Nghệ sĩ Văn Hanh và tình yêu quan họ

Có một loại hình nghệ thuật ca hát tuyệt vời bắt nguồn từ mạch chảy dân gian, xuyên suốt đời sống tinh thần và lao động sản xuất của quần chúng. Khi những lời ca ngọt ngào đầm ấm, trong trẻo thiết tha vang lên như lời người gửi gắm dặn dò, sẻ chia thủ thỉ.

Ta nghe mà thấy lòng mình vơi đi bao mệt nhọc lam lũ ngày thường để rồi yêu đời, yêu mọi thứ xung quanh và cống hiến sức mình cho quê hương thêm giàu đẹp. Đó chính là những làn điệu dân ca quan họ đặc sắc và tiêu biểu của miền quê Kinh Bắc xưa. Ngày nay dân ca Quan họ được nâng niu bảo tồn, nuôi dưỡng chở che, phát huy và lan toả nhân văn nơi mảnh đất Bắc Ninh đẹp đẽ. Tôi thật may mắn khi có dịp được gặp gỡ và trò chuyện với nghệ sĩ Văn Hanh, một liền anh Quan họ thuộc Nhà hát Dân ca Quan họ tỉnh Bắc Ninh. Tuy cuộc nói chuyện không dài nhưng để lại dấu ấn trong tôi biết bao gần gũi. Phải chăng nét đẹp của dân ca Quan họ đã thấm nhuần vào người nghệ sĩ khiêm nhường ấy nên từ ánh mắt, nụ cười đều chan chứa rạng ngời khi kể cho tôi nghe về một tình yêu đặc biệt.

Nghệ sĩ Văn Hanh.

Chàng trai Văn Hanh sinh ra và lớn lên tại làng An Thịnh, huyện Lương Tài. Sau khi thi vào một trường thể dục thể thao trong tỉnh không thành, Văn Hanh ở nhà giúp cha giúp mẹ mọi việc đồng áng, vườn tược... Mỗi lúc làm việc, chàng trai ấy thường lắng nghe, rồi dần dà nhẩm hát theo những làn điệu Quan họ từ đài phát thanh hay băng đĩa... Văn Hanh yêu Quan họ và bắt đầu thực hiện mơ ước của mình khi thi đỗ vào trường Trung học Văn hoá - Nghệ thuật tỉnh Bắc Ninh. Sau khi tốt nghiệp, chàng trai ấy dự thi vào Đoàn Dân ca Quan họ Bắc Ninh rồi trúng tuyển và trở thành thành viên chính thức của đoàn. Ở nơi đây, Văn Hanh được thoả mãn đam mê với lời ca tiếng hát, được trau dồi và cống hiến tâm sức cho một tình yêu Quan họ ấp ủ bấy lâu.
Để giữ gìn vốn dân ca Quan họ cổ truyền dân gian để lại, nghệ sĩ Văn Hanh cùng các anh chị em trong nhà hát luôn tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm những nghệ nhân gạo cội, lớp người đi trước vốn am hiểu sâu sắc về Quan họ, đồng thời sưu tầm, tham khảo trong sách, tư liệu cổ từ xa xưa để vốn Quan họ cổ không thể mai một mà còn mãi được khám phá bao nét hay nét đẹp để gìn giữ và trân trọng. Bên cạnh việc bảo tồn lối hát Quan họ truyền thống, nghệ sĩ Văn Hanh cùng các anh chị em trong đoàn không ngừng tìm tòi, sáng tạo thêm các hình thức biểu diễn mới cho các làn điệu dân ca Quan họ. Từ cách diễn xướng cơ bản giản đơn cho tới các hình thức hoà âm phối khí, bối cảnh và nhân vật phụ hoạ. Từng đôi hát đối, giọng hát như hoà thành một, người hát chẳng muốn dừng mà người xem cũng chẳng muốn rời khỏi tầm nghe và tầm ngắm. Tôi được nghe một trong số những bài Quan họ mà nghệ sĩ Văn Hanh biểu diễn cùng với đồng nghiệp trong đoàn, có ekip thực hiện rất bài bản và cuốn hút. Những bài hát như: “Đối ca sông Cầu”, “Tình trong đôi mắt”, “Nguyệt gác mái đình”, “Tưởng đến gần xa”, “Lý giao duyên”... đều để lại tương tư trong lòng người yêu mến Quan họ. Nhiều người đặc biệt thích những buổi biểu diễn trên thuyền của nghệ sỹ Văn Hanh cùng đoàn Dân ca Quan họ Bắc Ninh tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan trong thành phố vào những dịp cuối tuần hay những ngày lễ trọng đại của tỉnh, của chung cả nước. Quần chúng nhân dân nô nức vây kín quanh bờ hồ để chờ đón xem. Không gian như lắng đọng, mái chèo khe khẽ đưa, các liền anh liền chị xúng xính tươi cười cùng ngân nga bao làn điệu. Những hoạt động ấy thực sự ý nghĩa vì thông qua đó khơi dậy, vun bồi tình yêu và niềm tự hào về truyền thống văn hoá quê hương.
Nghệ sĩ Văn Hanh chia sẻ rằng hát Quan họ không khó, nhưng để hát đúng, hát đủ và hát hay là cả quá trình luyện tập vất vả. Các nghệ sĩ trong nhà hát luôn chăm chỉ tập dượt và diễn thử kĩ càng để các tiết mục, các chương trình biểu diễn Dân ca Quan họ luôn vẹn tròn nhất khi ra mắt khán giả. Bản thân nghệ sỹ Văn Hanh cũng luôn lắng nghe và học hỏi bao điều từ các nghệ sĩ gạo cội như: NSND Thuý Cải, NSND Thuý Hường, NSƯT Khánh Hạ, NSƯT Quý Tráng... Đó đều là những tên tuổi nổi tiếng, những người cô người thầy đã thắp sáng bao ước mơ cho nhiều thế hệ trẻ bước vào con đường Dân ca Quan họ.
Từ thành công của mình, nghệ sĩ Văn Hanh luôn mong giới tuổi trẻ ngày nay sẽ đến gần hơn với Quan họ để những yêu thương, nghĩa tình được nảy mầm xanh tốt. Đâu đó những bồng bột non trẻ, những suy nghĩ vội vàng và rồi những cung bậc tâm trạng căng thẳng rối ren sẽ trở nên điềm tĩnh chín chắn sâu sắc và nhẹ nhàng. Là một nghệ sĩ trẻ đang trong độ chín của nghề, nghệ sĩ Văn Hanh hiện đang giữ chức Trưởng phòng nghệ thuật, nghiên cứu, sưu tầm thuộc Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Anh hạnh phúc và tự hào kể cho tôi nghe về chuyến đi lưu diễn nước ngoài đầu năm 2022 tại hội chợ triển lãm kinh tế trên nước Đu Bai thuộc Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất. Quan họ Bắc Ninh cùng với cồng chiêng Tây Nguyên được chọn làm đại diện di sản vùng miền kéo cờ đỏ sao vàng trên nước bạn và biểu diễn các tiết mục ca hát. Những làn điệu Quan họ lần nữa được lan toả tới cộng đồng quốc tế, tự hào lắm thay.