Nỗ lực hoàn thành các tiêu chí y tế trong xây dựng nông thôn mới

Là một trong những tiêu chí quan trọng trong Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới, tiêu chí số 15 về Y tế được chia tách gồm 3 mục tiêu cụ thể: Tỷ lệ người dân tham gia BHYT, xã đạt tiêu chí Quốc gia về y tế; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể thấp còi (chiều cao theo tuổi). Bắc Ninh thuộc khu vực đồng bằng sông Hồng, các tiêu chí này đều cao hơn hẳn các khu vực khác trong cả nước. Tuy nhiên, trên nền thành tựu về việc thực hiện Bộ tiêu chí Quốc gia về y tế  xã, trong quá trình phấn đấu hoàn thành và giữ vững tiêu chí về y tế thuộc Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới, Bắc Ninh đã đạt những kết quả khá ấn tượng, dù có cả những thuận lợi và khó khăn, thách thức. 

Lan tỏa phong trào 
Xã Phương Liễu (Quế Võ) đạt tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới năm 2017, trong khi đó Trạm Y tế xã đã hoàn thành các tiêu chí chuẩn Quốc gia về y tế xã từ năm 2014. Tuy nhiên, việc hoàn thành các tiêu chí chuẩn Quốc gia về y tế xã chỉ là một trong 3 tiêu chí cụ thể thuộc tiêu chí số 15 vốn được định danh cho ngành Y tế trong bộ 19 tiêu chí về nông thôn mới, bao gồm cả tỷ lệ người dân tham gia BHYT và tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể thấp còi (chiều cao theo tuổi). Trạm trưởng Trạm Y tế xã Phương Liễu Nguyễn Văn Huyên, cho biết: Năm 2018, tỷ lệ người dân tham gia BHYT trên địa bàn xã Phương Liễu đạt 92%, năm nay 2019 nhích lên 93,7%. Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng trên địa bàn hiện là 11,94%, trong đó tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể thấp còi (chiều cao theo tuổi) chỉ có 109/1.047 cháu, tương ứng 10,4%. Đây là những con số lý tưởng so với tiêu chí “cứng” là đạt từ 85% người dân tham gia BHYT và nhiều nhất 13,9% trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể thấp còi (chiều cao theo tuổi). Chia sẻ về bài học kinh nghiệm trong việc sớm đạt và giữ vững kết quả các chỉ tiêu về y tế trong bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới tại địa phương, Trạm trưởng Huyên cho rằng vai trò chỉ đạo sát sao và tinh thần quyết tâm của lãnh đạo xã là rất quan trọng. Ngay khi bắt đầu triển khai xây dựng nông thôn mới, Đảng ủy xã có Nghị quyết, UBND xây dựng kế hoạch cụ thể, triển khai tới các đoàn thể, khu dân cư, nhà trường… Trong việc thực hiện các tiêu chí về y tế, Phương Liễu có thuận lợi là trạm y tế sớm đạt chuẩn Quốc gia giai đoạn 2, song vẫn còn 2 tiêu chí quan trọng là tỷ lệ người dân tham gia BHYT và dinh dưỡng trẻ em là 2 tiêu chí cộng đồng thì chúng tôi kiên trì, tích cực thực hiện bằng cách phối hợp với các hội, đoàn thể, tăng cường truyền thông bằng nhiều hình thức và kết quả là năm sau cao hơn năm trước.  

Bắc Ninh hưởng ứng Ngày vi chất dinh dưỡng năm 2017 do Bộ Y tế phối hợp tổ chức tại Trường Mầm non Kinh Bắc (Thành phố Bắc Ninh).

Từ sự tích cực của các địa phương như Phương Liễu, hiệu quả của xây dựng nông thôn mới đã dần lan tỏa từ nơi này sang nơi khác, dường như trở thành một phong trào thi đua rất sôi nổi. Tính đến hết năm 2017, 126/126 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đã đạt và được công nhận đạt bộ tiêu chí Quốc gia về y tế xã. Từ năm 2018 đến nay tiếp tục duy trì đạt bộ tiêu chí Quốc gia về y tế xã tại 100% xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh. Còn theo số liệu cân đo tại cộng đồng, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng các thể đã được cải thiện đáng kể. Đến hết năm 2018, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể thấp còi chung trên toàn tỉnh là 13,3%, đã đạt mục tiêu của Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới. 
Nhờ sự lãnh, chỉ đạo sát sao cùng nhiều quyết sách ưu việt về BHYT như: Chỉ thị 09-CT/TU ngày 24-3-2016 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHYT trên địa bàn giai đoạn 2016-2020 của Tỉnh ủy; Nghị quyết và Quyết định giao chỉ tiêu BHYT giai đoạn 2016-2020 cho các địa phương (Nghị quyết 39/NQ-HĐND18, QĐ 748/QĐ-UBND) của HĐND, UBND tỉnh; UBND tỉnh thành lập BCĐ phát triển BHYT; chính sách hỗ trợ kinh phí cho các nhóm đối tượng yếu thế tham gia BHYT (Nghị quyết 101/2018/NQ-HĐND của HĐND tỉnh)… tỷ lệ dân số tham gia BHYT trên địa bàn tỉnh hiện đạt hơn 95%, nằm trong tốp các tỉnh cao nhất của cả nước và vượt xa yêu cầu của tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới. 

Coi trọng nâng cao tầm vóc trẻ 

Bắc Ninh thuộc vùng đồng bằng sông Hồng, theo tiêu chí số 15, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi (chiều cao theo tuổi) của trẻ em dưới 5 tuổi phải <=13,9%. Đây là thách thức không nhỏ đối với Bắc Ninh trong những năm qua bởi theo số liệu công bố của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi của trẻ em dưới 5 tuổi tỉnh Bắc Ninh theo điều tra ngẫu nhiên năm 2015, 2016 lần lượt là 25,9% và 25,8%, cao hơn tỷ lệ chung toàn quốc. 
Quyết tâm nâng cao thể lực và chất lượng dân số, trong những năm gần đây, Bắc Ninh triển khai có hiệu quả chương trình Sữa học đường, góp phần quan trọng để trẻ em được cung cấp đầy đủ vi chất, năng lượng thông qua chương trình sữa học đường từ sớm, góp phần giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi của trẻ em dưới 5 tuổi trên địa bàn. Có thể nói, đây là quyết sách mang tầm nhìn chiến lược bởi trên thực tế, việc giảm suy dinh dưỡng thể thấp còi (chiều cao theo tuổi) khó khăn hơn giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân (cân nặng theo tuổi). Theo Quyết định 3800/QĐ-BYT của Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện can thiệp phòng chống suy dinh dưỡng thể thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi để thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020” các can thiệp để giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi cần phải thực hiện sớm (trong 3 năm đầu đời của trẻ, thậm chí phải can thiệp cả vào bà mẹ và từ quá trình trẻ trong bụng mẹ) với vai trò quan trọng của vi chất dinh dưỡng. 

Chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân cần được nâng cao từ tuyến cơ sở.

Bằng nhiều nỗ lực của các địa phương trong toàn tỉnh, quyết tâm cao của ngành Y tế, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể thấp còi chung trên toàn tỉnh tính đến hết năm 2018 là 13,3%, như vậy đã đạt tiêu chí theo vùng mà Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới đặt ra. 
Kinh nghiệm phấn đấu đạt và giữ vững kết quả thực hiện các chỉ tiêu về y tế tại các địa phương cho thấy, ngoài trực tiếp tham mưu, triển khai của ngành Y tế cần có sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng ủy, chính quyền địa phương và sự vào cuộc của các ban ngành đoàn thể, đặc biệt là với các chỉ tiêu mà kết quả phụ thuộc rất nhiều vào vai trò của cộng đồng như: BHYT, dinh dưỡng. Việc duy trì kết quả các tiêu chí này khó bền vững do thường xuyên biến động; các biện pháp can thiệp giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi cần phải được thực hiện thường xuyên, liên tục, vì vậy việc thực hiện đạt và duy trì tiêu chí y tế trong giai đoạn sắp tới gặp nhiều thách thức, cần có sự vào cuộc của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban ngành, đoàn thể và cả xã hội. Ngành Y tế chịu trách nhiệm hướng dẫn, theo dõi kết quả thực hiện chỉ tiêu, vì vậy kết quả đạt được còn chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác như: Điều kiện kinh tế các địa phương, nhận thức cũng sự quan tâm, chăm lo của phụ huynh tới con em mình…

Quyết tâm về đích

Tháng 6-2012, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 798/QĐ-UBND về Kế hoạch thực hiện tiêu chí Quốc gia y tế xã giai đoạn 2011-2020 trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Năm 2017, tiếp tục ban hành Kế hoạch số 222/KH-UBND ngày 26-7-2017 về việc triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh; đồng thời ban hành các văn bản hướng dẫn việc thực hiện tiêu chí số 15 trong Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Song song đó là xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá kết quả duy trì và kết quả thực hiện tiêu chí số 15 của các xã đã về đích và các xã đăng ký về đích nông thôn mới. 
Trong nỗ lực hoàn thành các tiêu chí về Y tế trong chặng về đích, ngành Y tế đề ra nhiều phương hướng, giải pháp quan trọng, cụ thể đối với từng tiêu chí nhỏ. Để thực hiện tốt các chỉ tiêu về đạt tỷ lệ tham gia BHYT, Sở Y tế tham mưu với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tiếp tục quán triệt trong các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, đưa các tiêu chí về tỷ lệ tham gia BHYT là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong Kế hoạch phát triển KT - XH của mỗi địa phương; gắn việc thực hiện các chỉ tiêu về BHYT với xây dựng nông thôn mới. Tổ chức thực hiện đồng bộ, có hệ thống các chính sách về BHYT, đặc biệt là các chính sách pháp luật trong công tác khám chữa bệnh BHYT. Kịp thời cập nhật chủ trương, đường lối, chính sách trong công tác khám chữa bệnh BHYT, bảo đảm quyền lợi của người dân khi tham gia BHYT. Tăng cường công tác quản lý nhà nước về BHYT và quản lý Quỹ BHYT trên địa bàn đồng thời tiếp tục đổi mới công tác thông tin, tuyên truyền về BHYT.
Nhằm tiếp tục giảm tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi duy dinh dưỡng thấp còi, ngành Y tế đã đưa ra định hướng tăng cường năng lực và hiệu quả quản lý, hoàn thiện cơ chế chính sách có liên quan đến sức khỏe bà mẹ, trẻ em như: Nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, phát triển các dịch vụ chăm sóc sản khoa, chăm sóc sơ sinh, chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ nhỏ. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, y đức nghề nghiệp cho đội ngũ cán bộ y tế các tuyến nói chung, chăm sóc sức khỏe sinh sản bà mẹ, trẻ sơ sinh, chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ nhỏ nói riêng. Tăng cường chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và phối hợp giữa các địa phương, đơn vị về mô hình can thiệp nhằm nâng cao hiệu quả làm mẹ an toàn, chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ nhỏ. Không ngừng tăng cường củng cố chất lượng hoạt động mạng lưới y tế cơ sở bằng việc tiếp tục quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực và chính sách đãi ngộ nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ban đầu; phấn đấu duy trì bộ tiêu chí Quốc gia về y tế xã tại 126 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh.