy thùng hàng to lớn, cảm nhận cảnh vật sinh động, thật vui mắt. Có vài ba đôi xe đi cùng nhau, là học sinh ríu rít, chúng đi từ hướng tay trái qua tay phải. Một lúc sau bờ sông bên này lại có đôi xe như thế, cũng năm bạn học sinh đi từ hướng tay phải sang tay trái... Cảm tưởng như vẫn là đôi xe ấy đã vòng sang đến đây. Vui thế... Thật ra không phải, vì cầu để sang sông rất xa, mãi trên cầu Đáp Cầu, cả đi đến và vòng lại cũng hơn chục cây số thì không thể đi trong thoáng chốc như vậy. Chỉ là ngẫu nhiên mà có nhóm người giống nhau thôi...
Lâu lâu có một con tàu thuỷ chạy qua, tiếng máy ì ì phá tan không gian yên tĩnh một vùng. Tiếng động cơ lớn dần rồi lại nhỏ dần, một khoảng lặng rất lặng, êm đềm, và tôi giơ tay ra hiệu cho hai con cùng yên lặng, để cảm nhận sự tĩnh mịch rất sâu như nín thở ấy, chỉ có một chút tiếng côn trùng khe khẽ... Bất chợt thấy sát mép bờ bên kia một chiếc thuyền chài nhỏ bé như một chiếc lá tre, trên thuyền chỉ có một người vừa chèo vừa thong thả thả lưới. Tôi chỉ cho các con xem thì cậu con trai bảo: Con thấy từ lâu rồi, từ lúc nó ở mãi đằng kia cơ…
Từ hướng ngược lại, một con tàu đồ sộ xuất hiện sau khúc uốn lượn của dòng sông, tôi reo lên: một con tàu rất lớn đang ngang qua một con thuyền rất nhỏ... Mà quên mất là mình đã là người tuổi trung niên rồi... Cứ thế dõi theo hai con thuyền một to một nhỏ, ngang qua nhau và đi khuất. Phía cánh đồng xa xa lại xuất hiện một đàn cò trắng bay chấp chới trong nắng. Con thấy có đẹp không, cò đấy... Con chưa được thấy con cò ngoài tự nhiên bao giờ, là thấy ở gần gần ấy, con gái tôi bảo vậy... Còn tôi thì nhớ về cánh đồng làng tôi, cách xa đây vài chục cây số cũng giống cánh đồng này, nơi tuổi thơ tôi gắn bó, nơi tuổi thơ tôi vày vò ì ũm suốt những buổi trưa hè, xúc cá, bắt cua, cả những cánh đồng mùa thu, mùa đông và mùa xuân. Mùa thì bắt ốc, mùa thì mò trai, bắt hến, mót khoai, đi vớt rong tóc tiên cho lợn ăn, cắt cỏ bờ... Tôi kể chuyện đi bắt cua, tìm theo dấu mà lươn, hút trạch mà nhầm phải con rắn nước, hú hồn, trót túm con rắn mà quăng thia lia ra xa..., có khi dùng rổ nan tre xúc phải rắn thì quăng cả rổ cả rắn mà chạy lên bờ, chờ con rắn loằn ngoằn bơi đi, ngồi thở hổn hển qua cơn sợ lại lóp ngóp lội ra nhặt rổ... Hai chị em chúng nó đôi lúc nói với nhau bằng tiếng Anh, chúng bảo các từ đó bây giờ phổ thông rồi, mẹ chịu khó tìm hiểu không lạc hậu đấy, nãy giờ nghe chuyện tào lao của bà mẹ quê mà quên mất. Ơ, mẹ mình cũng hay thật đó, biết nhiều chuyện mà chúng con không biết...
Mà trưa rồi, về nấu cơm là vừa. Nói vậy mà cứ nấn ná mãi, rồi lại bảo nhau, thỉnh thoảng lên vườn nhãn ủng hộ họ, kẻo rồi vắng khách quá họ lại không bán hàng, chẳng có chỗ nào ngợp thiên nhiên mà chơi. Cậu con trai bảo thành phố Bắc Ninh nhỏ xíu à, chỗ nào cũng nhà cao tầng, đường tấp nập xe là xe, có mỗi đoạn đê sông Cầu này yên ả, ít xe ô tô... để đi dạo, để hóng gió và ngắm cánh đồng, mấy công viên lớn trong thành phố cũng không thích bằng…