Môi trường bền vững trong xây dựng Nông thôn mới nâng cao

Tiêu chí môi trường được đánh giá là khó thực hiện nhất trong Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng Nông thôn mới (NTM), NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu bởi sức ép từ sự gia tăng dân số, chất thải rắn sinh hoạt phát sinh lớn; chất thải chăn nuôi, chất thải từ vỏ, bao thuốc bảo vệ thực vật… và ô nhiễm tại các làng nghề truyền thống nằm xen lẫn trong dân. Toàn tỉnh cơ bản đáp ứng tiêu chí môi trường khi nằm trong tốp đầu cả nước về đích sớm trong xây dựng NTM, nhưng để bảo đảm các yếu tố môi trường bền vững, đòi hỏi một chiến lược dài hơi, mang tính bền vững nhằm nâng cao thực sự chất lượng cuộc sống người dân nông thôn.

Xử lý ô nhiễm nước thải làng nghề giấy theo công nghệ tái sản xuất không xả ra môi trường.

Chung sức bảo vệ môi trường
Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM trở thành phong trào rộng lớn, tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức trong cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Cùng với việc nâng cấp hạ tầng điện, đường, trường, trạm, đẩy mạnh phát triển kinh tế- xã hội, các hình mẫu nông thôn xanh với những con đường hoa, công viên cây xanh, dòng sông, kênh mương không rác, cánh đồng không vỏ bao thuốc bảo vệ thực vật dần hình thành, kiến tạo vùng nông thôn mang dáng dấp đô thị.
Chương trình Bắc Ninh hành động vì môi trường sạch với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, ở đó, vai trò chủ thể là người dân trong thực hiện bảo vệ môi trường nông thôn, góp phần hiện thực hóa mục tiêu nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân; xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đồng bộ, hiện đại, gắn với quá trình đô thị hóa, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, thích ứng với biến đổi khí hậu; bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp; đời sống nông thôn giàu bản sắc văn hóa truyền thống; đưa nông thôn trở thành nơi đáng sống. Với sự chung sức, đồng lòng của các tổ chức chính trị xã hội trong xây dựng NTM gắn với bảo vệ môi trường, các tổ chức đoàn thể MTTQ, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên đồng loạt vào cuộc, phát động nhiều phong trào mang ý nghĩa thiết thực như: “Toàn dân tham gia bảo vệ môi trường”, “Thanh niên xung kích tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng”, “xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”, “Đường tự quản”, “Khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường”, “Đẹp nhà, sạch đường, sạch đồng ruộng”… gắn với xây dựng NTM, đô thị văn minh. Sự chung tay, góp sức ấy đạt thành tựu đáng kể khi 100% cánh đồng được làm sạch, không còn tồn dư vỏ bao thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng; 95% chất thải rắn sinh hoạt được thu gom, 80% được xử lý; chất thải chăn nuôi cơ bản được xử lý bằng phương pháp kết hợp hầm biogas với các biện pháp sinh học khử mùi, sát trùng; 100% thôn làng cải tạo nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước có nắp kín; chỉnh trang, cải tạo, xây dựng các ao, hồ sinh thái trong khu dân cư, phát triển cây xanh ở các công trình công cộng; đường làng, ngõ xóm được duy trì làm sạch, trồng cây xanh, hoa 2 bên… tạo diện mạo nông thôn xanh, sạch, đẹp.
Cải thiện chất lượng môi trường làng nghề
Công tác bảo vệ môi trường tiếp tục được tỉnh quan tâm sâu sắc bằng việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức, phát huy sự tham gia tích cực, chủ động của nhân dân trong thực hiện, giám sát giữ gìn vệ sinh, cảnh quan môi trường nông thôn. Tiếp tục hoàn thiện khung thể chế, chính sách quy định, hướng dẫn, hỗ trợ triển khai các nội dung của tiêu chí môi trường để phù hợp thực tiễn, nhằm xây dựng một nền kinh tế nông nghiệp xanh, bền vững, thân thiện với môi trường và không phát sinh chất thải. Tuy nhiên, do đặc thù tỉnh có nhiều làng nghề, chủ yếu nằm xen lẫn trong khu dân cư, công nghệ lạc hậu, mặt bằng sản xuất không có, hệ thống xử lý chất thải, nước thải, khí thải sau sản xuất chưa đồng bộ, khiến ô nhiễm môi trường làng nghề thực sự đáng lo ngại, ảnh hưởng lớn đến quá trình xây dựng NTM với các tiêu chí nâng cao, bền vững.
Trước thực tế này, ông Nguyễn Đình Phương, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: Đề án bảo vệ môi trường làng nghề của tỉnh được xây dựng và thực hiện đúng lộ trình. Trước mắt sẽ tập trung giải quyết các vấn đề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, cấp bách để 100% các làng nghề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được xử lý ô nhiễm triệt để; 100% các cơ sở sản xuất có biện pháp xử lý chất thải đúng quy định theo lộ trình của Đề án tổng thể bảo vệ môi trường tỉnh giai đoạn 2019-2025. Trong năm 2021, các làng nghề sản xuất giấy (là một trong những ngành nghề gây ô nhiễm nặng) tồn tại ô nhiễm nhiều năm nay cơ bản được xử lý. Đó là cơ sở, động lực để tiếp tục thực hiện thành công mục tiêu làm sạch môi trường làng nghề trong toàn tỉnh.
Hiện toàn tỉnh quy hoạch 35 CCN, trong đó 15 CCN làng nghề và 20 CCN đa nghề. Đồng thời, tăng cường phối hợp giữa các sở, ngành liên quan, các huyện, thành phố nhằm tạo sự đồng bộ, chuyển biến tốt trong công tác bảo vệ môi trường làng nghề. Khuyến khích nghiên cứu, ứng dụng kỹ thuật, công nghệ, kiểm soát, phân loại công nghệ cũ, công nghệ lạc hậu để chuyển đổi sang lắp đặt theo công nghệ mới hiện đại tiết kiệm điện năng, ít gây ảnh hưởng đến môi trường… Đó là những giải pháp cơ bản để bài toán ô nhiễm môi trường, bảo đảm các yếu tố môi trường bền vững khi hình thành các vùng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.